"Bạn đọc sẽ gặp trong tập sách này chân dung tiêu biểu của những người nước ngoài hơn một trăm năm qua đã đến Việt Nam, để lại những dấu ấn sâu sắc. Đó là những nhân vật chính trị, quân sự quan trọng mà uy quyền đã tác động rất lớn đến tiến trình lịch sử Việt Nam, gây nên những biến cố không thể nào quên, nhưng chính những trải nghiệm thực tế ở Việt Nam đã buộc họ phải thay đổi cái nhình cũng như lựa chọn một thái độ ứng xử chính trị đúng đắn đối với đất nước này. Đó cũng là những người tuy đứng trong guồng máy thuộc địa, nhưng trong hoạt động văn hóa, khoa học của mình, lại có công mang đến cho Việt Nam ánh sáng của một nền văn minh mới, một tinh thần nhân văn tiến bộ. Bên cạnh những người quyền quý, còn có những người bình thường cho đến nay chưa được sử sách nói đến. Họ là những nhà khoa học, văn nhân, nghệ sỹ chuyên hay không chuyên... nhưng sau khi tiếp xúc với đất nước và con người ở đây, họ đã trở thành những tác giả đáng kính, phát hiện ra và nêu cho thế giới biết những giá trị của Việt Nam. Tất cả những hành động và tâm tư của họ được góp nhặt và phản ánh chân thực trong cuốn sách này, như trong một tấm gương để tặng các bạn gần xa, trong và ngoài nước.
Mục lục
Lời nói đầu 1. Những quan hệ Mỹ-Việt đầu tiên 2. Henri Rivière và chuyện lấy thành Hà Nội năm 1882 3. Isabelle Massieu, người phụ nữ Pháp đầu tiên đến Việt Nam du khảo 4. Gustave Dumoutier (1850-1904), nhà trí thức bảo tồn văn hóa Việt 5. Léopold Cadière (1869-1955), nhà Việt Nam học đầu tiên 6. Camille Saint-Saens, nhà soạn nhạc đến Côn Đảo 7. Nhà báo Mỹ đầu tiên đi bộ xuyên Việt 8. Karl Marx (1818-1883), người khai sinh chủ nghĩa xã hội khoa học 9. Tôn Trung Sơn và chủ nghĩa Tam dân
