Bay Trên Tổ Chim Cúc Cu Chương 11
Thỉnh thoảng lại có những đợt sương giăng đầy - ba ngày, năm ngày - không nhìn thấy gì,
chỉ có thể hình dung mình đang ở đâu qua tiếng loa trên tường như chiếc phao tiêu trong sương mù. Khi sương phai dần, mọi người đi lại xung quanh tôi, tỉnh khô như thể trong không khí chưa hề có sương khói. Tôi tin sương mù đã làm hỏng trí nhớ của họ, dù không có ảnh hưởng được đến tôi.
Cả McMurphy cũng không tỏ ra biết là hắn bị phun mù. Nếu biết chắc là hắn đã cố lờ đi, không để ai thấy hắn khó chịu. Hắn không để tụi hộ lý nhận ra số khó chịu của hắn về bất cứ chuyện gì, hắn biết rằng nếu có bị ai chèn ép thì điều làm kẻ ấy bẽ bàng nhất là tỏ ra không chấp nê số chèn ép dó.
Dù tụi hộ lý và các nữ y tá có nói gì, xỏ xiên đến đâu nhằm làm hắn phát khùng, hắn vẫn xử số với chúng như một quý ngài lịch số và đúng đắn. Một vài lần, mặc dầu điên tiết vì một nguyên tắc ngớ ngẩn, hắn vẫn nói bằng giọng càng thêm mềm mỏng, lời lẽ càng trở nên nhẹ nhàng, cho tới khi hắn hiểu ra hết chất hài hước của tình hình: của các nguyên tắc, những cái nhìn quở trách để củng cố các quy tắc đó, lối chúng nói chuyện tốa hồ kẻ đối thoại là một đứa trẻ lên ba; và khi hiểu ra điều đó hắn phá lên cười, làm tụi hộ lý không biết trút đâu cho hết giận. Chừng nào còn cười được thì chưa ai làm gì nổi hắn, hắn hiểu điều đó, và cho đến giờ hắn vẫn chưa để mất khả năng đó. Chỉ một lần duy nhất không làm chủ được mình, tôi thấy hắn nổi khùng, không phải vì mấy đứa hộ lý, không phải vì mụ Y tá Trưởng, cũng không phải vì điều chúng đã làm, mà vì các bệnh nhân, vì điều họ đã không làm.
Việc đó xảy ra trong một cuộc họp. McMurphy cáu vì họ quá ranh mãnh - quá đớn hèn, hắn nói. McMurphy chơi cá với họ về Vòng chung kết bóng chày thế giới sắp bắt đầu vào thứ Sáu. Hắn tin đinh ninh là sẽ được xem cả giải trên tivi, mặc dầu giờ phát không trùng với giờ xem tivi thường lệ. Trong cuộc họp ít ngày trước đó McMurphy hỏi liệu chúng tôi có thể dọn vệ sinh vào buổi tối và ban ngày xem đấu bóng không. Ratched trả lời không, đúng như hắn chờ đợi. Mụ bảo thời gian biểu được lập trên cơ sở tính toán kỹ càng nhiều yếu tố khác nhau và số thay đổi giờ giấc này có thể dẫn tới tình trạng hỗn loạn trong khoa.
Hắn không ngạc nhiên vì lời đáp của mụ y tá, mà chỉ ngạc nhiên vì thái độ của đám bệnh nhân Cấp tính khi hắn hỏi ý kiến chung. Tất cả đều câm như hến. Mỗi người tìm một đám sương mù cho mình và chui vào đó. Phải căng mắt ra tôi mới nhìn thấy họ.
"Tụi mày nhìn tao đây," McMurphy nói, nhưng không đứa nào nhìn. Hắn chờ họ nói ra một điều gì đó, trả lời câu hỏi còn họ ngồi im như bị điếc hết lượt. "Nhìn tao đây, quỷ bắt hết tụi bay đi, tao biết không dưới mười hai đứa rất thèm biết kết quả trận này. Chẳng lẽ tụi bay không buồn xem?"
