Trong lịch sử phát triển của xã hội, xã hội đã trải qua nhiều giai đoạn lịch sử nối tiếp nhau từ thấp đến cao. Khi sản xuất phát triển đến một giai đoạn nhất định thì cách thức sản xuất của con người cũng được đổi mới: kỹ thuật sản xuất cải tiến, năng suất lao động được nâng cao, quan hệ giữa người với người trong quá trình sản xuất cũng thay đổi. Chủ nghĩa duy vật lịch sử gọi cách thức sản xuất với nội dung trên là phương thức sản xuất. Mỗi khi xuất hiện một phương thức sản xuất mới thì xã hội lại có nhiều thay đổi cơ bản: kết cấu kinh tế xã hội thay đổi, những quan hệ xã hội về các mặt chính trị, tư tưởng, pháp quyền, đạo đức cũng biến đổi theo. Đó là sự tiến bộ xã hội, tiến bộ xã hội là sự vận động theo hướng tiến lên của các hình thái kinh tế xã hội, là sự thay thế hình thái kinh tế xã hội này bằng hình thái xã hội khác cao hơn mà gốc rễ sâu xa của nó là sự phát triển không ngừng của lực lượng sản xuất.
