Họ lên chếc xe bus tuyến 33 nối liền Montclair với Manhattan bằng một giờ đi xe và xuống xe ở giao lộ giữa đường Grove và Alexander. Đi bộ băng qua thành phố, anh chỉ cho cô những nơi đã gắn bó với tuổi thơ của anh. Khi đi ngang qua ngôi nhà cũ của anh, cô hỏi anh có nhớ bố mẹ không từ khi họ chuyển đến ở California; anh không trả lời. Ở nhà bên cạnh, anh nhìn thấy cửa sổ nơi trước đây là phòng của Susan đang sáng đèn. Có thể một cô bé khác đang ngồi ôn bài.
- Đó là nhà của cô ấy phải không? Mary hỏi.
- Đúng thế, làm sao em đoán được?
- Chỉ cần nhìn theo ánh mắt của anh thôi, anh đã thả hồn đến một nơi rất xa.
- Bởi vì thời đó đã xa lắm rồi.
- Có thể không lâu đến thế, Philip.
- Bây giờ, anh đang sống với hiện tại...
- Quá khứ của anh và cô ấy dầy đặc đến mức em không thể nhìn thấy một tương lai nào giữa chúng ta. Em không mơ tưởng đến một tình yêu hoàn hảo, nhưng em không thể sống ở lối điều kiện, càng không thể sống ở thì quá khứ chưa hoàn thành.(1)
Để kết thức chủ đề này, anh hỏi một ngày nào đó cô có muốn đến sống ở đây không. Cô cười phá lên và trả lời rằng, đổi lại, chỉ khi nào anh cho cô tối thiểu hai đứa con thì có thể cô sẽ đồng ý đến sống ở tỉnh. Từ trên những đỉnh đồi, Philip đáp lại, người ta có thể nhìn thấy thành phố Mahattan chỉ cách đó nửa giờ đi xe hơi. Đối với Mary, nhìn thấy thành phố và sống trong nó là hai chuyện hoàn toàn khác nhau; cô không bỏ công học nghề báo chí để rồi đến sống tại một tỉnh lẻ của nước Mỹ, dù nó có gần với "trái táo vĩ đại"(2) đến thế nào đi nữa. Dù sao thì cũng chưa ai trong số hai người bọn họ đến tuổi về hưu.
- Nhưng ở đây, với cùng số tiền thuê nhà, em có thể có một ngôi nhà với vườn bao quanh, em thở hít không khí trong lành và thậm chí em có thể hàng ngày đi làm tại New York. Ở đây em có tất cả lợi thế, anh nói tiếp.
- Chính xác thì anh đang nói về cái gì vậy, Philip? Một kẻ phục tùng không điều kiện cái gọi là khoảnh khắc hiện tại như anh, vậy mà bây giờ anh lại đang nói đến chuyện xây dựng kế hoạch đấy à?
- Em đừng có giễu cợt anh như thế.
- Anh thiếu óc hài hước, anh làm em buồn cười, có vậy thôi. Chưa bao giờ anh đủ khả năng nói với em xem buổi tối cùng ngày hôm đó, anh và em có ăn tối với nhau không, thế mà bây giờ, anh đang hỏi em có muốn chuyển đến tỉnh sống với anh không. Xin lỗi anh, nhưng quả thật là một bước nhảy ngoạn mục vào khoảng không trống rỗng!
- Chỉ có những kẻ ngu đần mới không bao giờ thay đổi ý kiến.
Họ quay trở xuống khu trung tâm thành phố, anh dẫn cô vào một nhà hàng ăn tối. Khi đã ngồi xuống đối diện với anh, cô cầm lấy tay anh.
- Vậy là anh muốn thay đổi ý kiến à? Mary hỏi.
- Hôm nay là một ngày khá đặc biệt, ngày mà người ta coi như là một ngày hội, em có thể đừng nói đến chủ để này được không?
- Anh nói đúng, Philip, hôm nay là một ngày rất đặc biệt và anh đã dẫn chúng ta đến đứng dưới cửa sổ nhà của người con gái đang ám ảnh cuộc sống của anh.
- Đó là điều em nghĩ hả?
- Không Philip, đó chính là điều mà anh nghĩ!
- Chính em mới là người mà anh đang ở bên tối nay, không phải với cô ấy.
