- Hồi xưa, bác cũng có đi bắt cá kèo nữa hả, bác Ba ?
Bác Ba cùng với mấy đứa cháu lối xóm ngồi chuyện trò từ trưa tới giờ dưới gốc bụi tre tàu trước nhà. Gió chướng thổi xạc xào cành lá. Nhìn thấy bác Ba có vẻ mệt mỏi, không muốn kể chuyện thêm nữa, thằng Truyền cắc cớ, kiếm chuyện hỏi thêm.
- Ừ ! Cá kèo tao bắt dữ lắm. Có hôm lấy ghe mà chở - Bác Ba trả lời.
- Thiệt vậy hả bác ? Ủa ! Mà hồi đó bác bắt cá kèo ở đâu vậy ?
Thằng Truyền lại hỏi, vẻ mặt coi bộ nghi ngờ, khó hiểu. Mấy đứa trẻ khác thì mở trừng mắt nhìn theo mấy ngón tay đang múa may như phù phép của bác.
- Nè, coi tao bắt đây ! - Bác Ba đứng dậy trỏ một ngón tay xuống đất - Tụi con nên nhớ vùng biển Đá Bạc của mình hồi đó vô cho tới tận con kinh Lung Tràm này. Cá kèo lội đặc như bánh canh trong nồi. Nhưng ngày xưa mà, đâu có phương tiện gì nhiều để bắt cá kèo như bây giờ. Chủ yếu là bắt bằng tay thôi. Cũng không phải ai cũng bắt bằng tay giỏi như tau. Tụi con coi đây - bác Ba xòe hai bàn tay giơ lên - đơn giản như vầy chớ mỗi lần tao thò tay xuống sông rồi giở tay lên là bắt được mười con, mỗi kẽ tay một con, nằm im không giãy gì được. Cá kèo coi nó trơn lùi vậy chớ không con nào chạy tuột ra khỏi được tay tao đâu.
Mấy đứa nhỏ ngồi nghe chợt thấm ý, bật cười, cái đầu tụi nó gục gặc. Chỉ riêng thằng Truyền không nói, cũng không cười. Nó ngồi yên, chỉ đưa hai bàn tay ra trước mặt, cái miệng nó lép nhép nói như đếm thầm. Vụt một cái, nó đứng dậy, bước tới, nắm tay áo bác Ba Phi lại, hỏi :
- Bác mới vừa nói mỗi kẽ tay bác bắt một con. Hai bàn tay có tám kẽ tất cả, vậy làm sao bác bắt được mười con một lần ?!
Không ngờ thằng nhỏ bất ngờ hỏi “tréo cẳng ngỗng”, bác Ba đớ người một lúc, rồi đưa tay vỗ xuống đầu nó như thể nựng nịu. Bác xuống giọng:
- Ờ... đúng vậy. Truyền ! Mày hỏi đúng. Thông thường làm gì bắt được một lúc mười cá kèo như vậy. Nhưng vì tay tao bắt cá “dính” quá, nên có số cá kèo nịnh lội tới lội lui, chực sẵn bên ngoài, chờ tao thò bàn tay xuống, mỗi lần như vậy là chúng nó nhào vô hai con một lượt để “dính ké”. Nhờ vậy mà mỗi lần tao giơ tay lên thì được đến 10 con !
Bắt nhái bầy
Mùa mưa lại về. Ông trời vần vũ mây đen, sấm chớp rần rần cả góc trời, cứ như thế, độ tàn điếu thuốc thì mưa như trút nước. Ếch, nhái, ễnh ương bắt đầu rộ lên điếc cả tai. Ngồi nhìn mưa một hồi, thằng Đậu chợt lên tiếng :
- Ừ, đi thì đi.
- Vậy, để tui chuẩn bị đèn soi.
- Khỏi.
Thấy thằng Đậu cứ trố mắt mà nhìn, tao phẩy tay nói :
- Soi nhái mà bắt vô rọng từng con biết chừng nào mới có ăn. Tối nay, ông cháu mình bài binh bố trận gọi nhái về trước sân nhà từng bầy, cứ bắt bỏ vô lu, sáng mai, con Mè chèo xuồng đem ra chợ bán, hốt bạc. Giờ mày vào trong biểu con mè chuẩn bị cho nội một số lu, số mái và mấy cái mùng.
- Chi vậy nội ?
- Ậy ! Cứ theo lời nội mà làm đi, hơn nữa, thiên cơ bất khả lậu mà.
Tối đến, tao giao con Mè trải ba cái mùng lớn ra giữa sân, bốn gốc cột bốn sợi dây dài để kéo túm lại cho lẹ, bốn góc sân cột bốn cây đuốc để nhái thấy đường. Cắt đặt xong, tao xách giỏ ra vườn bắt nhái... đực.
- Làm sao biết nhái đực hay cái hả nội ?
- Dễ ợt. Thường đầu hôm thế này chỉ có nhái đực nhảy ra khỏi hang, còn nhái cái phải tận khuya, chờ nhái đực kêu ra rả nó mới bò ra.
Mình bắt nhái đực để dụ nhái cái về sân cho mình thộp cổ... tha hồ.
