Đứa Trẻ Thứ 44 Chương 3
Làng kimov một trăm sáu mươi ki lô met về phía bắc mátxcơva cùng ngày
♦ * ♦
TỪ CỦA Sổ PHÒNG NGỦ, Mikhail Zinoviev có thể thấy cửa chuồng bò đang mớ. Nó cứ đung đưa trong gió còn tuyết thì đang cuồn cuộn lùa vào chuồng. Anh quay lại. Vợ anh vẫn ỡ trên giường, đang ngủ. Quyết định khỏng làm phiền vợ, anh ta lắng lặng mặc áo khoác, đôi ủng dạ, bước ra ngoài.
Gió thổi nhanh hơn, cuốn tuyết trên mặt đất ném vào mặt Mikhail. Anh đưa tay ỉên che mắt. Khi đến chuồng bò, nhìn qua kẽ ngón tay anh thấy khóa đã bị phá, cửa bị đá bật. Anh liếc nhìn vào trong và sau khi đã quen với bóng tối vì thiếu ánh trăng, anh thấy hình dáng người đàn ông đang nằm trên rom giữa đất. Không rõ mình định làm gì, anh đi vào chuồng, cầm lấy cây chĩa, bước đến chỗ ngưòi đang ngủ, giơ chĩa trên bụng người đàn ông, sẵn sàng thọc xuống.
Anatoly mở mắt và thấy đôi ủng bám tuyết cách mặt mình chỉ mấy xăng ti mét. Ông nằm ngửa ra và nhìn lên người đàn ong đang lù lù trước mặt. Răng chĩa ngay trên bụng ông, run run. Không ai động đậy. Hoi thở của họ tạo thành một làn sưcmg mỏng trước mặt, hiện ra rồi biến mất. Anatoly không cố nắm lấy cây chĩa. Ông không cố tránh ra.
Họ cứ yên như thế, như hình đóng băng, cho đến khi cảm giác xâu hổ xâm chiếm Mikhail. Anh ta thở hồng hộc như vừa bị một sức mạnh vô hình nào đó thoi vào bụng, rồi thá cái chĩa vô hại xuống đất, quỳ sụp xuống:
- Hãy tha lỗi cho tôi.
Anatolv ngồi dậy. Adrenaline đã lay ông dậy nhưng cơ thể đau nhức. Ông ngủ được bao lâu rồi? Chưa lâu, chưa đủ lâu. Giọng ông khản đặc, cổ họng khô khốc:
- Tôi hiểu. Lẽ ra tôi không nên đến đây. Tỏi không nên đề nghị cậu giúp đờ. Cậu còn phải nghĩ đến gia đình. Tôi đã đẩy cậu vào tình thế nguy hiểm. Chính tôi mói là người phải xin cậu tha lỗi.
Mikhail lắc đầu:
- Tôi sợ. Tôi lo lắng. Tha lỗi cho tôi.
Anatoly liếc nhìn ra ngoài trời tuyết và bóng đêm. Ông không thể đi bây giờ. Ông sô không sống sót được. Tất nhiên ông không thể cho phép mình ngủ. Nhưng ông vẫn cần một chỗ ẩn náu. Mikhail vẫn chờcãu trá lời, chờ đợi sự tha thứ:
- Không có gì mà tha thứ cả. Cậu không đáng trách. Là tôi, tôi cũng sẽ làm như vậy.
- Nhưng ông là bạn tôiẾ
- Tôi vẫn là bạn cậu và tôi sẽ luôn là bạn cậu. Hãy nghe tôi: tôi muốn cậu quèn rằng buổi tối nay đã từng xảy ra. Quên rằng tôi từng đến đây. Quên rằng tôi từng đề nghị cậu giúp đở. Hây nhớ chúng ta như trước kia. Nhớ rằng chúng ta là những người bạn thân nhất. Hãy làm điều này cho tôi và tôi cũng sẽ làm nhu thế với cậu. Tôi sẽ đi trước khi tròi hửng sáng. Tôi hứa. Cậu sõ thức dậy và tiếp tục cuộc sống của cậu như thưòng lệ. Tôi đảm báo với cậu sẻ không ai biết tôi ở đây.
Đầu Mikhail gục xuống: anh ta khóc. Trước đêm nay thi anh ta đã tin mình sẽ làm bất cứ gì cho bạn. Đấy là dổi trá. Sự trung thành, dũng cảm, tình bạn của anh, thảy đều đci tó ra chí là tờ giấy mỏng - chúng rách toạc ngay lần thủ thách thực sự đầu tiên.
Khi Anatoly đến bâ't ngờ chiều hôm đó, Mikhail dưòng như đã ngạc nhiên một cách dễ hiểu. Anatoly đã đến làng mà không báo trước. Tuy vậy, ông vẫn được chào đón nồng hậu, được mòi ăn, mời uống, và có chỗ ngủ. Chỉ khi chủ nhà hay tin rằng ông đang đi vẻ phía Bắc đến biên giới Phần Lan thì cuối cùng họ mói hiểu lý do của chuyến viếng thăm bất ngờ. Ông chưa bao giờ nhắc đến việc đang bị An ninh Nhà nước, MGB, truy nã. Ông không cần phải nói. Họ hiểu được. Ông là kẻ bỏ trốn. Khi sự thật rỏ ra, sự chào đón không còn. Hình phạt cho hành vi giúp đờ và tiếp tay kẻ đào tấu là tử hình. Ông biết điều này nhưng hy vọng bạn mình sẽ sẵn sàng chấp nhận rủi ro. Ông thậm chí còn hy vọng bạn mình sẽ đi cùng đến phưong Bắc. MGB không truy tìm hai người, và hơn nữa, Mikhail có người thân quen ở các thị trấn đến tận Leningrad, có cả Tver và Gorky. Thực ra, đòi hỏi như thế là quá nhiều, nhung Anatoly đã một lần cứu mạng Mikhail, và dù ông chưa bao giờ xem đó là món nợ có lúc nào đó cần phải trả thì đó chi là vì ông chưa bao giờ nghĩ mình sẽ cầu viện đến nó.