- Còn em thì nghĩ đến những tối sau đó.
Cách đó mười lăm ngày và vài ngàn cây số, một người đàn ông khác và một người phụ nữ khác đang cùng ngồi bên một bàn ăn tối khác. Người ta vẫn chưa tìm ra thủ phạm ăn cắp kho hàng. Hiện giờ, cửa nhà kho bị khoá kĩ bằng một sợi dây xích và một ổ khoá và chỉ mình Susan có chìa khoá. Điều này không tránh khỏi việc gây nên một sự bực bội khó chịu cho nhóm làm việc của cô. Sandra càng ngày càng tỏ ra chống đối cô, cô gái này ra mặt chống lại quyền hành của Susan đến mức cô đã phải doạ sẽ gửi báo cáo về Washington để người ta triệu hồi cô ta về nước. Mélanie, một bác sĩ làm việc tại Puerto Cortes đã làm dịu được phần nào mâu thuẫn và sự căng thẳng ở mỗi người, cuộc sống tại đoàn Peace Corps đang làm nhiệm vụ ở đất nước Honduras dần dần trở lại bình thường. Chỉ trừ Susan. Thomas, anh đội trưởng phụ trách phòng khám bệnh, người từng có quan hệ tình cảm với cô trong một thời gian ngắn đã mời cô đến gặp anh với lý do công việc.
Cô lên thành phố vào cuối ngày và đứng đợi anh ở bên ngoài toà nhà. Cuối cùng anh cũng xuất hiện, cởi chiếc áo blu trắng và ném nó ra phía sau chiếc xe hai cầu. Anh đã đặt bàn trước tại một quán ăn nhỏ cạnh cảng. Họ ngồi vào bàn, gọi hai chai bia trước khi xem thực đơn.
- Mọi chuyện ở chỗ anh thế nào? - Cô hỏi.
- Như mọi khi, thiếu thốn dụng cụ, thiếu thốn nhân lực, quá tải công việc, ê-kíp mệt mỏi, công việc đơn điệu ngày nào cũng như ngày nào. Còn chỗ em thì sao?
- Em à, em có cái lợi thế hay cũng có thể gọi là bất lợi cũng được là ở chỗ chúng em rất ít người.
- Em có muốn anh gửi người tăng viện cho em không?
- Đề nghị này chẳng logic với câu nói vừa rồi của anh chút nào.
- Em có quyền chán mọi thứ, Susan em có quyền cảm thấy mệt mỏi và em cũng có cả quyền ngưng công việc lại.
- Anh mời em đi ăn tối để nói những điều xuẩn ngốc đó à?
- Trước hết, anh không hề nói là anh sẽ mời em... Tất cả mọi người đều nhận thấy là từ vài tuần nay em không được ổn lắm. Em cáu gắt gây sự với mọi người và theo những gì anh được biết, uy tín của em trước dân làng đang xuống rất thấp. Chúng ta không ở đây để làm mất tình cảm của mọi người, em phải biết kiểm soát mình nhiều hơn.
Người phục vụ mang đến hai đĩa tamal, cô mở mảnh lá chuối và từ từ gạt lớp nước sốt bao lấy miếng thịt heo. Vừa rưới nước sốt cay một cách hào phóng vào đĩa của mình, Thomas vừa gọi thêm hai chai Salva Vida, một loại bia của vùng này. Mặt trời đã lặn cách đó hai giờ và ánh trăng trước đêm rằm đang toả xuống cảnh vật xung quanh đẹp một cách lạ kỳ. Cô quay đầu ra để ngắm bóng những chiếc cần cẩu dài phản chiếu dưới nước đang uốn lượn chuyển động theo những làn sóng.
- Với đàn ông các anh, phạm sai lầm là điều không thể chấp nhận!
- Cũng như đối với các bác sĩ thôi, dù là nam giới hay phụ nữ! Em là một mắt xích trong một guồng máy, dù em có là người đảm trách vai trò điều khiển guồng máy đó đi nữa; chỉ cần em bứt ra, cả guồng máy sẽ bị khựng lại!
- Đã xảy ra một vụ trộm và điều đó làm em không chịu nổi, em không thể chấp nhận được, chúng ta ở đây để giúp đỡ họ, vậy mà "mấy người đó" lại đi ăn cắp đồ ăn của chính đồng bào mình.
