Cuốn sách gồm 40 chuyên luận và bài viết, trong đó một số nội dung quan trọng của cuốn sách đã được tác giả công bố trong tài liệu Thông tin lý luận chính trị do Hội đồng Lý luận Trung ương xuất bản.
Nội dung cuốn sách trình bày một số vấn đề lý luận và thực tiễn về kinh tế và chính trị cơ bản, trọng yếu, cấp thiết của cách mạng Việt Nam, đặc biệt là trong giai đoạn đổi mới. Với tư cách một nhà văn, một người cộng sản kiên định, những vấn đề nêu ra trong cuốn sách được tác giả trình bày theo hình thức tùy bút chính luận, với cách viết nhẹ nhàng, uyển chuyển, vừa hấp dẫn, có hồn, vừa mang tính chiến đấu, kết hợp chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn, lôgích với lịch sử, học thuật với nghệ thuật, nhận thức khoa học với thông tin cập nhật cùng những trải nghiệm cá nhân chân thành và xúc động trước dòng chảy lớn lao, mạnh mẽ của sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta.
Trong khi khẳng định những thành tựu cơ bản, to lớn của cách mạng Việt Nam trong 80 năm qua dưới sự lãnh đạo của Đảng, tác giả nêu ra một số khuyết điểm trong nhận thức và xử lý những tình huống cụ thể không phải để phủ nhận mà nhằm khẳng định sự lãnh đạo tài tình của Đảng.
Tác giả cũng kiên quyết đấu tranh vạch trần những âm mưu, thủ đoạn thâm độc của các thế lực thù địch chống lại độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, chống lại lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, chống lại chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Trong Lời giới thiệu cuốn sách, nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu đã nhận xét: “Từ thực tiễn mà làm rõ lý luận Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh soi sáng thực tiễn. Cách viết nhẹ nhàng, uyển chuyển, giọng văn có hồn, cuốn hút người đọc, nói lý luận và nêu các con số nhưng không khô khan, lại khúc chiết, dễ hiểu, chia ra chương, phần nhưng không đứt đoạn, người học lý luận cao và người học lý luận phổ thông cũng có thể thu lượm nhiều điều bổ ích… Cuốn sách hay là cuốn sách có thể giúp ta suy nghĩ. Cuốn Một số vấn đề kinh tế và chính trị hiện nay của Nguyễn Chí Trung là một cuốn sách như thế”.
