Năm 1994, thành cổ Sơn Tây được Bộ Văn hóa Thông tin công nhận là Di tích lịch sử kiến trúc quốc gia. Hiện nay, trong thành còn trưng bày một số loại máy bay cấp 5 của Quân chủng Phòng không - Không quân và là điểm đến tìm hiểu lịch sử với nhiều bạn trẻ.
Thành cổ Sơn Tây được triều đình nhà Nguyễn xây dựng vào năm Minh Mạng thứ 3 (tức năm 1822) nhằm bảo vệ vùng đất phía tây bắc Thăng Long
Khu Thành có tổng diện tích khoảng 16 ha, được xây dựng theo kiểu kiến trúc pháo đài với 4 cửa ở 4 hướng (hiện tại cửa phía Đông đã bị phá hủy hoàn toàn). Tường thành làm từ đá ong chạy theo đường gãy khúc. Theo thư tịch cổ được tìm thấy, thành cổ có chu vi 326 trượng 7 thước (khoảng 1.306,8 m), mỗi chiều khoảng 400 m, tường thành cao 4,4 m.
Trong ảnh là cửa thành phía Nam của Thành cổ Sơn Tây hay còn có tên gọi khác là cửa Tiền, hướng ra phố Quang Trung
Cổng thành phía Bắc hay còn được gọi là cửa Hậu, hướng ra phố Lê Lợi, thẳng tới bờ sông Hồng. Cửa này sau khi bị Pháp tấn công vào năm 19883 đã hư hại nặng, sau này mới được tu bổ.
Cổng thành phía Tây thường được gọi là cửa Hữu, hướng ra trường PTTH Sơn Tây. Khi bị quân Pháp tấn công, cửa này cũng bị đại bác phá hủy hoàn toàn, sau đó người Pháp cho xây lại để ngăn cản sự tấn công của quan quân triều Nguyễn.
Tường bao quanh thành cổ đều được xây bằng đá ong - loại vật liệu đặc trưng của xứ Đoài. Phía ngoài thành được bao bọc bởi tượng đạo hay còn gọi là đường voi để đi tuần tra trước thành.
Phía bên ngoài tượng đạo là hào nước có chu vi bao quanh thành là 1.792 m, rộng 26,8 m, sâu 4 m
Kiến trúc thành cổ còn có Vọng Cung đã được phục dựng vào năm 2007. Đây là nơi xưa kia các quan đầu tỉnh hướng về kinh đô tế lễ cũng là nơi nghỉ ngơi và làm việc của vua mỗi khi đi tuần thú qua.
Hồ nước trong khuôn viên thành cũng được kè bằng đá ong, phía xa là kỳ đài (cột cờ) xây trên một bệ hình chóp vuông cụt bằng đá ong, cao khoảng 18 m. Đây cũng là một công trình được xây dựng lại.
Một đoạn đường thành trên cao ở phía Nam được xây lại với chiều dài hơn 100 m và chỉ mô phỏng lại đường thành trên cao xưa kia
Cách trung tâm Hà Nội khoảng 42 km, thành cổ Sơn Tây là công trình kiến trúc quân sự cổ và độc đáo nhất Việt Nam được xây dựng bằng đá ong.
