Thơ Ngụ Ngôn La Fontainne (La phông ten) Người chăn cừu và nhà vua
Trong đời ta có hai con quỷ
Thay phiên nhau ngự trị lòng Người
Chúng xua Lẽ phải ra ngoài
Không ai thoát khỏi tay hai quỷ này?
Có người hỏi: tên hai con quỷ?
Em: ái tình; cô chị: tham lam!
Cô này vì có tính tham
Nên thường kiếm cớ lấn xâm Ái tình!
Chuyện ngày xưa: bên thành Tây Trúc
Có một chàng Du mục chăn cừu
Đàn chiên mỗi tháng một nhiều
Con nào con ấy, béo đều no nê!
Dáng sạch sẽ, đi về trật tự
Lãi hàng năm dự trữ khá cao!
Vua cho đòi gã chăn cừu
Rằng: "Anh xứng đáng vào triều giúp ta
Phong anh làm quốc gia Thượng thẩm
Nghề Chăn dân cũng lắm công phu
Nhưng anh mưu trí cần cù
Sẽ quen công việc, không lo ngại gì!"
Từ biệt cừu, ra đi nhậm chức
Tay cầm cân nảy mực công bình
Bấy lâu ngoài chó, chiên lành
Anh quen một vị Tu hành xuất gia
Nhà Tu hành chạy qua góp ý:
Sự thật sao? Mộng mị đó sao?
Bỗng dưng chức trọng quyền cao
Ngày nay anh đứng dầu Triều giúp Vua
Phải cảnh giác: đắn đo sau trước
Diều lên cao: sợ đứt dây lèo
Đề phòng khi rớt hiểm nghèo
Thạch Sùng, Vương Khải sớm chiều trắng tay!
Ngày nay thế, ngày mai cũng thế
Hãy coi chừng những kẻ ghen ăn!
Chăn chiên nghe nói cười gằn:
Tu hành tiếp: "Tôi phân vân nói nhiều!
Nhưng với bạn mến yêu, nói tuốt
Anh nghe tôi kể nốt chuyện này:
Ông Mù đi đụng gốc cây
Đánh rơi mất gậy, hai tay lần mò
Sờ phải rắn chết co vì rét
Tưởng khúc dây gấc chết vừa rơi
Ông Mù vội cám ơn Trời
Người qua đường thét: "Ông ơi, cầm gì?
Bỏ ngay ra kẻo nguy với nó
Ai lại cầm Rắn Hổ trong tay?"
- Ta rơi gậy, được roi này!
- Ông cứ cầm Rắn, chết ngay bây giờ!
Mù ngoan cố vẫn chưa bỏ Rắn
Tưởng người ra trêu hắn đùa vui
Hổ mang hết cóng, sống rồi
Nó tiêm một phát, thiệt đời Thong manh
Tôi báo trước để anh liệu trước
Càng lên cao, lúc trượt càng đau
- Nhưng đâm lao, phải theo lao
Rồi ra số phận làm sao thì làm!
Tay anh trót nhúng chàm là dại
Bon nịnh thần đồn đại ong ve:
"Nào quan Thượng thẩm kéo bè
Coi thường công lí, nể vì người thân!"
Vua nghe nói phân vân, nghi hoặc
Chúng bồi thêm: "Nói chắc việc này
Một toà biệt thự mới xây
Ba tầng lộng lẫy, trưng bày xa hoa!
Vua thân hành điều tra việc ấy
Xong mắt ngài chẳng thấy gì hơn?
Gia tư vẫn thấy bần hàn
Vẫn đời Du mục lang thang chiếc lều!
Họ mật báo: "Trong nhiều hòm kín
Đầy vàng mười, bạc nén, ngọc trai!"
Nhà Vua mở hết hòm coi
Vài quần áo rách, chiếc tơi chăn cừu!
Cái mũ lá, ống thiều, ống sáo
Một đôi giày "hài xảo" tự may!
Của tôi chỉ có thế này:
Là vật bảo đảm lòng ngay Chăn cừu!
Ai ghen ghét nói điều vu cáo
Cũng hết tài điên đảo trắng đen!
Tôi xin về với đàn chiên
Ra khỏi Cung điện, Chính quyền, Giàu sang!
Tỉnh giấc mộng kê vàng là sướng
Mong nhà Vua đại lượng sét soi:
Tự nhiên bay bổng lên trời
Tôi đã thấy trước sẽ rơi có ngày!
Và giấc mộng ngày nay cũng vậy
Bởi lòng tôi còn mảy may tham!
Cho nên tay đã nhúng chàm:
Từ nay Du mục xin cam Chăn cừu