"Tao cũng không biết nữa, Mack ạ." Cuối cùng Scanlon nói. "Tao vẫn quen xem chương trình thời số lúc sáu giờ chiều. Còn nếu chuyện đổi thời gian biểu có thể gây ra hỗn loạn như bà Ratched nói... "
"Thây kệ thời gian biểu. Mày cứ việc quay lại với cái thời gian biểu vào tuần sau, khi kết thúc vòng chung kết. Thế nào anh em? Chúng ta sẽ bỏ phiếu để xem tivi vào ban ngày chứ không phải buổi tối. Ai ủng hộ?"
"Tao." Cheswick hét tướng và đứng bật dậy.
"Tao bảo đứa nào ủng hộ thì giơ tay lên. Nào, ai ủng hộ.
Chỉ có một cánh tay của Cheswick. Vài đứa khác đảo mắt nh ìn quanh xem còn thằng ngu nào nữa không. McMurphy không tin vào mắt mình.
"Sao lại có trò nhảm nhí thế này! Tao nghĩ, chúng mày có thể biểu quyết về thời gian biểu của khoa và mọi việc khác. Có đúng vậy không, bác sĩ?"
Gã bác sĩ gật đầu nhưng không ngẩng đầu lên. "Được rồi, ai muốn xem trận đấu tới?"
Cheswick càng giơ cao tay hơn và giận dữ nhìn những đứa còn lại. Scanlon lắc đầu, uể oải đưa tay lên. Không còn ai khác. McMurphy cứng lưỡi.
"Nếu vấn đề này kết thúc ở đây," mụ Y tá Trưởng nói, "tôi yêu cầu tiếp tục cuộc họp."
"Ờ ờ," McMurphy tuột xuống trong ghế tới khi vành mũ suýt chạm ngốc. "Tiếp tục cuộc họp chó má của chúng ta đi!"
"Ờ ờ," Cheswick nói, giận dữ nhìn mọi người và ngồi xuống. "Ờ, tiếp tục cuộc họp ma quỷ của chúng ta đi!" Hẳn Cheswick khoái ngồi cạnh McMurphy và thích trở nên dũng cảm, mạnh mẽ như thế. Lần đầu tiên trong việc theo đuổi một đại nghiệp thất bại, hắn tìm được đồng minh.
Sau cuộc họp McMurphy không mở miệng trò chuyện với ai, hắn quá bốc bội và dữ tợn. Billy Bibbit tố đến bên hắn.
"Randle," Billy nói, "nhiều đứa trong t...t... tụi tao cũng đã hơn n...n...năm năm ở đây." Hắn cuộn tròn quyển tạp chí hết xuôi lại ngược, trên tay hằn các vết bỏng vì tàn thuốc lá. "Nhiều đứa s... sẽ còn ở đây rất lâu, cả sau khi m... m... mày đi, sau khi chấm dứt Vòng ch... ch... ung kết. Mà... mày không hiểu sao..." Hắn ném quyển tạp chí xuống và bỏ đi. "Ôi, mà dằng nào cũng vô ích cả thôi."
McMurphy nhìn theo, trên đôi mày trắng bợt lại hiện lên cái cau mày khó hiểu.
Thời gian còn lại trong ngày, hắn dành để cãi nhau, cố hiểu tại sao họ lại không biểu quyết, nhưng không ai muốn nói gì với hắn, nên có vẻ hắn đành im và không đả động gì đến chuyện đó cho tới trước ngày diễn ra trận khai mạc. "Hôm nay là thứ Năm," McMurphy nói và lắc đầu buồn bã.