- Susan, anh không thích cái cách em gọi "mấy người đó". Ở nước chúng ta, cũng có những vụ trộm cắp trong các bệnh viện đấy thôi. Và em tưởng là ở chỗ phòng khám bọn anh điều đó không xảy ra à?
Anh cầm lấy khăn định lau tay. Cô cần lấy đầu ngón tay trỏ của anh, đưa lên miệng mình, vừa cắn nhè nhẹ vừa nhìn anh một cách ranh mãnh. Khi ngón tay của Thomas đã sạch, cô mới thả nó ra.
- Đừng có giảng đạo đức cho em nữa, tha cho em đi, cô nói và mỉm cười.
- Em đang thay đổi, Susan.
- Hãy cho em ngủ ở nhà anh tối nay, em không muốn về nhà một mình cả đêm.
Anh tính tiền và bảo cô đứng dậy. Khi hai người rảo bước đi bộ dọc bến cảng, cô quàng tay qua hông anh và ngả đầu lên vai anh.
- Em đang để mình bị nhấn chìm trong cô đơn, và lần đầu tiên trong đời, em có cảm giác mình không thể vượt qua nó nữa.
- Hãy trở về nhà em đi.
- Anh không muốn em ở lại à?
- Anh không nói về tối nay, anh nói về cuộc sống của em, em nên quay về nước.
- Em sẽ không từ bỏ đâu.
- Ra đi không phải bao giờ cũng đồng nghĩa với một sự từ bỏ, đó cũng có thể là một cách để giữ gìn những gì đã trải qua, nếu người ta đi trước khi quá trễ. Để tay lái cho anh, anh sẽ lái xe.
Động cơ xe nhả ra một luồng khói đen và bắt đầu khởi động. Thomas bật đèn pha, chúng quét lên những bức tường phái trước một đường sáng trắng.
- Em phải thay nhớt cho xe đi, nếu không nó sẽ tiêu mất.
- Anh đừng lo, em đã quen với việc mọi cái xung quanh bị hư hỏng rồi!
Susan nằm ngửa ra ghế, thò hai chân qua cửa, gác lên chiếc kính chiếu hậu. Ngoài tiếng động cơ đang chạy, không khí thật tĩnh lặng. Khi Thomas dừng xe đậu phía trước nhà, Susan vẫn không nhúc nhích.
- Anh có nhớ những giấc mơ đã từng có khi còn nhỏ không? - Cô hỏi.
- Đến cả những giấc mơ đêm hôm trước anh cũng còn không nhớ nổi nữa, Thomas trả lời.
- Không, em nói về những điều anh mơ ước, rằng khi lớn lên, mình sẽ trở thành như thế nào đó cơ.
- À, có, cái đó thì anh nhớ, anh đã muốn trở thành bác sĩ, và bây giờ thì anh là một người phụ trách hậu cần trong một trạm xá. Như người ta thường nói, trúng vào bia, nhưng không trúng hồng tâm.
- Còn em, em muốn trở thành hoạ sĩ, để vẽ một thế giới đầy màu sắc, Philip thì muốn trở thành một nghệ sĩ sáng tạo trong ngành quảng cáo còn em thì hoạt động trong lĩnh vực nhân đạo. Có lẽ cả hai bọn em đã nhầm lẫn ở đâu đó.
- Đó không phải là lĩnh vực duy nhất mà cả hai đều nhầm lẫn đâu.
- Thế nghĩa là sao?
- Em nói rất nhiều về anh ấy, và mỗi lần em gọi tên anh ta, giọng nói của em đầy nhớ nhung xa vắng, chẳng còn có thể nghi ngờ gì nữa.
- Nghi ngờ gì cơ?
- Những điều nghi ngờ của em! Anh nghĩ rằng em yêu người đàn ông này và điều đó làm cho em hoảng sợ.
- Đi thôi, chúng ta vào nhà anh nào, em bắt đầu thấy lạnh.
- Làm thế nào mà em có thể có đến chừng ấy dũng cảm ọi người, và ít đến thế cho chính em?
Sáng sớm cô bước xuống giường không gây một tiếng động và nhẹ nhàng nhón chân rời khỏi nhà.
