Đó là kết luận của Thanh tra Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT). 11 đơn vị được Cục Trồng trọt của Bộ NNPTNT chỉ định hoạt động trong lĩnh vực thử nghiệm và chứng nhận chất lượng phân bón, nhưng cả 11 cơ sở này đều có sai phạm nghiêm trọng tới mức không thể khắc phục. Thanh tra yêu cầu các đơn vị này phải thu hồi toàn bộ các giấy chứng nhận hợp quy những mặt hàng phân bón đã cấp không đúng quy định.
Lực lượng QLTT kiểm tra một cơ sở sản xuất phân bón giả ở TP.Hồ Chí Minh.
Cấp tràn lan giấy hợp quy phân bón
Đó là trường hợp xảy ra tại Trung tâm Khảo kiểm nghiệm phân bón vùng Nam Bộ. Trung tâm này được Bộ Công Thương chỉ định là tổ chức chứng nhận phân bón DAP và phân lân nung chảy, vậy mà trong thời gian qua cơ sở này đã cấp giấy chứng nhận hợp quy cho 1.274 sản phẩm phân bón vô cơ không phải là phân bón DAP và phân lân nung chảy. Đây là hành vi “chứng nhận ngoài phạm vi được chỉ định”.
Không chỉ có thế, từ khi được Cục Trồng trọt chỉ định là đơn vị được cấp phép sản phẩm phân bón hợp quy, trung tâm này đã chứng nhận hợp quy cho 496 sản phẩm phân bón không nằm trong danh mục phân bón được phép của Bộ NNPTNT. Nghiêm trọng hơn, sau khi cấp giấy hợp quy cho 276 doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh phân bón xong, trung tâm này không thực hiện việc giám sát nên doanh nghiệp đưa ra thị trường loại phân bón có chất lượng như thế nào, có đảm bảo như cam kết hay không thì chẳng có công cụ kiểm soát. Đã thế, sau khi thực hiện việc chứng nhận chất lượng sản phẩm, trung tâm này cũng không lưu mẫu nên không có công cụ đối chứng - là việc làm sai quy trình chứng nhận chất lượng…
Cục Trồng trọt đã gây nguy hiểm và để lại hậu quả nặng nề đối với ngành nông nghiệp và những người nông dân. Ảnh: Xã Luận
Nghiêm trọng hơn, tại Cty CP chứng nhận và giám định Vinacert, đoàn thanh tra phát hiện Vinacert đóng dấu chứng nhận hợp quy cho 36 sản phẩm của Cty CP Tập đoàn công nghệ cao quốc tế Con cò vàng nhưng không hề có hồ sơ đánh giá chứng nhận hợp quy cho 36 sản phẩm này. Đây là hành vi “cấp khống” giấy hợp quy của đơn vị này. Cơ quan chức năng còn phát hiện Cty cấp giấy chứng nhận chất lượng cho 2 sản phẩm phân bón là Hudavil Tiến Thành 1 và Hudavi Tiến Thành 2 là những sản phẩm không nằm trong danh mục phân bón được sản xuất kinh doanh và sử dụng tại Việt Nam. Đây mới chỉ là những trường hợp điển hình trong việc cấp giấy chứng nhận hợp quy sai phạm đối với sản phẩm phân bón được phát hiện.
Không có đủ năng lực vẫn hành nghề cấp phép
Kết quả kiểm tra 11 đơn vị được Cục Trồng trọt của Bộ NNPTNT chỉ định hoạt động chứng nhận chất lượng và thử nghiệm phân bón, cơ quan thanh tra đã đưa ra một kết quả hoàn toàn bất ngờ, đó là việc tất cả những cơ sở này đều có chung tình trạng sai phạm là các chuyên gia hành nghề tại những trung tâm này nhưng lại không có kinh nghiệm trong lĩnh vực phân bón; được giao cấp phép chứng nhận hợp quy nhưng lại không có đăng ký trong lĩnh vực hoạt động chứng nhận; phòng thử nghiệm không được chỉ định thử nghiệm đối với lĩnh vực phân bón, không đủ điều kiện và năng lực theo quy định; thậm chí tại Cty CP Giám định và khử trùng FFC còn không lấy mẫu phân bón để kiểm nghiệm, nhưng vẫn cấp chứng nhận sản phẩm hợp quy…. Những việc làm nêu trên dẫn đến việc cấp phép cho các doanh nghiệp sản xuất phân bón một cách tràn lan mà chẳng biết những doanh nghiệp sản xuất phân bón sử dụng những giấy chứng nhận này làm gì sau khi được cấp phép.
Nghiêm trọng hơn, tại Cty CP Giám định cà phê và hàng hóa XNK (CAFECONTROL), đây là đơn vị hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu cà phê, không hề có nhân viên chuyên ngành về phân bón, không có phòng thử nghiệm phân bón đồng thời cũng không có đăng ký lĩnh vực hoạt động chứng nhận chất lượng cũng như hoạt động thử nghiệm phân bón, và thực tế là đơn vị không hoạt động gì trong lĩnh vực phân bón. Vậy mà Cục Trồng trọt vẫn ban hành quyết định chỉ định cho đơn vị này được hoạt động chứng nhận chất lượng cho các mặt hàng phân bón. Cách làm như thế đưa đến việc CAFECONTROL làm sao đủ năng lực cấp chứng nhận sản phẩm hợp quy đảm bảo được những yêu cầu ngặt nghèo về chất lượng mặt hàng phân bón để cung cấo cho nông dân.
Trước hàng loạt sai phạm nêu trên của các tổ chức chứng nhận phân bón, giờ đây dư luận mới hiểu vì sao vấn nạn phân bón làm nhiễu loạn thị trường và gây thiệt hại nghiêm trọng cho bà con nông dân trong thời gian qua có nguyên nhân từ đâu. Điều mà dư luận mong đợi đó là việc Bộ NNPTNT cũng như các cơ quan bảo vệ pháp luật xẽ xử lý ra sao đối với ngành công nghiệp phân bón hỗn độn đang tồn tại do việc được chứng nhận và cấp phép một cách tùy tiện từ Cục Trồng trọt của Bộ NNPTNT vừa qua.