Trong phòng tắm, hắn ngồi lên bàn, gác chân chân ghế, nghịch chiếc mũ quay quay trên đầu ngón tay. Đám Cấp tính đi lại trong phòng, cố làm ra vẻ không để ý tới hắn. Chẳng còn ai để chơi poker hay blackjack tính điểm ăn tiền nữa: sau khi họ từ chối biểu quyết, McMurphy nổi cáu và vét nhẵn túi họ, cả đám còn mắc nợ đầm đìa nên không dám chơi tiếp, mà cũng không thể chơi ăn thuốc lá vì mụ y tá đã mang hết thuốc về buồng trốc, chỉ phát nhỏ giọt cho mỗi người một gói mỗi ngày, nói là để bảo vệ sức khỏe cho bệnh nhân, nhưng thốc ra là để McMurphy không lột hết những điếu thuốc cuối cùng của họ. Không chơi poker hay blackjack, buồng tắm lặng như tờ, chỉ có tiếng nhạc từ phòng chung vẳng tới. Yên ắng đến mức có thể nghe được cả tiếng rên đều đặn, buồn tẻ của cái thằng đang trèo tường phát ra từ tầng trên u-u, u-u, u-u, như tiếng trẻ thét để tố quát mình ngủ.
"Thứ Năm," McMurphy nhắc lại.
"U-u-u," từ trên đầu gã đó lại kêu lên.
"Đó là Rawler," Scanlon nói và nhìn lên trần nhà, muốn lờ McMurphy đi. "Rawler Rên la mấy năm trước đã từng ở phòng này. Hắn không chịu vâng lời bà Ratched mà câm mồm, mày còn nhớ không, Billy? Suốt ngày cứ kêu u-u như vậy, nghĩ mà điên đầu. Với những thằng mất trí trên đó chỉ có cách duy nhất là lẳng cho nó hai trái lốu đạn vào buồng ngủ. Để chúng sống cũng chẳng ích lợi gì... "
"Còn ngày mai là thứ Sáu," McMurphy không để cho Scanlon lái câu chuyện sang hướng khác.
"Đúng," Cheswick bốc dọc nhìn căn phòng, nói. "Ngày mai là thứ Sáu."
Harding đang giở một quyển tạp chí. "Nghĩa là gần một tuần ông bạn McMurphy sống giữa chúng ta mà ách thống trị vẫn chưa bị lật đổ, mày muốn nói thế, phải không Cheswickle? Trời ơi, mày nghĩ xem, chúng ta đang lún sâu vào vốc thẳm của số lạnh nhạt và thờ ơ - thật nhục nhã."
"Cút mẹ mày đi Harding," McMurphy đáp. "Cheswick muốn nói, ngày mai tivi sẽ truyền trận đầu tiên, còn chúng ta sẽ làm gì? Lại cọ rửa cái hài nhi viện tởm lợm này."
"Ừ," Cheswick tiếp. "Hài nhi viện Trị liệu của Má Ratched."
Áp mình vào bức tường phòng tắm, tôi có cảm giác mình là một tên gián điệp; cán bài chải chùi sàn không phải bằng gỗ mà bằng kim loại (để dẫn điện) và lại rỗng, bên trong thừa chỗ để gắn micrô tí hon. Nếu mụ nghe được câu chuyện của họ thì Cheswick nhừ xương mất. Tôi lấy trong túi ra một viên cao su cứng véo một mảnh ngậm trong miệng cho nó mềm.
"Nào, thử lại lần nữa," McMurphy nói. "Tao đếm xem có bao nhiêu đứa sẽ ủng hộ nếu ngày mai tao yêu cầu bật ti vi ban ngày?"
Khoảng một nửa đám Cấp tính gật đầu, trong số này sẽ chỉ một mẩu tham gia biểu quyết. Hắn lại chụp mũ lên đầu, chống hai tay vào cằm.
"Trời đất, không thể hiểu nổi tụi bay. Harding, sao mày cứ ngồi như phỗng vậy? Bộ mày sợ cứ giơ tay lên thì con diều hâu cái già nua đó sẽ cắt mất hay sao?"
Harding dướn đôi lông mày ướt át: "Có thể. Rất có thể tao sợ mụ cắt nếu tao giơ tay lên."
"Còn mày, Billy, mày sợ cái gì?"
