Quyền tự bào chữa và nhờ người khác bào chữa là một trong những quyền và tự do cơ bản của công dân, đã được quy định rõ ràng trong các bản Hiến pháp của nước ta. Bên cạnh việc xác lập nguyên tắc “tư pháp chưa quyết định thì không được bắt bớ và giam cầm người công dânViệt Nam”, điều 67 Hiến pháp năm 1946 đã quy định “người bị cáo được quyền tự bào chữa lấy hoặc mượn luật sư”. Để có thể đảm bảo quyền cơ bản nói trên, Tòa án được xác định là cơ quan tư pháp không chỉ khi xét xử có phụ thẩm nhân dân để hoặc tham gia ý kiến nếu là việc tiểu hình, hoặc cùng quyết định với Thẩm phán nếu là việc đại hình, mà các phiên tòa đều phải công khai, trừ những trường hợp đặc biệt.