Thế Giới Nghịch Phần 88-91
Adam Winkler nằm trên giường bệnh, mỏng manh và yếu ớt.
Đầu thì hói còn làn da thì nhợt nhạt. Bàn tay xương xẩu của anh nắm chặt tay Josh. “Nghe này,” anh ta nói, “không phải lỗi của em. Lúc đó anh đã muốn tự vẫn. Dù gì đi nữa thì chuyện ấy cũng sẽ xảy ra. Khoảng thời gian em cho anh - đó là một đặc ân lớn rồi. Nhìn anh này. Anh không muốn thấy em tự trách mình.”
Josh không nói được. Đôi mắt anh ngấn lệ.
“Hứa với anh là em sẽ không tự trách mình đi.”
Josh gật đầu.
“Nói dối.” Adam nhoẻn miệng cười yếu ớt. “Còn vụ kiện của em sao rồi?”
“Ừm,” Josh nói. “Một số người ở New York nói chúng ta truyền cho mẹ họ căn bệnh Alzheimer. Thực tế thì chúng ta chỉ cho bà ta nước lã thôi.”
“Em sẽ thắng chứ?”
“Ồ, nhất định rồi.”
Adam thở dài. “Nói dối.” Tay anh buông thõng. “Nhớ bảo trọng nhé, em trai.” Rồi anh nhắm mắt.
Josh phát hoảng, lau nước mắt. Nhưng Adam vẫn đang thở. Anh ta đang ngủ, ngủ rất bình yên.
Vị thẩm phán ở Oxnard ho hắng trong không khí lạnh lẽo khi trao phán quyết tới những luật sư đang ở đó. Alex Burnet có mặt trong số đó, cùng với Bob Koch và Albert Rodriguez.
“Như quý vị thấy đấy,” ông ta nói, “tôi đã phán quyết rằng quyền sở hữu của BioGen đối với tế bào của ông Burnet không cho họ cái quyền lấy đi những tế bào này từ bất cứ cá nhân nào, còn sống hay đã chết, kể cả bản thân ông Burnet. Hiển nhiên những tế bào này không thể lấy đi từ các thành viên khác trong gia đình gần và cả đại gia đình của ông ta. Bất kỳ phán quyết nào trái ngược với phán quyết này đều mâu thuẫn với Điểm sửa đổi thứ Mười ba của Hiến pháp Mỹ, nghiêm cấm chiếm hữu nô lệ.”
“Trong ngữ cảnh của phán quyết này, tôi nhận thấy tình huống này phát sinh là do có sự mập mờ từ những phán quyết trước đó của tòa không nói rõ như thế nào mới cấu thành quyền sở hữu trong một ngữ cảnh sinh học. Trước hết là khái niệm cho rằng vật chất lấy ra khỏi cơ thể là ‘chất thải’ hay ‘vật chất bị mất đi’, và vì vậy không còn quan trọng đối với người đã thải ra nó. Quan điểm này là sai. Nếu chúng ta xét đến một bào thai chết non chẳng hạn, ngay cả khi nó đã rời khỏi cơ thể người mẹ, chúng ta có thể thấy rõ bằng trực giác rằng hoặc là người mẹ hoặc là thân nhân khác đều cảm thấy quyến luyến bào thai, và mong muốn kiểm soát việc giải quyết bào thai đó, cho dù bằng cách chôn, hỏa táng, hay cung cấp mô cho nghiên cứu khoa học hoặc giúp đỡ người khác. Cái ý niệm cho rằng bệnh viện hoặc người thầy thuốc có thể vứt bỏ cái thai theo ý họ, chỉ vì nó nằm ngoài cơ thể và do đó là ‘chất thải’, rõ ràng không hợp lý và phi nhân tính. Có thể áp dụng cách lập luận tương tự đối với tế bào của ông Burnet. Mặc dù tế bào được lấy ra khỏi cơ thể ông ta nhưng ông ta sẽ cảm thấy một cách hợp lý rằng đó vẫn là tế bào của mình. Đây là một cảm giác tự nhiên mà con người ai cũng có. Cảm giác này sẽ không đơn giản mất đi chỉ vì tòa phán quyết theo một khái niệm pháp lý nào đó được xen vào những so sánh ước lệ. Anh không thể xóa bỏ cảm giác con người bằng sắc lệnh pháp luật được. Tu y nhiên đây lại chính là điều mà những phiên tòa trước giờ vẫn cố gắng làm.”