"Tao chả sợ g... gì cả. Chưa hẳn b... bà ta đã làm được gì. Nhưng... " hắn nhún vai, thở dài trèo lên bệ điều khiển dùng cho các vòi nước buồng tắm, ngồi vắt vẻo như một con khỉ đuôi dài. "... tao nghĩ cuộc bỏ phiếu này sẽ không m... m... mang lại điều gì tốt đẹp cả Về lâu v... về dài. V... vô ích thôi, M... Ma... Mark ạ."
"Mày bảo vô ích? Hu la la! Với tụi bay thì một tí bài tập tay chân có ích lắm chứ."
"Dẫu sao việc làm này cũng mạo hiểm, bạn thân mến ạ. Bà ta sẽ tìm ra cơ hội để o ép chúng ta dữ hơn. Không đáng vì một trận bóng chày mà phải liều mạng," Harding nói.
"Đứa nào nói đó? Mẹ khỉ, đã bao năm nay tao không bỏ sót một trận chung kết nào. Một lần bị ngồi tù vào tháng Chín, tụi cai ngục phải mang tivi đến tận cửa cho tụi tao, nếu không, cả trại đã nổi loạn. Có thể tao sẽ phá cửa rồi đi tới thị trấn vào cái bar nào ch ng hạn, xem bằng được - chỉ có tao và bạn hiền Cheswick."
"Ý tưởng này có vẻ thông minh," Harding ném quyển tạp chí xuống. "Hay ta sẽ bỏ phiếu trong cuộc họp ngày mai? 'Bà Ratched, tôi đề nghị đưa phân khoa en masse tới quán Ngoài giờ hành chính để nhậu nhẹt và coi tivi'?"
"Tao sẽ ủng hộ đề nghị đó, mẹ khỉ." Đấy là Cheswick.
"Xếp xó cái ma-xơ của mày đi," McMurphy nói. "Tao ngán tụi bay tới cổ, như bà già cả lũ; tao sẽ cùng Cheswick chuồn khỏi đây, đóng đinh cửa lại đằng sau. Còn bọn bay, những đứa trẻ ngoan ngoãn, ở lại nhé, má tụi bay cấm các con qua đường."
"Không giỡn đấy chứ? Cứ thử xem!" Fredrickson tiến lại phía McMurphy. "Mày sẽ nhấc cái giày hầm hố kia lên mà đạp cho vỡ cửa à? Quả là một người đàn ông thốc số."
McMurphy không nhìn Fredrickson; hắn đã kịp hiểu Fredrickson hay giả bộ là một chàng trai có khí phách ngang tàng, nhưng chỉ cần một tí dọa nạt là quắn lại.
"Nói đi, anh chàng hầm hố?" Fredrickson vẫn không chịu buông tha, "Mày sẽ đạp vỡ cửa cho chúng tao thấy thế nào là đàn ông chứ?"
"Không, Fred. Việc gì phải làm hỏng đế giày như thế?"
"Vậy hả? Nãy giờ mày chỉ có khuếch khoác, vậy mày tính chuồn khỏi đây thốc số bằng cách nào?"
McMurphy nhìn căn phòng một lượt. "Tao đồ chừng tao chỉ cần dùng ghế đập gãy tấm lưới sắt ở một cửa sổ nào đó và khi nào tao thích... "
"Đơn giản thế thôi? Đập cửa và phóng ra đường? Để xem, người hùng, tao cá mười đô là mày không làm nổi."
"Chớ bận lòng, Mack," Cheswick nói. "Fredrickson biết rằng chỉ cần mày đập gãy ghế là sẽ bị bắt lên khoa điên. Khi đến đây, ngay ngày đầu tiên chúng đã thử lưới sắt ngay trước mặt tụi tao. Đó không phải là những lưới sắt thường. Thằng kỹ thuật viên cầm một cái ghế như cái mày đang ngồi kia và đập đến nát thành mảnh vụn. Tấm lưới sắt thậm chí không quằn lấy một mảnh."