Về tới nhà, tao đặt mỗi giỏ nhái đực vào giữa mỗi cái mùng trải sẵn. Đâu chừng hút tàn hai điếu thuốc thì lũ nhái đực đã bắt đầu kêu ran, hệt như một dàn nhạc hòa tấu cổ kim có tập dượt sẵn. Quả y, một lúc sau, hằng hà sa số nhái cái nhảy vào mùng. Càng về khuya, lũ nhái càng kéo về càng nhiều hơn, chúng nhảy tới từng đàn, làm rạp cả cỏ thành một con đường mòn từ cánh đồng mênh mông trước mặt rừng dẫn đến sân nhà tao. Khoảng ba, bốn giờ sáng, thì bọn nhái về thưa dần. Lúc này, hai chục lu nhà tao đầy nhái và nhái, chúng kêu điếc cả tai, khiến cả nhà phải thức trắng đêm, không ai chợp mắt được.
Hổng tin, hỏi bả thì rõ.
Bắt rắn hổ
Hồi ấy, tụi tui đóng quân gần Cơi Năm, nơi bác Ba Phi ở. Thỉnh thoảng, bác vô thăm tụi tui và cung cấp nhu yếu phẩm. Có lúc thì mấy cây thuốc gò, mấy lố ngoại cảm tán, không quên mấy cái lưỡi lam cạo râu. Một lần tụi tui ước :
- Mùa nắng này, phải chi được một vài con rắn hổ nấu cháo đậu xanh ăn cho mát!
Nghe vậy, bác Ba quay sang, nói:
- Cái gì? Tụi bây thèm rắn hổ hả? Tưởng chuyện gì chứ ba cái thứ đó làm gì cho hết. Hồi hổm, tao bắt được, rộng cả chục lu mái dầm chứa nước mưa.
- Làm sao mà bắt được nhiều vậy bác Ba ?
- Dễ ẹc ! Tao bắt con cóc, móc lưỡi câu rồi đem nhấp nhấp trước hang. Nghe hơi con cóc là rắn hổ bò ra liền.
Thấy con cóc, nó chảy chồm chồm, nó táp cái bốp mắc lưỡi câu, thế là cứ bắt ! Thứ đi chĩa, đào hang đó nghe, có tì vết ăn hổng khoái !
Nghe tụi tui đòi học nghề bắt rắn của bác, bác Ba quay sang, nói :
- Coi vậy mà bắt kiểu đó đâu có đủ nhậu. Tao còn cách này bắt hết trơn rắn hổ mà khỏe re vậy đó ?
- Trời ! Tài quá ha ! Ờ, mà cách nào bác Ba ?
Bác Ba lột cái khăn trên đầu xuống, quấn choàng hầu, rồi thong thả vấn một điếu thuốc gò tổ bố, ý chừng để tụi này tập trung suy nghĩ, rồi mới thong thả kể:
- Có khó gì đâu. Hôm trước, trời lụt, rắn hổ kéo nhau lên cái gò cao. Trời ơi ! Nó nằm lên nhau chồng đống như rộng trong khạp vậy. Mấy con chuột bò lên là nạp mạng sạch bách cho chúng. Thấy đã quá trời, tao liền về đốn tre, trúc làm cái lọp thiệt bự bằng bốn cái lọp bình thường. Tao bắt mấy con chuột, con cóc bỏ ở sau đuôi lọp, làm mồi nhử, rồi chống xuồng ra gò đặt day miệng ngay chỗ bầy rắn ở. Tao chống xuồng lui ra bờ, ngồi đợi. Nghe hơi mồi, nó ngóc đầu lên, khừ khừ hổng thua cọp gừ. Vậy mà hổng con nào nhào vô hết ráo. Tại sao tụi bây biết không ?
- Sao vậy bác Ba ? Sao vậy ?
- À, tại tao chưa mở nắp lọp!
Tụi tui cười cái rần!
- Lọp có nắp sao bác Ba?
- Ờ, lọp đâu có nắp, tao quên! À mà nó biết mình gài bẫy, nên nó hổng vô. Chờ hoài thấy hổng chắc ăn, tao tính bỏ về, thì thời may có con rắn nhỏ chắc là đói lắm, bạo dạn bò vô. Thấy con kia vô được không mắc bẫy như hồi trước, nên mấy con sau tiếp tục bò vô đầy lọp. Chờ cho con cuối cùng rúc vô lọp, tao mới giở lọp bỏ xuống xuồng, chống về. Chắc mẩm kỳ này, chở ra chợ Cà Mau bán, mua thuốc gò hút xệ môi. Ai ngờ, một con rắn chừng năm kí lô vậy đó, nó tống sút ********* lọp bò ra nhào tới, phóng vô mình tao táp cái bốp, dính cái quần. Hết hồn hết vía, tao chống sào phóng lên bờ. Ai dè dây lưng tuột, con rắn đớp tiêu luôn cái quần của tao.
Tụi tui ôm nhau bò ra mà cười, cười đến chảy nước mắt. Một lát, có đứa cắc cớ hỏi :
- Rồi làm sao về nhà, hả bác Ba?
- Tao theo kinh kéo xuồng về… lạnh muốn teo…
- Hèn gì, bữa nay bác đem vô cho tụi này có nửa khúc thuốc gò.