“Một vài phiên tòa đã phân xử được những vụ kiện về mô bằng cách xem những mô này là rác thải. Một vài phiên khác lại xem những mô này là vật chất nghiên cứu tương tự như sách vở trong thư viện. Có phiên tòa còn xem những mô này là tài sản bỏ đi có thể nghiễm nhiên vứt bỏ trong những trường hợp nhất định, cũng giống như chuyện người ta có thể mở những chiếc tủ khóa cho thuê ra và vứt đi những gì có trong đó sau một thời gian nhất định. Một vài phiên đã cố gắng cân bằng các yêu sách đối lập nhau và kết luận rằng những yêu sách của xã hội đối với công việc nghiên cứu lấn át những yêu sách của cá nhân đối với quyền sở hữu.”
“Mỗi sự so sánh như vậy đi ngược lại sự thật khó lay chuyển về bản chất con người. Cơ thể của chúng ta là tài sản cá nhân của chúng ta. Theo một nghĩa nào đó, việc sở hữu cơ thể là hình thức sở hữu cơ bản nhất mà chúng ta biết. Đây là trải nghiệm cốt lõi đối với sự tồn tại của chúng ta. Nếu tòa án không thừa nhận khái niệm cơ bản này, thì những phán quyết của họ sẽ không hợp lệ, mặc dù họ có thể hợp lý đến đâu đi nữa trong phạm vi logic của luật pháp.”
“Đó là lý do tại sao khi một cá nhân hiến mô cho bác sĩ để phục vụ cho việc nghiên cứu, việc làm này không giống như biếu tặng sách cho thư viện. Sẽ không bao giờ có sự tương đồng. Nếu người thầy thuốc hay viện nghiên cứu của ông ta sau này muốn sử dụng chỗ mô đó vào mục đích nào khác, thì họ cần phải xin phép được sử dụng mô cho mục đích mới. Với rất nhiều giới hạn. Nếu tạp chí có thể báo cho anh biết thời hạn đặt báo đã hết thì trường đại học cũng có thể báo cho anh biết họ muốn sử dụng mô anh hiến vào mục đích mới.”
“Chúng ta được biết làm vậy sẽ gây khó khăn cho nghiên cứu y học. Ngược lại mới đúng. Nếu các trường đại học không công nhận việc người ta luôn có một mối quan tâm hợp lý, đầy xúc cảm đối với mô của mình, thì họ sẽ không hiến mô để phục vụ nghiên cứu. Thay vào đó, họ sẽ bán mô cho các tập đoàn. Rồi luật sư của họ sẽ chỉnh sửa lại hồ sơ, cấm các trường đại học sử dụng mô để xét nghiệm máu vì bất cứ mục đích nào mà chưa có thương lượng về tiền bạc. Bệnh nhân không phải là những người ngây thơ và luật sư của họ cũng vậy.”
“Chi phí nghiên cứu y học sẽ tăng khủng khiếp nếu bác sĩ và trường đại học tiếp tục hành xử quan liêu. Lợi ích thật sự cho xã hội, vì vậy, chính là việc ban hành luật cho phép công dân duy trì quyền vứt bỏ mô của mình, một quyền vĩnh viễn.”
“Chúng ta được biết mối quan tâm của bệnh nhân đối với mô của mình, và quyền được riêng tư của họ, chấm dứt khi họ chết. Tư duy đó cũng vậy, là một tư duy lỗi thời nhất thiết phải được thay đổi. Bởi vì hậu duệ của người chết có cùng gien, nên sự riêng tư của họ sẽ bị xâm phạm nếu người ta nghiên cứu gien của họ, hoặc công bố bản đồ gien của người chết. Con cháu của người chết có thể mất bảo hiểm y tế đơn giản chỉ vì luật lệ đương đại chưa phản ánh được hiện thực đương đại.”
