Đong Tấm Lòng Truyện 2. Mấy cụm khói rời
Sáng nào xóm hẻm cũng ướt. Nước triều từ ngoài sông tràn vào con lộ nhỏ, nước nhểu ròng trên những bộ quân áo phơi rợp dãy rào xiêu, nước giặt rửa từ trong nhà hắt ra đầy váng xà bóng, rau cải úng.
Nước mắt nướcc mũi trẻ con đòi tiền quà bánh, bên cạnh mấy bà mẹ ngổi hong mớ tóc vừa gội xong. Những làn da tối màu làm thành một khối sẫm im lìm trong con hẻm thấp tối.
Không biết biến động nào khiến người ta bứng nguyên cái xóm Khmer từ miệt Bảy Núi vể trồng trong lòng thành phố, cùng với ngói chùa. Dân quen gọi hẻm Khờ Me. Lần nào qua đó cũng nghĩ gần năm mươi năm rồi mà họ vẫn như rót như rời. Không phải vì tóc xoăn và mắt to, viền mi đậm, làn da sẫm không lẫn vào sắc tộc khác, mà sự lơ vơ cứ hiện lên trong cả đời sống, ánh nhìn, cách ngồi. Dòng chày đô thị chẳng làm cho họ thôi sống trễ nãi trong những căn nhà xập xệ, và chẳng ai biết họ nghĩ gì qua ánh mắt không đậu vào đâu.
Điểm nhìn cuối chắc là rất xa, nơi có cánh đồng với những chòm cây thốt nốt, bây bò ốm cùng với những bãi cỏ úa mùa khô. Là tôi hình dung vậy. Trong dáng đứng ngồi bất động, họ lang thang qua hội đua bò nơi đôi vợ chồng (khi hãy còn ở tuổi mười lăm, mười bảy) đã lẻn đi chơi lần đầu cùng nhau. Núi đá vôi thấp mà người đàn ông đả từng lần theo đưòng mòn gài bẫy thú. Buổi lễ cúng trăng giữa sân chùa trong tiếng nhạc ngũ âm.
Những đứa trẻ trèo nhánh cây sầu đâu vừa gõ hợp âm vừa hát nghêu ngao. Ở miền ký ức, không khí lễ hội chưa cạn đến đáy lại đầy, mỗi năm có đến vài ba cái tết. Nhưng biết đâu họ không nghĩ gì hết, quá khứ thì xa xôi, tương lai cũng chẳng có gì để nghĩ về.
Không đất trồng trọt chăn thả, buổi cà phê của đàn ông xóm hẻm thường dài, có khi cả ngày, nếu không có ai gọi đi phụ hổ, bốc vác vật liệu, chò nước đá. Ngày bên ly cà phê khét mùi bắp rang và dhai rượu đế, cũng vì vậy mà rất dài. Nhà lụp xụp cất tràn ra lộ hẻm, tuyệt không có cây thốt nốt nào. Buổi sáng bóng chùa ráng che phù cái ngã ba, nơi mọi người tụ tập, chi được một