Ông già Noel đi khắp nơi tặng quà cho những đứa trẻ ngoan mỗi dịp Giáng sinh về. Nhưng vì sao ông đi cùng một kẻ có hình dạng gớm ghiếc như quỷ?
Truyền thuyết về nhân vật Krampus này đã tồn tại nhiều thế kỷ ở Áo và các nước xung quanh.
Krampus - người đồng hành của Ông già Noel để dọa và trừng phạt những đứa trẻ hư. Ảnh: Getty Images
Trong văn hóa dân gian của người Áo - Bavaria ở vùng núi Alp, Krampus là nhân vật có sừng, hình dáng giống người, chuyên thực hiện nhiệm vụ trừng phạt những đứa trẻ hư trong mùa Giáng sinh.
Krampus có nhiều biến thể khác nhau, nhưng đặc điểm chung nhất của nhân vật này là lông lá, có sừng như dê, có móng chẻ, và lưỡi dài thè ra ngoài. Krampus luôn mang theo chuỗi móc xích có gắn chuông và bó roi bạch dương để đánh đòn những đứa trẻ hư.
Không rõ nguồn gốc của Krampus từ đâu, nhưng nhân vật này đi vào truyền thống của những người dân vùng Alp từ trước khi Thiên Chúa giáo ra đời.
Nhà nhân chủng học John Honigmann từng kể lại những quan sát của ông ở Irdning, một thị trấn nhỏ ở đông nam nước Áo năm 1975 như sau:
“Lễ hội Thánh Nicholas kết hợp nhiều yếu tố văn hóa phổ biến ở Châu Âu, trong đó có cả những yếu tố có từ trước khi Thiên Chúa giáo ra đời. Nicholas trở nên phổ biến ở Đức từ khoảng thế kỷ thứ 7. Ngày lễ này dành riêng cho người bảo trợ của các em bé và là lễ hội duy nhất trong mùa đông mà trẻ em trở thành đối tượng được chú ý đặc biệt, bên cạnh những lễ hội như Lễ Martin, Ngày lễ các thánh Anh hài và Năm mới.
Những con quỷ đeo mặt nạ gây ồn ào và phiền hà được biết đến ở Đức ít nhất từ thế kỷ 16, với đặc điểm của nhân vật trong các vở kịch ở nhà thờ Trung cổ.
Cộng đồng người Áo mà chúng tôi nghiên cứu hiểu khá rõ về các yếu tố “vô tín ngưỡng” được trộn với các yếu tố Thiên Chúa giáo trong phong tục về Thánh Nicholas và các lễ hội mùa đông truyền thống khác. Họ tin rằng Krampus là nhân vật ngoại đạo siêu nhiên đã bị đồng hóa với quỷ sứ trong Thiên Chúa giáo”.
Nhân vật Krampus tồn tại trong thời gian dài, và đến thế kỷ 17 được kết hợp với lễ hội mùa đông của Thiên Chúa giáo bằng cách ghép đôi nhân vật này với Thánh Nicholas (Ông già Noel). Truyền thống Krampus đi cùng Thánh Nicholas vào ngày 5.12 cũng được "vay mượn" ở Đức, Hungary, Slovenia và Czech.
Sau nội chiến Áo năm 1934, truyền thống Krampus bị cấm ở Áo. Vào những năm 1950, Chính phủ Áo cho phát tờ rơi với nội dung “Krampus là quỷ ác”.
Có ý kiến cho rằng Krampus trông quá đáng sợ và không phù hợp với trẻ nhỏ. Ảnh: Getty Images
Đến cuối thế kỷ trước, nhân vật Krampus lại phổ biến trở lại và tiếp tục đến ngày nay. Truyền thống Krampus cũng đang hồi sinh ở Bavaria cùng với truyền thống đeo mặt nạ làm thủ công. Hiện nay ở Áo cũng đang diễn ra tranh luận rằng liệu Krampus cho phù hợp với trẻ em.
Truyền thống này trở thành nguồn cảm hứng để hãng Universal tung ra bộ phim Krampus (tên tiếng Việt: Krampus - Ác mộng đêm Giáng sinh) đang được chiếu trong dịp Giáng sinh 2015.
________________
Đón đọc bài cuối vào chiều 24.12: Vợ của Ông già Noel là ai?