“Nhưng suy cho cùng, vụ Burnet này thực tế đã thất bại do một lỗi tư duy cơ bản và sâu sắc của tòa án. Khi người ta có thể sản xuất bên trong cơ thể những gì mà tòa đã phán quyết là thuộc sở hữu của người khác, những vấn đề về quyền sở hữu sẽ luôn bị che lấp. Điều này đúng đối với hệ tế bào; đúng đối với gien, và đúng đối với một số loại protein nhất định. Về mặt lý lẽ mà nói, những thứ này không thể được sở hữu. Di sản chung của chúng ta không thuộc sở hữu của bất kỳ ai. Đây là quy tắc pháp trị hiện hành. Những chân lý của tự nhiên không thuộc sở hữu của ai. Đây là nguyên tắc bất di bất dịch. Tuy nhiên, những phán quyết pháp lý hơn hai thập kỷ vừa qua đã không khẳng định được khái niệm này. Những phán quyết của tòa về bảo hộ sáng chế đã không khẳng định được khái niệm này. Sự mập mờ do những phán quyết này gây ra sẽ lớn dần theo thời gian, và lớn dần theo sự tiến bộ của khoa học. Sở hữu tư nhân đối với bộ gien hoặc đối với những chân lý của tự nhiên sẽ càng lúc càng trở nên khó khăn hơn, đắt đỏ hơn, gây cản trở hơn. Những gì mà trước đây tòa án đã làm là một sai lầm, và sai lầm này phải được khắc phục. Càng sớm càng tốt.”
Alex quay sang Bob Koch. “Tôi nghĩ vị thẩm phán này đã được trợ giúp,” cô nói.
“Ừ, có thể,” Bob nói.
Rick Diehl đang cố gắng ghép nối mọi chuyện, nhưng mọi thứ dường như đang rời ra thành từng mảnh. Cái gien trưởng thành ấy là một tai họa. Tệ hơn nữa, BioGen đang bị một tay luật sư thông minh và vô lương tâm ở New York kiện. Luật sư của Rick bảo hắn nên dàn xếp cho xong, nhưng nếu hắn làm vậy, công ty sẽ bị đẩy tới chỗ phá sản. Dù rằng chuyện phá sản sớm muộn gì cũng sẽ xảy ra. BioGen đã mất hệ tế bào Burnet, và họ đã thất bại trong việc thay thế nó bằng tế bào của đứa con Burnet, và giờ thì trông nó như một bằng sáng chế mới gây trở ngại với sản phẩm của họ, làm sản phẩm này vô giá trị.
Theo yêu cầu của Diehl, vợ hắn đã rời khỏi nơi trú ẩn và trở lại thành phố. Lũ trẻ thì đang nghỉ hè ở nhà ông bà ngoại ngoài đảo Martha’s Vineyard. Cô ta sẽ giành được quyền nuôi dưỡng. Bản thân luật sư của hắn là Barry Sindler hiện cũng đang phải đối mặt với chuyện ly hôn, và gần đây dường như không có thời gian cho Rick. Người ta đang náo động chuyện xét nghiệm gien nhằm phục vụ cho những vụ giành quyền nuôi dưỡng. Sindler bị phản đối kịch liệt khắp nơi vì đã mở đường cho hành vi được xem là trái với luân thường này.
Trong Quốc hội, người ta thảo luận việc thông qua những điều luật hạn chế việc xét nghiệm gien. Nhưng các nhà quan sát không nghĩ Quốc hội sẽ có hành động nào, bởi lẽ các công ty bảo hiểm đều muốn tiến hành việc xét nghiệm gien. Một điều hợp lẽ, khi chúng ta biết các công ty bảo hiểm không muốn phải trả tiền bảo hiểm.
Brad Gordon đã rời khỏi thành phố trong thời g ian chờ ra tòa. Người ta đồn rằng hắn đang du lịch vòng quanh miền Tây, và đi tới đâu thì gây rắc rối cho mình tới đó.
Công ty luật của Rodriguez đã trình cho BioGen xem phần đầu của hóa đơn trị giá hơn một triệu đô la. Họ muốn thêm hai triệu tiền giữ chân nữa, sau khi xem xét tất cả những vụ kiện tụng chờ giải quyết mà công ty phải đối mặt.
