MUSSOLINI, TỔ SƯ CỦA CHỦ NGHĨA PHÁT XÍT
Benito Mussolini (1883 - 1945) sinh ra trong một gia đình thợ rèn Italia, từ nhỏ thiếu sự giáo dưỡng, tính tình thô lỗ thích đánh nhau. Y khát vọng leo lên cao nhưng không thể thực hiện nên đã nảy sinh tâm lý báo thù mãnh liệt, từng gào thét “Sau này, phải làm cho thế giới run rẩy''. Có lúc y đã tham gia phong trào xã hội chủ nghĩa, vô cùng cuồng nhiệt hăng hái,vin vào học thuyết đấu tranh giai cấp để tiến thêm một bước cổ xúy cho chiến tranh, nên đã bị đảng Xã hội khai trừ. Nhiều lần bị thất bại, Mussolini thấy không sao thực hiện được tham vọng của mình liền chuyển hẳn sang chủ nghĩa phát xít.
Sau chiến tranh thế giới lần thứ nhất, nước Italia gặp rất nhiều khó khăn trong đối nội và đối ngoại, chính cục hỗn loạn. Nhân cơ hội này, Mussolini cùng vài đồng đảng khoác chiêu bài “yêu nước” cổ xúy cho chế độ độc tài và xâm lược nước ngoài để cho nước Italia “phồn vinh thịnh vượng”. Trò diễn này của Mussolini đã mê hoặc được một số người, lôi kéo họ đi theo. Năm 1921, chính thức thành lập Đảng phát xít chiến đấu (Fascio di combattimento). Thành viên của tổ chức này mặc áo đen, nên còn có tên là Đảng Áo đen. Huy hiệu của đảng này là một bó gậy, giữa có một chiếc rìu tượng trưng cho quyền lực và vũ lực. Bọn áo đen thường dùng cây gậy sắt làm vũ khí, ẩu đả với các đảng viên cộng sản, tiến hành các hoạt động khủng bố. Năm 1922, Mussolini chỉ huy các đồ đảng hỗn loạn ở khắp nơi. Tháng 10 năm đó, Mussolini trực tiếp chỉ huy 5 vạn quân phát xít có vũ trang kéo về thủ đô Roma buộc nhà vua phải giao quyền cho y tổ chức Chính phủ. Thế là chính quyền chuyên chính phát xít đầu tiên trên thế giới được thiết lập ở Italia.
Sau khi lên ngôi thủ tướng, Mussolini đã tập trung vào trong tay mình mọi quyền lực về đảng, chính quyền, quân đội. Đối nội, y tước đoạt mọi quyền lợi chính trị của nhân dân, thi hành chính sách chống cộng, tàn sát dã man nhiều đảng viên cộng sản và nhân sĩ tiến bộ. Về đối ngoại, để thực hiện mưu đò bành tướng, tháng 10 năm 1935, Mussolini ra lệnh cho 30 vạn quân Italia xâm chiếm Ethiopia, đưa quân đội phát xít can thiệp vào công việc nội bộ của Tây Ban Nha, bóp chết nước cộng hòa Tây Ban Nha. Mussolini cấu kết với nước Đức phát xít, xây dựng trục Berlin- Roma, gia nhập Hiệp ước quốc tế chống cộng sản ký kết giữa Đức và Nhật, hình thành tập đoàn xâm lược các nước khối trục phát xít, gây ra đại chiến thế giới lần thứ hai.
Tháng 9 năm 1943 sau khi Italia thua trận phải đầu hàng Mussolini được Hitler tổ chức cứu thoát và giúp đỡ, y tiếp tục thực hiện nền thống trị chuyên chế phát xít ở khu vực miền bắc Italia đang do quân Đức chiếm đóng. Năm 1945, trước sự chống trả quyết liệt của nhân dân toàn thế giới, hàng ngũ phát xít bắt đầu tan rã. Tháng 4 năm 1945, Mussolini đem theo người tình và một vài tên tay chân thân tín cải trang chạy trốn sang nước trung lập Thụy Sĩ. Khi chúng tới được gần biên giới thì bị du kích Italia nhận ra và tóm gọn tại chỗ Mussolini bị xử tử hình, thân thể y bị treo ngược trên cột, chịu sự chửi rủa phỉ nhổ của muôn người.
