VÀI NÉT VỀ LỊCH SỬ TRUNG HOA CỔ ĐẠI
T
heo những ghi chép có liên quan, lịch thư đã xuất hiện ở Trung Quốc cách ngày nay hơn 1100 năm. Trong xã hội cũ, người ta gọi lịch thư là hiếm thư hoặc thông thư. Thời đại Đế Chế, nó là một công cụ ''lũng đoạn'' của Hoàng đế. Bản khắc gỗ Tuyên Minh Lịch ra đời năm 835 là cuốn lịch thư đầu tiên của Trung Quốc. Nghe nói, Đường Văn Tông Lý Ngang từng hạ lệnh lịch thư bắt buộc phải do đích thân Hoàng đế ''thẩm định'', và quy định chỉ Triều đình mới được in, không cho phép tư nhân khắc in. Do đó lịch thư còn được gọi là “Hoàng lịch”. Hiện nay còn tồn tại cuốn Trung Hoa nhị niên lịch thư in năm 877 thời Đường Hy Tông, đây là cuốn lịch thư cổ xưa nhất.
Các nhà lịch sử và khảo cổ học nghiên cứu phát hiện lịch thư cổ xưa nhất thực sự được sản sinh vào năm 805 (thời Đường Thuận Tông niên hiệu Vĩnh Trinh nguyên niên). Lúc đó, trong Hoàng cung có ký sự nhật lịch chia làm 12 cuốn, mỗi cuốn có số trang tương ứng với số ngày của mỗi tháng. Mỗi ngày 1 trang, ghi lại mọi việc lớn xảy ra trong ngày tháng của Quốc gia, triều đình và các lời nói của Hoàng đế. Sau này, phát triển ghi lại tất cả nội dung như: can chị, nguyệt lệnh, thời vụ cho đến những việc như: an bần lạc mệnh của nhân dân, rồi đến trị thuỷ, các ngày giỗ chạp, ngày xấu và ngày lành, tháng tốt, bùa chú, bói quẻ...
Sau thời Tống, hàng năm Viện Hàn lâm đều biên soạn chỉnh lý lịch thư, bán cho các Tú tài để họ nắm được thời gian. Sau đó, lịch thư mới từ cung đình dần đần lưu truyền vào dân gian.
Cùng với sự phát triển của kỹ thuật ấn loát và nhu cầu sinh hoạt hàng ngày của nhân dân, lịch thư dần dần được phổ cập, đổi mới. Hiện nay, ngoài lịch thư được in đóng thành sách, còn có lịch treo, lịch để bàn, lịch năm... Về nội dung, lịch thư hiện đại đã loại bỏ những điểm mê tín, dị đoan, lạc hậu của lịch thư cũ, thay vào đó là những nội dung khoa học hoàn toàn mới phù hợp xu thế thời đại. Đó là những tri thức thực dụng về mặt chính trị, kinh tế, khoa học, kỹ thuật, vệ sinh môi trường, văn hóa và sinh hoạt gia đình, nó đã trở thành một loại sách không thể thiếu cho mọi gia đình.