Trợ lý của Rick báo cho hắn biết qua điện thoại nội bộ. “Ông Diehl, người phụ nữ từ BDG, công ty bảo mật, đến gặp ông.”
Hắn ngồi dậy trên ghế. Hắn nhớ Jacqueline Maurer đã làm cho người hắn tê dại như thể bị điện giật như thế nào. Nàng toát ra một vẻ khêu gợi tinh tế. Chỉ bên cạnh nàng thôi hắn đã thấy tươi tắn. Và hắn chưa gặp nàng đã nhiều tuần nay.
“Cho cô ta vào.” Hắn đứng lên, vội vã nhét đầy áo sơ mi vào quần, rồi quay về phía cửa phòng.
Một người phụ nữ trẻ trạc ba mươi tuổi, đang mặc một bộ com lê xanh dương xoàng xĩnh, tay cầm cặp hồ sơ, vào phòng. Cô ta có một nụ cười khả ái, một gương mặt mũm mĩm, và mái tóc nâu chấm ngang vai. “Ông Diehl phải không? Tôi là Andrea Woodman, từ công ty BDG. Tôi xin lỗi đã không gặp ông sớm hơn nhưng, ôi trời, mấy tuần vừa qua chúng tôi bận túi bụi với những khách hàng khác, ông là khách hàng đầu tiên mà tôi có thể sắp xếp đến gặp được. Tôi rất vui được làm quen với ông.” Cô ta đưa tay ra.
Hắn chỉ đứng trố mắt nhìn.
NGƯỜI THƯỢNG CỔ ƯA PHỤ NỮ TÓC VÀNG
Một nhà nhân chủng học
lưu ý sự tiến hóa nhanh chóng của gien màu nhạt
Phụ nữ tóc vàng có thật sự khêu gợi hơn người khác không?
Một nghiên cứu mới do nhà nhân chủng người Canada Peter Frost thực hiện cho thấy phụ nữ châu Âu vào cuối Kỷ Băng hà đã có bước tiến hóa với đôi mắt xanh và mái tóc vàng như một cách thu hút bạn tình. Ông lưu ý rằng gien chi phối màu tóc MC1R sản sinh ra bảy biến thể khác nhau khoảng mười một ngàn năm trước. Quá trình này xảy ra hết sức nhanh chóng về mặt phát triển gien. Thông thường thì một sự thay đổi như thế mất gần một triệu năm.
Nhưng sở thích tình dục có thể dẫn đến những thay đổi nhanh chóng về gien. Việc phải tranh giành đàn ông, vốn không hề đông đúc do họ bị chết yểu trong thời kỳ khắc nghiệt, đã dẫn đến việc phụ nữ phát triển màu mắt và màu tóc mới. Những kết luận của Frost được công trình của ba trường đại học Nhật Bản củng cố, công trình này đã xác định được thời điểm bắt đầu xảy ra đột biến gien ở phụ nữ tóc vàng.
Frost nghi ngờ rằng phụ nữ tóc vàng có sức hấp dẫn tình dục bởi vì màu tóc và màu mắt nhạt là một tính trạng thể hiện lượng estrogen cao ở phụ nữ, và do đó khả năng sinh sản cũng cao hơn. Nhưng không phải ai cũng đồng ý với quan điểm này. Người mẫu tóc vàng Jodie Kidd, hai mươi bảy tuổi, nói, “Tôi không nghĩ làm người tóc vàng khiến cho bạn chín chắn hơn trong hoạt động tình dục... Sắc đẹp có ý nghĩa sâu xa hơn nhiều so với màu tóc đơn thuần của bạn.”
Giả thuyết của giáo sư Frost xuất hiện trên tạp chí Tiến hóa và hành vi con người. Nghiên cứu của ông được một nghiên cứu của WHO củng cố, trong đó người ta dự đoán phụ nữ tóc vàng sẽ bị diệt vong vào khoảng năm 2202. Các kết quả của nghiên cứu này bị những báo cáo sau đó công kích sau khi một tiểu ban Liên Hiệp Quốc phủ nhận tính xác thực của nó.
