Truyện: Tử Tước Chẻ Đôi

Tác giả: Italo Calvino

Thể loại: Tiểu thuyết

Câu chuyện của Tử tước chẻ đôi, còn hơn một trò chơi thành công, như thể đã thăng hoa mà đạt tới những bờ cõi siêu hình sâu sắc, mà nhà văn chỉ cần dùng những chất liệu rất đơn giản.

Càng nhiều tác phẩm của Italo Calvino được dịch sang tiếng Việt, ta càng có cơ hội chiêm ngưỡng tài năng độc đáo của một dạng nhà văn dường như chỉ nước Ý mới biết cách sinh ra, những người như Luigi Pirandello, Leonardo Sciascia hay Umberto Eco. Ở những nhà văn này, kiến thức đồ sộ không hiểu bằng cách nào lại có thể đi đôi được với giọng văn nhẹ nhõm trong một kết hợp hết sức nhuần nhuyễn.

Chạm đến đề tài lịch sử, hoặc người ta ưa coi đó là cái đinh để móc câu chuyện, thả sức sáng tác về tâm lý người có thực, đưa thêm vào nhân vật hư cấu, hoặc người ta sẽ trung thành hết mức với các sự kiện và bảng phả hệ, thuần túy thực hiện một công việc sắp xếp lại nhiều khi vô cùng khéo léo và tinh tế. Calvino lại không đi theo hai con đường ấy mà chọn một cách khác hoàn toàn, một dòng chảy nhỏ hiếm có, đặc biệt là trong bộ ba tiểu thuyết Tổ tiên của chúng ta, hiện đã có hai cuốn, Nam tước trên cây và Tử tước chẻ đôi, đều do Vũ Ngọc Thăng dịch (Nhã Nam và NXB Văn học).

Với vấn đề thiện/ác, tốt/xấu, mâu thuẫn nội tại trong mỗi con người thì ta có Tử tước chẻ đôi  với đầy những tình huống, hình ảnh đối nghịch đầy trào lộng dưới tác động riêng rẽ của thiện hoặc ác.

Tử tước Medardo xứ Rạng Đông cùng viên lính hầu Curzio tham gia cuộc chiến chống quân Thổ Nhĩ Kỳ, gia nhập hàng ngũ quân Kitô giáo. Toàn bộ sự uy nghiêm của đội quân lừng danh trong lịch sử, luôn luôn được giới sử gia nhấn mạnh ở sự sở hữu chính nghĩa chống lại man rợ, toàn bộ sự uy nghiêm ấy bị Italo Calvino xô đổ bằng vài miêu tả vô cùng đơn giản. Hoàng đế và các vị nguyên soái bên Kitô giáo bàn chiến lược trước những tấm bản đồ, “ngậm đanh ghim trên môi, thế là họ chỉ có thể nói ậm ậm ừ ừ” (tr. 13). Và khi tử tước lâm trận, anh lính hầu ngăn chàng nhìn lại phía sau, vì không muốn chàng “nhụt nhuệ khí” nếu trông thấy sự thảm hại của đạo quân (chi tiết ở tr. 17).

Những nhận xét của các nhà phê bình văn học dành cho Tử Tước Chẻ Đôi:

"...ông đã tặng cho chúng ta một câu chuyện dịu ngọt tuyệt vời có tính chất lưỡng đôi trong Tử tước chẻ đôi, một mẫu hình hai phe thiện và ác chiến đấu với nhau, một câu chuyện hai tầng bậc mở ra thật dễ dàng như một cái phéc mơ tuya..." 

- Seamus Heaney

"Kết luận của tôi, nếu có gì đáng nói, là: một số cuốn sách được yêu quý nhiều hơn khi ta còn trẻ; càng già tôi càng có thêm nhiều thời gian dành cho Calvino nhà văn ngụ ngôn (bộ ba Tổ tiên của chúng ta gồm Nam tước trên cây, Tử tước chẻ đôi vàHiệp sĩ không hiện hữu), Calvino nhà viết truyện ngắn [...] hoặc Calvino nhà tiểu luận."

- David Mitchell

"Trong một phần tư thế kỷ vừa qua [1950-1975] Italo Calvino đã vượt rất xa các nhà văn Mỹ và Anh cùng thời với mình. Họ tiếp tục nhìn vào nơi lũ nhện chăng mảnh lưới, còn Calvino thì không chỉ đã tìm ra cái nơi đặc biệt ấy mà còn học được cách tự mình tạo ra những tấm lưới văn xuôi kỳ ảo tóm bắt được mọi thứ."

- Gore Vidal

Mời các bạn đọc truyện!