Nội dung

Theo ước tính mới đây của Chính phủ Nhật Bản, hiện có khoảng 8 triệu căn nhà đang không có người ở.
 Ảnh: Japan Times.

“Nhà ma” xuất hiện khắp nơi tại Nhật Bản

Trong suốt 10 năm qua, ngoài công việc gia đình, bà Yoriko Haneda đã có thêm một công việc khác, đó là dọn cỏ bên ngoài 3 căn nhà xung quanh để đỡ vướng đường đi cũng như dễ nhìn ra biển hơn.

Trong 3 căn nhà này, chủ nhân của một căn nhà đã chuyển đi từ bao giờ và lý do tại sao chuyển bà cũng không biết. Còn hai căn nhà còn lại, những người già hơn bà Haneda vài tuổi đã lần lượt qua đời, sau đó bà cũng không thấy ai lui tới nơi này nữa.

Ở tuổi 77, bà Haneda không biết mình có thể tiếp tục công việc dọn dẹp này đến bao giờ vì sức khỏe của bà ngày một yếu. “Rồi sau khi tôi qua đời, ngay cả căn nhà của tôi cũng sẽ bị bỏ trống vì con gái tôi đã chuyển lên Tokyo ở. Cả khu này sẽ ngày càng trở nên heo hút, lạnh lẽo thôi. Chỉ có vài chục căn nhà mà đã có đến 6 - 7 căn trống rồi”

Khu vực sinh sống của bà Haneda nằm cách thủ đô Tokyo có một giờ lái xe, và tình trạng xuất hiện những ngôi “nhà ma” ở các khu vực xa xôi còn tồi tệ hơn.

Trái ngược với văn hóa tiết kiệm, hạn chế lãng phí của Nhật Bản, số lượng các căn nhà trống ở Nhật đã tăng chóng mặt trong những năm gần đây. Tỷ lệ nhà trống dài hạn ở Nhật Bản hiện nay còn cao hơn so với Mỹ và châu Âu. Theo ước tính của Chính phủ Nhật Bản, hiện có khoảng 8 triệu căn nhà đang không có người ở. Những căn nhà này bị bỏ mặc ở đó, không bán được, cũng không cho thuê được, và ngày càng bị xuống cấp.

Sự tồn tại của những căn “nhà ma” như trên là minh chứng rõ nhất cho tình trạng dân số suy giảm tại Nhật Bản. Dân số Nhật đạt đỉnh cách đây nửa thế kỷ và từ đó đến nay không ngừng suy giảm, ước tính trong nửa thế kỷ nữa sẽ giảm 30%.

Năm 2013, số người Nhật qua đời cao hơn số trẻ em được sinh ra đến gần 240.000 người, mức cao kỷ lục. Số trẻ em được sinh ra trong năm 2013 cũng là con số thấp nhất tính từ sau chiến tranh thế giới thứ hai.

Cấu trúc nhân khẩu học với hơn 25% dân số là những người có độ tuổi trên 60 đang đè nặng lên nền kinh tế Nhật Bản. Lực lượng lao động trẻ phải chật vật đáp ứng cho nhu cầu nhân lực của xã hội, chi phí cho hệ thống an sinh tăng cao.

Trong khi đó, các nhà hoạch định chính sách hiện vẫn còn đang mải tranh cãi về việc có nên nới lỏng chính sách nhập cư, hay khuyến khích phụ nữ nước này sinh thêm con.

Giữ hay bỏ những ngôi "nhà ma" tại Nhật Bản

Hiện Chính phủ Nhật còn đang phải giải một bài toán hóc búa khác, đó là tình trạng dân số ngày càng giảm, cần phải làm gì với những căn nhà trống đang xuất hiện ngày càng nhiều?

Rất nhiều chủ sở hữu của nhiều căn nhà bỏ trống ở Nhật hiện vẫn còn sống. Thế nhưng, họ không còn muốn sử dụng nó và cũng không rao bán được nó, lý do là có bán cũng chẳng ai mua.

Chính quyền nước này cũng không thể đơn phương phá hủy các căn nhà này vì còn liên quan đến vấn đề quyền sở hữu, hơn nữa cũng khó để xác định nếu phá nhà đi thì ai sẽ phải chịu chi phí tháo dỡ.

Dù Chính phủ Nhật Bản đã thông qua luật mới khuyến khích phá hủy những căn “nhà ma”, nhưng khi số lượng nhà như vậy ngày càng tăng cao, rất khó khăn để có thể giải quyết triệt để vấn đề. Ban đầu, tình trạng bỏ trống nhà chủ yếu xảy ra ở các vùng nông thôn, giờ đây số lượng nhà bị bỏ không đã tăng nhanh dần đều, ngay cả các khu vực đô thị quanh Tokyo cũng đã xuất hiện.

Yokosuka, một thành phố nằm cách không xa Tokyo, rất gần với các căn cứ hải quân và nhiều nhà máy ôtô, một thời thành phố này từng thu hút được hàng chục nghìn người trẻ tuổi đến tìm việc. Khi đó, đất đắt người đông, các ngôi nhà xây san sát. Nay mọi chuyện đã ngược lại hoàn toàn, người già đã chết đi, còn con cháu họ vốn đã ít lại chủ yếu lựa chọn sống ở Tokyo. Giá nhà ở Yokosuka hiện đã thấp hơn 70% so với thời kỷ đỉnh cao là thập niên 1980.

Nhiều ngôi nhà ở Yokosuka hiện có giá rẻ như cho. Mới đây, một căn nhà gỗ 60 năm tuổi với một mảnh vườn nhỏ phía trước đã được bán qua ngân hàng với mức giá 660 nghìn Yên, tức khoảng 5.400 USD. Có nhiều ngôi nhà ở trên đồi cao có giá chỉ vài trăm USD.

Chính quyền tại nhiều thành phố khác ở Nhật Bản đã phải nghĩ ra nhiều giải pháp táo bạo, ví dụ như tặng tiền mặt cho ai chuyển vào ở trong những căn nhà bỏ hoang.

Tuy vậy, hiện vẫn chưa có giải pháp thực sự hiệu quả để giải quyết tình trạng nhà trống. Khi dân số Nhật Bản ước tính sẽ giảm 1 triệu người/năm trong những thập kỷ tới, vấn đề nhà trống sẽ ngày càng trở nên nan giải.

Ông Takashi Onishi, một giáo sư về kiến trúc đô thị, cho rằng: “Một ngày nào đó, Chính phủ Nhật Bản cũng sẽ phải ngừng cung cấp dịch vụ điện, nước, hạ tầng đến những vùng ít người ở. Đó sẽ là một quyết định đầy khó khăn.”

Có thể hình dung, nếu Nhật Bản không giải quyết được tình trạng nhà trống, trong khi dân số ngày càng giảm, sẽ có một ngày nhiều khu vực ở nước này hoàn toàn không điện, không nước, trở nên hoang vắng và lạnh lẽo.