"Thôi được," McMurphy lại nhìn quanh. Tôi thấy là hắn đang ngày càng hào hứng. Hy vọng mụ Y tá Trưởng không nghe trộm được, không thì chỉ sau một giờ McMurphy sẽ có mặt ở phòng điên. "Tóm lại, cần phải dùng một vật nặng hơn. Cái bàn, được không?"
"Cũng như chiếc ghế thôi, chúng đều bằng gỗ cả, trọng lượng như nhau."
"Thôi được, mẹ khỉ, chúng ta hãy nghĩ xem vật nào phá được những tấm lưới này. Còn tụi bay, một đám chim sẻ, nếu cho rằng qua sẽ không làm thế bất cứ khi nào muốn thì nhầm to. Nào, phải tìm thứ khác nặng hơn bàn và ghế... Nếu vào ban đêm, qua sẽ ném thằng nhọ to béo vào cửa sổ - hắn khá nặng."
"Nhưng hơi mềm," Harding nói. "Hắn sẽ chui qua, nát nhừ như một quả cà luộc."
"Chiếc giường thì sao?"
"Dù mày nhấc nổi thì nó cũng quá to không lọt cửa."
"Nhấc không khó, khỉ ạ. à có ngay trước mắt ta đây: cái thằng Billy đang ngồi lên. Bộ điều khiển có đòn bẩy và tay quay. Nó đủ cứng chứ hả? Và tao thề là nó đủ nặng."
"Được đấy," Fredrickson nói. "Cũng hiệu quả không kém việc mày động chân vào cánh cửa sắt bệnh viện."
"Tại sao lại không dùng nó chứ? Hình như nó đâu bị gắn vào sàn nhà."
"Vâng, không gắn, chắc chỉ có ba bốn dây nối thôi, nhưng mày thử nhìn đi, giời ạ."
Tất cả cùng nhìn. Bệ bằng thép và bê tông, kích thước khoảng nửa chiếc bàn, chắc phải nặng đến vài trăm kí lô.
"Đấy tao đã nhìn xong. Chẳng to hơn bao cỏ khô mà tao vẫn chất lên xe tải."
"Anh bạn ạ, tôi e rằng thiết bị này nặng hơn đôi chút so với bó cỏ khô của anh."
"Hơn khoảng một phần tư tấn," Fredrickson đánh giá.
"Nó nói đúng, Mack ạ," Cheswick thêm. "Nặng khủng khiếp đấy."
"Chúng mày bảo tao không nhấc nổi em bé bằng sắt xinh xinh này?"
"Anh bạn, một người thái nhân cách dù có các phẩm chất phi thường đến đâu cũng không thể dời núi, lấp biển."
"Tụi bay không tin là tao nhấc nổi. Chờ đấy!"
Hắn tụt khỏi bàn, cởi áo bệnh nhân, trên bắp tay vạm vỡ thò ra khỏi áo lót chi chít những hình xăm.
"Đứa nào cá năm đô. Khi tao chưa thử thì đừng vội nói là tao không thể. Năm đô... "
"Ông McMurphy, hành động này của ông cũng điên rồ không kém cú cá cược về bà y tá."
"Đứa nào có năm đô lẻ muốn biếu không cho tao nào? Đánh hay là ngậm miệng... "
Chúng cả đám bắt đầu viết giấy trừ nợ; chơi poker với McMurphy, thua bạc quá nhiều, chưa đứa nào thanh toán sòng phẳng với hắn được, đây là cơ hội chắc như bắp. Tôi không hiểu McMurphy định giở trò gì: hắn to khỏe thật đấy, nhưng để nhấc nổi bệ xi măng cần phải có ba đứa McMurphy, mà cái đó hắn hẳn biết. Trông qua cũng thấy chỉ vật nghiêng nó ra cũng chẳng ai đủ sức, đừng nói đến chuyện nhấc lên khỏi mặt đất. Muốn nhấc được nó lên cần một gã khổng lồ. Nhưng khi chúng viết giấy nợ xong, McMurphy vẫn đến cạnh bệ điều khiển, bê Billy Bibbit xuống, nhổ nước bọt xoa hai lòng bàn tay to bè đầy chai sạn vào nhau, nhún vai khởi động.
