Các khái niệm cơ bản.

• Giáo dục: là các hoạt động học tập để chuẩn bị cho con người bước vào một nghề nghiệp hoặc chuyển sang một nghề mới, thích hợp hơn trong tương lai.
• Đào tạo: là các hoạt động học tập nhằm giúp cho người lao động có thể thực hiện có hiệu quả hơn chức năng, nhiệm vụ của mình. Đó chính là quá trình học tập làm cho người lao động nắm vững hơn về công việc của mình, là những hoạt động học tập để nâng cao trình độ, kỹ năng của người lao động để thực hiện nhiệm vụ lao động có hiệu quả hơn.
• Phát triển: là các hoạt động học tập vượt ra khỏi phạm vi công việc trước mắt của người lao động, nhằm mở ra cho họ những công việc mới dựa trên cơ sở những định hướng tương lai của tổ chức.

Mục tiêu và vai trò phát triển nguồn nhân lực.

Mục tiêu: nhằm sử dụng tối đa nguồn nhân lực hiện có và nâng cao tính hiệu quả của tổ chức thông qua việc giúp cho người lao động hiểu rõ hơn về công việc, nắm vững hơn về nghề nghiệp của mình và thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình một cách tự giác hơn, với thái độ tốt hơn, cũng như nâng cao khả năng thích ứng của họ với các công việc trong tương lai.

Tác dụng: đáp ứng nhu cầu tồn tại và phát triển của tổ chức, cũng như nhu cầu học tập, phát triển của người lao động. Hơn nữa đào tạo và phát triển là những giải pháp có tính chiến lược tạo ra lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp.

Vai trò:

• Đối với doanh nghiệp:

• Nâng cao năng suất lao động, hiệu quả thực hiện công việc.
• Nâng cao chất lượng của thực hiện công việc.
• Giảm bớt sự giám sát vì người lao động được đào tạo là người có khả năng tự giám sát.
• Nâng cao tính ổn định và năng động của tổ chức.
• Duy trì và nâng cao chất lượng của nguồn nhân lực.
• Tạo điều kiện cho áp dụng tiến bộ kỹ thuật và quản lý vào doanh nghiệp.
• Tạo ra được lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp.

• Đối với người lao động:

• Tạo ra được sự gắn bó giữa người lao động và doanh nghiệp.
• Tạo ra tính chuyên nghiệp của người lao động.
• Tạo ra sự thích ứng giữa người lao động và công việc hiện tại cũng như tương lai.
• Đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng phát triển của người lao động.
• Tạo cho người lao động có cách nhìn, cách tư duy mới trong công việc của họ là cơ sở để phát huy tính sáng tạo của người lao động trong công việc.

Nội dung:

Phát triển nguồn nhân lực nhằm tăng cường chất lượng và hiệu quả, tiếp tục mở rộng quy mô các cấp, bậc học và trình độ đào tạo phù hợp với cơ cấu trình độ, cơ cấu ngành nghề, cơ cấu vùng miền của nhân lực. Nâng tỷ lệ lao động đã qua đào tạo ở các trình độ khác nhau.

Đại hội lần thứ IX của Đảng đã định hướng cho phát triển nguồn nhân lực Việt Nam:

“ Người lao động có trí tuệ cao, có tay nghề thành thạo, có phẩm chất tốt đẹp, được đào tạo bồi dưỡng và phát triển bởi một nền giáo dục tiên tiến gắn liền với một nền khoa học công nghệ hiện đại”.

Các phương pháp đào tạo và phát triển.

Hiện nay có rất nhiều các phương pháp đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Mỗi một phương pháp có cách thức thực hiện, ưu nhược điểm riêng. Do vậy các doanh nghiệp cũng như các tổ chức cần lựa chọn cho mình một phương pháp tối ưu vừa đạt được các mục tiêu đặt ra vừa tiết kiệm được kinh phí đào tạo. Dưới đây là một số phương pháp được liệt kê để các doanh nghiệp lựa chọn cho phù hợp với điều kiện của mình:

Đào tạo trong công việc: đào tạo trực tiếp tại nơi làm việc người học sẽ tiếp thu kiến thức, kỹ năng cần thiết cho công việc thông qua việc bắt tay trực tiếp vào công việc dưới sự hướng dẫn của người lao động lành nghề. Bao gồm:

• Đào tạo theo kiểu chỉ dẫn công việc.
• Đào tạo theo kiểu học nghề.
• Kèm cặp và chỉ bảo.
• Luân chuyển và thuyên chuyển công việc .

Đào tạo ngoài công việc: người học được tách khỏi sự thực hiện các công việc thực tế. Bao gồm:

• Tổ chức các lớp cạnh doanh nghiệp.
• Cử đi học ở các trường chính quy.
• Các bài giảng, các hội nghị hoặc các hội thảo.
• Đào tạo theo kiểu chương trình hoá, với sự trợ giúp của máy tính.
• Đào tạo theo phương thức từ xa.
• Đào tạo theo kiểu phòng thí nghiệm.
• Mô hình hoá hành vi.
• Đào tạo kỹ năng xử lý công văn, giấy tờ.