Tháng Ba trôi qua nhanh như một tia chớp. Buổi tối, sau khi kết thúc công việc văn phòng. Philip đến chỗ Mary. Ngủ ở nhà cô, cả hai tiết kiệm đươc mười phút quý giá ỗi buổi sáng. Cuối tuần, hai người đổi qua ngủ trên giường trong căn hộ của anh tại khu SoHo mà họ đã đặt ột cái tên mới "nhà nghỉ ở nông thôn", và ở đó đến hết tuần. Những ngày đầu tiên của tháng tư run rẩy trong cái lạnh của những cơn gió từ phía bắc thổi xuống, dù vậy chúng cũng không làm ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt của người dân thành phố. Chồi non trên cây vẫn nằm im, chỉ duy nhất những tờ lịch là báo hiệu mùa xuân bắt đầu.
Chẳng mấy chốc, Mary được chính thức tuyển làm phóng viên của tờ tạp chí và cô cho rằng đã đến lúc họ cần có một nơi để dọn đồ đạc về ở chung. Cô dàn nhiều thời gian đọc tất cả các mẩu quảng cảo để tìm một căn hộ cho thuê tại khu Midtown. Ở đó giá thuê nhà rẻ hơn và tiện đường đi làm hơn cho cả hai người.
Phần lớn thời gian Susan ngồi sau tay lái chiếc xe Jeep. Cô đi hết làng này đến làng khác làm nhiệm vụ phân phát hạt giống và nhu yếu phẩm. Đôi khi, con đường dẫn cô đi quá xa nên cô không thể trở về nhà vào buổi tối, và cô bắt đầu có thói quen thực hiện những chuyến đi nhiều ngày, rong ruổi trên con đường đến tận những vùng sâu nhất trong thung lũng. Hai lần cô gặp nhóm quân Sandiniste trốn trong những dãy núi. Chưa bao giờ cô thấy nhóm quân này đi xa khỏi biên giới của nước họ đến thế. Đối với cô, tháng Tư có vẻ như dài vô tận. Ngay cả cơ thể cô cũng để lộ sự mệt mỏi với cuộc sống này. Chứng khó ngủ buộc cô phải lao đầu vào những cuộc chơi bời hàng đêm đến rất khuya, và mỗi buổi sáng lại trở nên khó khăn hơn. Một hôm, sau khi đã chất đầy mười bao bột ngô lên chiếc xe hai cần, cô lên đường giữa trời nắng gay gắt để đến thăm ông Alvarez. Đến giữa giờ chiều cô tới nơi. Sau khi đã dỡ hàng xuống, họ cùng ngồi ăn tối trong nhà của ông. Ông nói với cô rằng nhìn cô có vẻ không khoẻ lắm và mời cô đến nghỉ ngơi trên núi vài ngày. Cô hứa sẽ suy nghĩ rồi lên đường trở về nhà vào cuối buổi chiều, từ chối lời mời ngủ lại đêm trong làng. Thấy khó ngủ, cô không dừng lại nhà mà đến thẳng một quán rượu vẫn còn mở cửa vào giờ khuya này.
Cô phủi mạnh chiếc quần jeans vào áo thun khi bước vào quán bar để rũ lớp bụi đường và đất khô bám trên quần áo. Cô gọi một ly rượu mía. Người đàn ông phía sau quầy chộp lấy chai rượu đặt trước mặt cô. Anh ta nhìn cô chăm chăm và đẩy ra phía cô một cái ly bằng thiếc.
- Tôi để cô tự rót nhé. May mà cô vẫn còn bộ ngực và mái tóc dài, nếu không thì người ta đến nhầm tưởng cô đã trở thành đàn ông mất rồi.
- Lời nhận xét sâu xa này có ý gì vậy?
Anh ta nghiêng người về phiá cô nói nhỏ, giọng nói nghiêm trọng nhưng tỏ vẻ thông cảm.
- Cô đi với đàn ông quá thường xuyên hay nói cách khác là quá ít xuất hiện với những người đồng giới với cô, vì thế mọi người ở đây bắt đầu bàn tán về cô.
- Thế những người ở đây họ nói gì?
- Đừng có lên giọng như vậy với tôi, Senorã Blanca! Vì cô nên tôi mới nói thẳng với cô những gì người ta đang xì xào bàn tán sau lưng cô.