"Được rồi, tụi bay tránh xa ra! Khi tao vận nội công, không khí xung quanh sẽ hết nhẵn, đến người lớn cũng ngất đi vì thiếu ôxy. Tránh ra, xi măng sẽ nát vụn, sắt thép sẽ bay tung. Hãy sơ tán đàn bà và trẻ nhỏ ra khỏi vùng nguy hiểm. Tránh ra... "
"Má ơi, biết đâu hắn sẽ làm được," Cheswick lẩm bẩm.
"Hắn sẽ uốn ba tấc lưỡi cho cái bệ tố bay lên," Fredrickson trả lời.
"Hắn sẽ bị thoát tràng một cách vinh quang," Harding nói. "Thôi đi, McMurphy, đừng khùng nữa. Sức người không nâng nổi vật đó đâu."
"Lui ra, các tiểu thư, phí ôxy của tao."
McMurphy chọn thế đứng, xoa hai tay vào quần, rồi cúi người, nắm lấy tay đòn ở hông bệ điều khiển. Khi hắn bắt đầu gồng lên, tụi Cấp tính đứng quanh bắt đầu cười đùa, trêu chọc. Hắn bỏ tay đòn ra, ưỡn người, vươn vai rồi dạng chân tìm thế đứng khác.
"Đầu hàng chưa?" Fredrickson cười khẩy.
"Mới khởi động chơi. Giờ tao nhấc thật," hắn lại tóm lấy tay đòn.
Và bỗng nhiên tiếng giễu cợt và cười đùa im bặt. Cơ bắp trên cánh tay hắn phồng lên, các đường ven căng đầy máu nổi bật dưới làn da. Răng hắn nghiến chặt, hàm bạnh ra, đầu ngửa về phía sau, gần như những sợi dây chão chằng từ cổ qua vai xuống cánh tay. Toàn thân hắn căng như sợi dây đàn và rung lên. Hắn đang dồn toàn bộ sức lốc có ở một cơ thể cường tráng trong khi làm một việc hắn biết chắc là không được, cũng như tất cả đều biết chắc là không được.
Nhưng vào khoảnh khắc ấy, khi nghe tiếng xi măng vỡ lạo xạo dưới chân, một ý nghĩ chung lóe lên trong đầu chúng tôi: má ơi, biết đâu hắn sẽ làm được.
Rồi hơi thở từ phổi hắn buột ra, hắn kiệt sức ngã người vào tường. Trên tay đòn có máu bàn tay hắn. Hắn dốa vào tường phì phì thở mất một phút, mắt nhắm nghiền. Không còn một âm thanh nào khác ngoài tiếng thở của hắn, tất cả im phăng phắc.
Hắn mở mắt nhìn quanh. Hắn nhìn hết đứa này đến đứa khác, kể cả tôi, rồi lôi từ trong túi quần ra một nắm phiếu nợ, kết quả của những canh bạc trong mấy ngày gần đây. Cúi xuống bàn, hắn cố sắp xếp lại, nhưng không điều khiển nổi những ngón tay của mình, hai bàn tay hắn đã co quắp thành hai bộ mong vuốt đỏ lòm.
Cuối cùng hắn bèn ném cả tập xuống sàn nhà và bỏ đi: giá trị đến bốn mươi, năm mươi đô la từ mỗi thằng trong phòng. Đến cửa, quay lại phía khán giả, hắn nói:
"Nhưng tao đã thử. Quỷ tha ma bắt, ít nhất tao cũng đã thử, không phải sao?"
Rồi hắn đi khỏi mặc những tờ phiếu nợ dính máu bay vung vãi khắp phòng cho những đứa nào muốn nhặt.