Đến Hưng Yên và ghé qua thị trấn Bần Yên Nhân, ai cũng dừng lại trước những hiệu bán tương Đoàn Thoa , 257 thị trấn bần để mua vài ba lít về làm quà
“Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ anh rau muống , nhớ cà dầm tương “ !
Nó là thứ nước chấm ngon không thể thiếu khi ăn bánh đúc, bánh tẻ, chấm rau muống, cà muối, thịt luộc… vào những ngày hè nóng nực. Tương còn dùng để chế biến nhiều món ăn như tóp kho tương, kho cá… hay rim đậu, thịt cho những ngày mùa đông se lạnh
Các công đoạn làm tương cực kỳ công phu và mất thời gian. Hơn nữa, để có những bát tương vàng ươm, thơm nức đòi hỏi kỹ thuật, kinh nghiệm của từng gia đình. Phải mất ít nhất một đến hai tháng người thợ mới cho ra được một mẻ tương Bần. Thời gian lâu hay nhanh còn tùy thuộc vào thời tiết có nắng hay không.
Nguyên liệu chính để làm tương là gạo nếp cái hoa vàng, đỗ tương và muối tinh . Ba công đoạn chính là lên mốc xôi nếp, ngả đỗ và phơi tương .
Gạo Nếp đem ngâm rồi nấu chín thành xôi. Xới xôi ra nong, nia và để 2 ngày 2 đêm cho xôi lên mốc xanh. Qua quá trinh bóp mốc, đảo mốc và ủ mốc .
Đỗ tương rang vàng, sau đó đem xay vỡ hạt và ngâm trong chum sành với nước từ khoảng 7 ngày để đỗ lên màu vàng đỏ.
Sau 2 ngày 2 đêm, khi xôi nếp lên mốc xanh thì đem ra bóp cho các hạt xôi tơi, dàn đều trên nong , ủ tiếp 1 ngày 1đêm . Sau đó dùng nước đỗ ngâm trong chum sành tưới lên mốc và trộn đảo thật đều. Cho vào bao ủ mốc tiếp 1 ngày 1 đêm nữa cho mốc ngấu nhừ. Tiếp đó cho mốc vào chum đỗ đã ngả cùng với muối tinh, khuấy đều rồi phơi ngoài trời nắng.
Tương được phơi nắng trong vòng ít nhất 1 tháng. Trong thời gian này, tương phải luôn được theo dõi cẩn thận. Hàng ngày mở nắp chum khuấy đều , trời nắng thì phơi, trời mưa thì phủ kín miệng bằng nylon để nước mưa không lọt vào tương.
Tương có vị ngọt thơm của đỗ tương, gạo nếp, vị đậm đà của muối và sắc vàng bắt mắt. Khi ăn có cảm giác béo ngậy, thơm lừng. Tương Bần đã trở thành niềm tự hào của người Hưng Yên và đã đi vào ca dao một cách tự nhiên cho tới bây giờ.