Trong lúc họ nói chuyện thì rõ ra rằng Mikhail không sẳn lòng chấp nhận kiểu rủi ro đó. Thực ra, anh ta không sẵn sàn g chấp nhận bất cứ thứ rủi ro nào. Vợ anh ta thường xen vào cuộc trao đổi của họ, muốn nói chuyện riêng với chồng mình. Mỗi lần xen ngang chị ta thường trừng mắt nhìn Anatoly với ác ý không che đậy. Hoàn cảnh đòi hỏi sự khôn ngoan và thận trọng như là một phần của cuộc sống hăng ngày. Và không thể chối cãi được rằng ông đã đem hiểm nguy đến cho gia đình bạn mình, một gia đình mà ông yêu quý. Hạ thật thấp những kỳ vọng xuống, ông bảo Mikhail rằng ông không muốn gì hon là một đêm ngủ trong chuồng bò của họ. Ông sẽ ra đi vào sáng ngày mai. Ông sẽ đi bộ đến nhà ga gần nhất, theo cách ông đâ đến đây. Ngoài ra, chính ông đã có ý phá khóa chuồng bò. Trong trường họp rất khó xảy ra là ống bị bắt thì gia đình có thể khai là không biết và vờ như có kẻ đột nhập. Ồng đã tin rằng sự phòng xa này trấn an được chú nhà.
Không thể nhìn bạn mình khóc, Anatoly cúi sát:
- Không có gì phải cảm thấy có lỗi cả. Chúng ta ai cũng chỉ cố sinh tồn thôi mà.
Mikhail thôi khóc. Anh ta ngưóc lên, gạt nước mắt. Nhận ra đây có lẽ là lần cuối họ nhìn thấy nhau, hai người bạn ôm chầm lấy nhau.
Mikhail lui lại:
- Ông là người tốt hon tôi. Chúc ông may mắn.
Anh ta đứng lên, rời chuồng bò và cẩn thận đóng cửa, lấy chân gạt ít tuyết để chèn lại như cũ. Anh ta quay lưng về hướng gió rồi lê bước về nhà. Giết Anatoly và khai báo ông là kẻ xâm nhập sẽ đám bảo an toàn cho gia đình mình. Giờ anh ta sẽ phải liều. Anh ta phải cầu nguyện. Anh chưa bao giờ nghĩ mình là kẻ hèn nhát, và trong chiến tranh, khi tính mạng của chính anh lâm nguy, anh cũng chưa bao giờ hành động như một ké hèn nhát. Một số người thậm chí còn nói anh dũng cảm. Nhưng có gia đình đã khiến anh sợ hãi. Anh có thể mường tượng ra những điều tồi tệ hon cả cái chết cho chính mình nhiều.
Vào đến nhà, anh ta cỏi úng và áo khoác, rồi lên giường. Mở cửa, anh giật mình bới bóng ngưòi bên cứa sổ. Vợ anh thức, nhìn chằm chăm ra chuồng bò. Nghe tiếng anh đi vào, chị quay lại. Thân hình nhỏ nhắn không tỏ gì là chị có thể bưng bê, mang vác và chặt hái, làm việc mười hai tiếng mỗi ngày để nuôi sống gia đình. Chị không quan tâm chuyện Anatoly đã từng cứu mạng chồng mình. Chị không quan tãm về quá khứ của họ, tình bạn của họ. Sự trung thành và lòng biết ơn là những thứ trim tượng. Anatoly là một mối đe dụa cho sự an toàn của gia đình họ. Điều đó mói thực. Chị muốn ông ta đi đi, càng xa gia đình họ càng tốt, và ngay lúc này chị căm ghét ông ta - người bạn hòa nhã và lịch sự chị từng yêu mến và trân trọng vói tư cách là một vị khách này - hơn bất cứ người nào còn sống.
Mikhail hôn vợ. Má chị lạnh. Anh nắm tay chị. Chị ngước nhìn anh, nhận thấy anh đã khóc:
- Anh làm gì ngoài kia?
Mikhail hiểu vẻ sốt sắng cúa chị. Chị hy vọng anh đâ làm điều cần thiết. Chị hy vọng anh đặt gia đình mình trên hết.
- Ông ấy để cửa chuồng bò mở. Bất cứ ai cũng có thể thấy. Anh đóng nó lại.
Anh ta có thể thấy nắm tay vợ mình loi ra, cảm thấy sự thất vọng cúa chị. Chị nghĩ anh yếu đuối. Chị đúng. Anh không mạnh mẽ để giết bạn mình, cũng không mạnh mẽ để giúp bạn. Anh ta cố tìm lời an ủi:
- Không có gì phải lo cả đâu. Không ai biết ông ấy ở đây.