- Tất nhiên rồi, bởi vì khi các anh trưng "của quý" của các anh ra trước thiên hạ thì các anh tự coi mình là những kẻ giỏi tán gái, còn khi chúng tôi chỉ cần để lộ ngực một chút thôi thì chúng tôi bị coi là những con điếm. Anh biết không, khi một người đàn ông muốn ngủ với một người phụ nữ, trước tiên phải có một người phụ nữ đã.
- Đừng làm tổn thương đến trái tim của những người phụ nữ trong làng, đó là tất cả những gì tôi đang nói với cô!
- Với rất nhiều người trong số đó, phần nào nhờ có tôi ở đây mà trái tim của họ mới còn đập cho đến ngày hôm nay. Ấy thế mà tôi lại đang làm họ khó chịu cơ đấy!
- Chẳng có ai trong chúng tôi cầu xin sự thương hại của cô, chẳng có ai gọi cô đến để cứu giúp. Nếu cô không muốn ở đây, hãy quay về nhà cô đi. Nhìn cô mà xem, trông cô chẳng ra sao cả. Khi tôi nghĩ đến việc cô là cô giáo gõ đầu trẻ, tôi tự hỏi không biết chúng có thể học được cái gì.
Ông già đang đứng dựa vào quầy ra hiệu để anh ta đừng nói nữa, nhìn vào đôi mắt của Susan là đủ biết anh ta đã quá lời. Anh phục vụ đưa tay chộp lấy chai rượu và cất lên giá; không thèm quay mặt lại, anh ta tuyên bố rằng ly rượu cô uống quán sẽ không tính tiền. Ông già nở một nụ cười thương cảm, hào phóng để lộ hàm răng đã gãy hết chỉ còn trơ lại mấy cái chân răng, nhưng cô đã quay đi và chạy trốn khỏi quán. Ra đến bên ngoài, cô tựa người vào lan can và nôn ra tất cả những gì đang còn trong bao tử. Cô ngồi xổm xuống để lấy lại hơi. Khi đã ngồi trong xe chạy trên đường về nhà, cô ngửa mặt lên trời như để đếm các vì sao, nhưng đầu óc cô quay cuồng và cô phải dừng xe lại lần nữa. Kiệt sức, cô để mặc cho đôi chân dẫn dắt về đến tận thềm nhà.
Ngày 10 tháng Năm năm 1978,
Philip
Mùa đông này chúng ta đã không viết thư được nhiều cho nhau, có lúc này lúc khác, cũng đã có những khi thật khó khăn. Em muốn biết tin tức về anh, xem cuộc sống của anh ra sao, anh có hạnh phúc không. Tấm áp-phíc quảng cáo của anh treo ở đầu giường em, em nhận ra quanh cảnh Manhattan mà lúc nhỏ chúng ta thường leo lên những đỉnh đồi ở Montclair để nhìn ngắm. Đã có lúc em chìm sâu vào bức tranh ấy đến mức em đã có thể tưởng tượng được một trong số những đốm sáng nhỏ ấy là ánh sáng từ cửa sổ của anh. Anh đang ngồi đó làm việc trên một bản vẽ. Anh lùa tay vào mái tóc bù xù như anh vẫn hay làm, và anh gặm đầu bút chì, anh, anh không bao giờ thay đổi. Em rất xúc động khi nhìn thấy hình ảnh của một thời khắc tuổi thơ của chúng ta. Em thật là kỳ lạ. Em nhớ anh và em lại thấy thật khó khăn để thừa nhận điều đó. Anh có nghĩ rằng yêu một người lại có thể khiến cho người ta sợ hãi đến mức chaỵ trốn không? Em có cảm giác mình đang già đi.