Quá trưa một chút, Frank Burnet bước vào dãy văn phòng hết sức hiện đại của nhà đầu tư mạo hiểm Jack Watson. Mọi thứ cũng giống như những gì ông thấy trong những lần viếng thăm trước đây. Nội thất gỗ theo kiểu Mies, kiến trúc hiện đại - một bức tranh Alexander Đại đế của Warhol, một quả bóng bay nghệ thuật của Koons, một bức tranh của Tansey vẽ cảnh người leo núi được treo phía sau bàn làm việc của Watson. Những chiếc điện thoại câm tiếng, những tấm thảm màu be - và tất cả những người phụ nữ bốc lửa ấy nữa, di chuyển một cách trật tự, một cách hiệu quả. Một phụ nữ đứng bên cạnh Watson, tay cô ta đặt trên vai hắn.
“À, Frank,” Watson nói. Hắn không đứng dậy. “Anh gặp Jacqueline Maurer chưa?”
“Tôi tin là chưa.”
Cô ta bắt tay ông. Rất sành điệu, rất thẳng thắn. “Ông Burnet.”
“Và ông biết thiên tài công nghệ thường trú của chúng tôi đấy, Jimmy Maxwell.” Watson gật đầu về phía một thằng nhóc trong độ tuổi hai mươi, đang ngồi cuối phòng. Thằng nhóc có cặp kính gọng sừng dày cộm và mặc một chiếc áo khoác hiệu Dodgers. Cậu ta rời mắt khỏi chiếc laptop rồi vẫy tay với Burnet.
“Ông khỏe không?”
“Chào,” Burnet nói.
“Tôi mời anh vào đây,” Watson vừa nói vừa rục rịch thân mình trong ghế, “là bởi vì chúng tôi chỉ còn chút xíu nữa là xong xuôi toàn bộ mọi chuyện. Cô Maurer vừa thương thảo được một bản hợp đồng cấp phép với Đại học Duke. Với điều khoản hết sức có lợi cho ta.”
Người phụ nữ mỉm cười. Một nụ cười như tượng nhân sư. “Tôi nói chuyện rất hợp với các nhà khoa học mà,” cô ta nói.
“Còn Rick Diehl,” Watson tiếp tục, “đã từ chức chủ tịch BioGen rồi. Winkler và những nhân viên lâu năm còn lại đã đi theo ông ta. Phần lớn trong số đó phải đối mặt với nhiều rắc rối về pháp lý, và tôi buồn là công ty không có khả năng hỗ trợ cho họ. Nếu anh phạm luật, chính sách bảo hiểm y tế của công ty sẽ không chi trả gì cho anh. Vì vậy nên họ phải tự lo lấy.”
“Thật đáng tiếc,” Jacqueline Maurer nói.
“Chuyện là vậy,” Watson nói. “Nhưng trước tình hình khủng hoảng hiện tại, ban giám đốc BioGen đã yêu cầu tôi tiếp quản, và vực dậy công ty. Tôi đã đồng ý làm vậy, đổi lại phải có mức điều chỉnh lương bổng phù hợp.”
Burnet gật đầu. “Vậy thì mọi chuyện theo đúng kế hoạch rồi.”
Watson ném cho ông một cái nhìn lạ lẫm. “Ờ, phải. Dù sao thì Frank, không còn gì có thể ngăn cản ông trở về với gia đình của ông nữa. Tôi chắc là con gái và cháu của ông sẽ mừng lắm khi gặp lại ông.”
“Tôi hy vọng vậy,” Burnet nói. “Con gái tôi có lẽ sẽ giận lắm. Nhưng dần dà mọi chuyện cũng sẽ ổn. Lúc nào cũng vậy mà.”
“Đúng đấy,” Watson nói. Vẫn yên vị trong ghế, hắn chìa tay ra, mặt nhăn lại một chút.
“Mọi thứ đều ổn chứ?” Frank nói.
“Không vấn đề gì. Hôm qua chơi golf lâu quá, chắc tôi bị thương chỗ cơ nào rồi.”
“Nhưng thỉnh thoảng ông cũng nên nghỉ phép.”
“Đúng lắm,” Watson nói, phô bày nụ cười nổi tiếng của hắn. “Cực kỳ đúng.”
Hết phần 91. Mời các bạn đón đọc phần 92!