Hoàng Sa, Trường Sa, biển Đông đang là những địa danh nóng, có thể ảnh hưởng đến hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển của khu vực Đông Nam Á cũng như phạm vi toàn thế giới. Tranh chấp chủ quyền trên hai quần đảo và quyền tài phán trên các vùng biển xung quanh đầy phức tạp do số lượng các chủ thể tranh chấp nhiều nhất, do thòi gian dài, trải qua nhiều biến động chính trị xã hội, do chiến tranh và các cuộc xung đột vũ trang. Công tác nghiên cứu còn bộn phần gian khổ do tài liệu thất lạc trong chiến tranh, phân tán trong rất nhiều thư viện trong và ngoài nước, trong gia phả, lưu trữ cá nhân; do sự khó khăn khi tiếp xúc các tài liệu nguyên gốc; do sự trích dẫn, cắt xén vì nhiều mục đích. Đã có nhiều cố gắng trong việc tổng hợp các tư liệu từ các bên tranh chấp như các sự ký ngắn trong các sách trắng của Bộ Ngoại giao Việt Nam năm 1979, 1984, 1988, của Bộ Ngoại giao Trung Quốc năm 1980, các đề tài nghiên cứu của Ban Biên giới Chính phủ (ủy ban Biên giới Quốc gia), Đại học Quốc gia Việt Nam, tập Ngã quốc Nam Hải chư đảo sử liệu hội biên của nhóm Hàn Chấn Hoa của Trung Quốc, hay trong các sách nghiên cứu của các cá nhân, các học giả trong và ngoài nước. Với mục đích giúp đỡ phần nào cho các nhà nghiên cứu và các độc giả quan tâm đến vấn đề, trên cơ sở các tài liệu cá nhân sưu tập được tại Pháp, Anh, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha hay khi tham gia xây dựng các bảo tàng tại Lý Sơn, Đà Nẵng, các tài liệu của cố sử học, Hán học, của những người đã khuất như Võ Long Tê, Phạm Kim Hùng, các đồng nghiệp nghiên cứu biển Đông và nhiều người tâm huyết khác, tác giả đã mạnh dạn tổng hợp biên tập Hoàng Sa, Trường Sa - Cá Sự Kiện, Tư Liệu Lịch Sử Pháp Lý Chính - Tập 1 (Thế kỷ XV-2000). Nguyên tắc xây dựng là dựa trên những tài liệu đã được các bên công bố, lưu trữ trong các thư viện, lưu trữ quốc gia tự do tiếp cận, được khảo cứu về tính xác thực. Các trích dẫn được giới thiệu một cách khách quan, không phân tích, không phản ánh lập trường của bất kỳ bên tranh chấp nào. Tư liệu được trình bày nguyên văn vói phần dịch thuật chính thức hoặc có ý kiến của các chuyên gia. Cuốn sách thể hiện mong muốn duy nhất của tác giả là nhằm giúp độc giả tự rút ra những kết luận của mình trên cơ sở các dữ liệu đã được kiểm chứng và cung cấp một cách hệ thống.