Tiếng động quanh nhà khiến cho em thức giấc vào giữa đêm, làm cho em không thể ngủ tiếp được, em cảm thấy nóng rồi lại lạnh trong người, và mỗi buổi sáng em thức dậy trong cảm giác lo âu hồi hộp vì những công việc còn dang dở của ngày hôm trước. Mùa này thời tiết thật êm dịu, em có thể kể cho anh nghe về tất cả những cảnh vật xung quanh, kể cho anh nghe từng giây phút em trải qua mỗi ngày, chỉ cốt để có thể tiếp tục nói với anh về em. Năm nay em sẽ gặp anh sớm hơn, em sẽ về vào giữa tháng Sáu, vô cùng nóng lòng mong gặp lại anh, có một điều rất quan trọng em muốn nói với anh, điều mà em muốn chia sẻ với anh ngay bây giờ và cả về sau. Trong khi chờ đợi, gửi đến anh những cái hôn và sự dịu dàng, hãy để ý chăm sóc ình.
Susan.
***
Ngày 2 tháng Sáu,
Susan,
Anh thì nhớ giọng nói của em. Em có còn hay hát như trước không? Bản nhạc trong lá thư của em được viết từ những nốt nhạc hơi buồn. Mùa hè đã đến rồi và những quán cà phê trên vỉa hè luôn kín chỗ. Anh sắp sửa chuyển nhà, anh sẽ chuyển đến ở phía trên thành phố một chút. Đi lại ngoài đường ngày càng khó khăn và chuyển đến nhà mới anh sẽ đi làm gần hơn. Em biết không, ở đây, nửa giờ cũng quý như vàng. Mọi người ai cũng vội vàng đến mức bây giờ, gần như không thể dừng lại khi đang đi trên vỉa hè, vì nếu không em sẽ có nguy cơ bị cả dòng người đang di chuyển đè bẹp. Anh tự hỏi cái dòng người hỗn độn dường như không gì có thể chặn lại này đang chạy về đâu, phải chăng chính em là người có lý khi đến ở nơi đó, nơi mà không khí còn có một mùi hương. Cuộc sống của em hẳn rất đẹp, anh nôn nóng mong sớm được nghe em kể mọi chuyện, anh thì đang bận túi bụi vì công việc muốn báo với em. Điều quan trọng mà em nói trong thư là gì vậy? Anh sẽ đợi em như mọi khi. Hẹn sớm gặp lại em.
Hôn em.
Philip.
***
Chiếc Boeing 727 của hang Eastern Airlines rời sân bay Tegucigalpa lúc 10 giờ sáng, trễ hai giờ so với lịch bay do thời tiết không thuận lợi. Ngồi trong máy bay, Susan lo lắng dõi mắt theo những đám mây đen đang tiến về phía họ. Khi cô tiếp viên mở cửa kính nhìn xuống đường băng, Susan nhìn theo những dòng hành khách đang di chuyển dưới mưa về phía đường băng. Máy bay đã ở vị trí sẵn sàng để cất cánh, người trưởng phi hành đoàn cho động cơ hoạt động với công suất tối đa để chống lại những cơn gió mạnh đang có nguy cơ làm máy bay lệch khỏi đường băng. Bánh máy bay rời khỏi mặt đất, đầu máy bay dựng lên, cố gắng bay lên thật nhanh để xuyên qua lớp mây. Susan ngồi tại ghế với dây an toàn thắt quanh người, cô bị lắc theo những đợt lắc lư dữ dội của máy bay; ngay cả khi lái chiếc xe hai cầu của mình chạy hết tốc độ trên đường, cô cũng không bị rung mạnh đến thế. Mũi máy bay hướng về phía đông bắc, họ bay phía trên đầu những dãy núi; và cơn bão bỗng nhiên mạnh lên gấp đôi. Một tia chớp đánh trúng thân máy bay, lúc 10 giờ 23 phút, chiếc hộp đen thu giọng nói của người phi công phụ thông báo cho nhóm điều khiển không lưu rằng động cơ số hai đã ngừng hoạt động, họ đang bị hạ độ cao. Ngoài cảm giác chóng mặt đang choán lấy cô, Susan cảm thấy buồn nôn khó tả, cô vòng hai tay ôm lấy phần dưới bụng, máy bay tiếp tục hạ độ cao. Phải mất ba phút thật dài, phi hành đoàn mới khởi động lại được động cơ phản lực và lấy lại độ cao. Phần còn lại của chuyến bay trôi qua trong bầu không khí im lặng thường thấy tiếp theo sau nỗi sợ hãi.
Chú thích:
(1)Hai trạng thái của động từ trong ngữ pháp tiếng Pháp.
(2)Tên gọi người Mỹ thường dùng chỉ New York.