NHẠC ĐIỆU CỦA NHỮNG CON SỐ
Pythagoras và nhũng môn sinh khám phá ra sự hài hòa của vũ trụ
CUỘC HÀNH TRÌNH XA XƯA
Pythagoras chào đời trên đảo Samos thuộc vùng biển Aegean. Khoảng năm 530 TCN, ông đi thuyền về hướng tây để đến đảo Crotona, nằm phía Nam của nước Ý ngày nay.
KHOA HỌC CÓ CƠ SỞ
Pythagoras nảy ra ý tưởng về tính tỉ lệ của âm nhạc khi nghe âm thanh phát ra lúc những người thợ rèn đập búa trên đe, và sau đó áp dụng nó trên những sợi dây. Tranh khắc gỗ có từ năm 1.490 này cho thấy hai chứng minh rằng thuyết của ông còn được áp dụng cho những vật thể ba chiều.
NHÀ KHOA HỌC THÍCH GIỮ BÍ MẬT
Bức tượng bán thân của Pythagoras này mô tả ông như là một người cao thượng của giới khoa học, nhưng trong thực tế, ông không cho phép các môn sinh của mình công bố bất cứ khám phá nào của họ.
Cách nay 2.500 năm, một thị trấn nhỏ thuộc miền nam nước Ý đã là nơi ẩn náu của một nhóm những nhà tư tưởng phi thường. Cùng với việc khám phá ra những quy luật về âm nhạc và toán học mà ngày nay còn được dùng, họ còn tạo ra một ngành triết học đã ảnh hưởng sâu sắc đến thế giới quan của chúng ta-đặc biệt là đối với niềm tin của chúng ta về khả năng của vật lý và toán học trong việc lý giải hầu hết các sự kiện.
Triết gia Hy Lạp Pythagoras đã trạc ngũ tuần khi ông đi qua vùng biển Ionia để đến định cư tại Crotona (nay là Crotone) và tập trung các môn sinh quanh mình. Họ gắn kết với nhau bởi những lời thề trung thành và bí mật. Pythagoras và môn sinh luôn tin tưởng vào những xác tín toán học. Và vì tin rằng linh hồn loài người có thể sống trong thân xác loài vật, họ cũng là những người ăn chay nghiêm ngặt.
Pythagoras rất nổi tiếng về định lý mang tên ông, nhưng định lý này chỉ là một trong nhiều điều liên quan giữa các con số mà nhóm của ông tìm ra. Nhóm này bị quyến rũ bởi sự kiện l+2+3+4=10, và việc những con số này có thể bố trí thành tam giác mà họ gọi là tetraktys. Niềm tin của họ về việc toàn thể vũ trụ tuân theo một trật tự huyền bí hay kosmos càng mạnh hơn khi họ khám phá ra rằng có một mối liên kết giữa tetraktys và âm nhạc.
Bắt đầu với một dây đàn có độ dài là một đơn vị, họ nhận thấy nếu chia nó ra làm hai, ba hay bốn phần bằng nhau sẽ tạo ra những nốt nhạc mới hòa hợp hoàn hảo với nhau. Khám phá này không chỉ đặt nền móng cho ngành khoa học về âm nhạc, mà còn đưa nhóm của Pythagoras đến với một vũ trụ quan mới.
Nhóm Pythagoras trong số những nhà tư tuởng đầu tiên nghiền ngẫm về một Trái Đất không phải là trung tâm của vạn vật. Họ cho rằng những hành tinh quay quanh một “ngọn lửa trung tâm”. Và vì vũ trụ bị chi phối bởi những con số, nên khoảng cách giữa những hành tinh cũng phải theo một tỉ lệ giống như tỉ lệ đã tạo ra những âm thanh hài hòa, tạo thành một loại “âm nhạc huyền ảo của bầu trời”.
Loài người đã tiến bộ rất nhiều kể từ thời Pythagoras, nhưng không bước được bằng bước dài như họ. Những nhà vật lý và những nhà vũ trụ học vẫn đang tìm kiếm điều giống như nhóm của Pythagoras đã tìm kiếm: Mót trật tự có tính chất toán học giúp người ta an tâm về vũ trụ-một điều rất khó nắm bắt đó là “Thuyết vạn vật”.
NGƯỜI GIỎI TRANH LUẬN
Có lẽ bức điêu khắc tại Đại học Athens này đem lại cái nhìn chính xác về cách thức nhóm của Pythagoras hình thành những học thuyết của họ. Những học thuyết này có được từ niềm tin và từ những cuộc tranh luận gay gắt hơn là sự tư duy lạnh lùng về những biểu tượng trừu tượng.
NHÀ TOÁN HỌC
Chúng ta không biết Pythagoras trông như thế nào, nhưng các họa sĩ thuộc nhiều thế hệ đã dùng trí tưởng tượng của họ để mô tả ông như là một người bị lôi cuốn bởi những biểu tượng huyền bí và những cuốn sách.
