QUYỀN LỢI CƠ BẢN CỦA CÔNG DÂN
Hiến pháp của bất cứ một quốc gia nào cũng đều có những đều khoản ghi rõ những quyền lợi cơ bản của công dân. Những quyền lợi cơ bản của công dân được quy định tuỳ theo từng nước, thường được thể hiện trên các phương diện sau đây:
1. Quyền chính trị và các quyền tự do, bao gồm quyền bầu cử và ứng cử; quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, quyền được thông tin, quyền hội họp, lập hội, biểu tình theo quy định của pháp luật; Công dân có quyền tự do đi lại và cư trú ở trong nước, có quyền ra nước ngoài và từ nước ngoài về nước theo quy định của pháp luật. Công dân có quyền phê bình và kiến nghị đối với bất cứ cơ quan Nhà nước nào hoặc với bất cứ cán bộ cơ quan Nhà nước nào. Với cơ quan Nhà nước hoặc cán bộ Nhà nước có hành vi thiếu trách nhiệm, vi phạm luật pháp, công dân có quyền chất vấn, khiếu nại hoặc tố giác. Người bị thiệt hại do cơ quan Nhà nước hoặc viên chức Nhà nước xâm phạm quyền cộng dân được quyền bồi thường dựa theo luật pháp.
2. Quyền tự do tín ngưỡng tôn giáo. Công dân có quyền tự do tín ngưỡng tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào. Các tôn giáo đều bình đẳng trước pháp luật. Những nơi thờ tự của các tín ngưỡng, tôn giáo được pháp luật bảo hộ. Không ai được phép xâm phạm tự do tín ngưỡng tôn giáo hoặc lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để làm trái pháp luật và chính sách của Nhà nước.
3. Quyền tự do thân thể. Công dân có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm.
Không ai bị bắt, nếu không có quyết định của cơ quan có thẩm quyền, trừ trường hợp phạm tội quả tang. Việc bắt và giam giữ người phải đúng pháp luật. Mọi hình thức cưỡng bức, nhục hình, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của công dân đều bị nghiêm cấm v.v.
Công dân có quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở, được bảo đảm an toàn và bí mật về thư tín, điện thoại, điện tín.
4. Quyền lợi về kinh tế xã hội, bao gồm: Lao động là quyền lợi và nghĩa vụ của công dân; người lao động có quyền nghỉ ngơi; công dân khi già yếu, đau ốm hoặc mất sức lao động được Nhà nước và xã hội giúp đỡ.
5 . Quyền lợi về văn hóa giáo dục. Học tập là quyền và nghĩa vụ của công dân. Công dân được quyền tự do nghiên cứu khoa học, sáng tác văn học nghệ thuật và các hoạt động văn hoá khác.
6. Phụ nữ, hôn nhân, gia đình, các bà mẹ và trẻ em được Nhà nước bảo hộ. Nam nữ công dân được quyền bình đẳng về mọi mặt chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội và gia đình. Nghiêm cấm việc phá hoại hôn nhân tự do. Nghiêm cấm mọi hành vi ngược đãi người già, phụ nữ và trẻ em v.v...
7 . Nhà nước bảo hộ quyền lợi chính đáng của những người định cư ở nước ngoài, tạo điều kiện để họ giữ được quan hệ gắn bó với gia đình và quê hương, góp phần xây dựng quê hương đất nước.
