Kinh tế thị trường là kinh tế hàng hóa phát triển ở trình độ xã hội hóa cao. Trong nền kinh tế thị trường yếu tố đầu vào và yếu tố đầu ra đều là đối tượng tự do buôn bán trên thị trường kể cả sản phẩm của chất xám. Lợi nhuận là động lực chi phối các doanh nghiệp tham gia vào thị trường. Trước kia trong môi trường cạnh tranh đó là nền kinh tế thị trường tự điều tiết. Ngày nay cạnh tranh không hoàn hảo đó là nền kinh tế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước ở mức độ nhất định tùy mỗi nước. Đây là thành tựu chung của văn minh nhân loại chứ không phải mang tính đặc thù của Chủ nghĩa Tư bản. Tuy nhiên việc áp dụng và thực hiện mô hình kinh tế thị trường trên thế giới rất đa dạng và phong phú. Ở các nước tư bản phát triển, mô hình kinh tế thị trường đã trải qua nhiều giai đoạn biến đổi thăng trầm, tiến hóa theo thời gian cùng với sự phát triển của lực lượng sản xuất và qua các quan hệ kinh tế dưới tác động của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật ngày nay là cuộc cách mạng khoa học công nghệ. Hầu hết các nước đang phát triển đều thực hiện đường lối phát triển kinh tế thị trường đã thu được một số thành công hay thất bại. Có một số nước thành công đạt được sự tăng trưởng kinh tế nhanh ổn định như các nước công nghiệp mới ở Đông Á(NICs) và các nền kinh tế công nghiệp hóa mới(NIEs). Nhưng nhiều nước lại thất bại, kinh tế tăng trưởng chậm luôn bị khủng hoảng thậm chí suy thoái như các nước ở Châu Phi và Mỹ Latinh. Thực tế cho thấy thực tiễn và lý luận về mô hình kinh tế thị trường hết sức phong phú đa dạng và phức tạp, không thể áp dụng máy móc mô hình kinh tế thị trường của nước này cho nước khác được. Nó luôn là bài toán đầy thách thức đối với bất cứ nước nào muốn phát triển nền kinh tế thị trường. Quán triệt tinh thần đó công cuộc đổi mới toàn diện nền kinh tế Việt Nam do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo thực hiện bắt đầu từ năm 1986 chuyển từ nước có nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lí của Nhà nước theo định hướng XHCN. Đến Đại gội lần thứ IX, Đảng ta đã khẳng định "Phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN coi đó là đuờng lối chiến lược nhất quán trong suốt thời kì quá độ lên CNXH ở Việt Nam". Hiện nay khoảng cách giữa nước ta với các nước trong khu vực và thế giới còn rất lớn. Vì vậy muốn thu hẹp khoảng cách đó chúng ta cần xây dựng một nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN ổn định, vững mạnh để có thể phát huy được tính ưu việt của XHCN đưa nền kinh tế đi lên nhanh chóng. Với ba phần và các trang đề án kinh tế chính trị bày sẽ nói lên được vì sao nước ta phải phát triển kinh tế thị trường theo định hướng XHCN, một số giải pháp phát triển kinh tế thị trường ở nước ta và quá trình phát triển kinh tế thị trường ở Thủ đô Hà Nội.
