Pháo đài Shalamar ở Lahore
Lahore là một thành phố đẹp nhất Pakistan. Con sông mang lại cho Lahore sự phồn vinh và nền văn hoá phát triển rực rỡ từ thời cổ đại. Nhờ đó Lahore ngày một lớn mạnh trở thành trung tâm chính trị, tôn giáo và thương mại quan trọng của lưu vực sông Indus.
Tuy Lahore nằm trên tuyến phụ của con đường tơ lụa xưa kia, Lahore vẫn được nhiều người quan tâm, nhất là khi nó trở thành kinh đô của các vương triều Rhazni. Sau một thời gian trải qua binh đao khỏi lửa, những cuộc cướp bóc, tàn phá cùng với sự yếu kém của vương triều Lahore bị thôn tính trở thành một thành phố của Ấn Độ dưới vương triều Mogul, thế kỉ XVI, XVII.
Dưới triều Babur, người sáng lập ra đế chế Mogul, đã xây dựng Lahore trở thành một điểm sáng dưới triều Mogul. Ở đây người ta cho xây dựng nhiều toà nhà, biệt thự, cung điện, pháo đài, vườn hoa...
Theo truyền thuyết pháo đài ở Lahore do Hoàng tử Loth, con trai vua Rama lập ra, rồi được vua Akhar, người kế vị Hoàng đế Babur, cho xây dựng lại trùng tu, sửa chữa vào thế kỉ XVI. Ít lâu sau nhờ bàn tay khéo léo của Jahanggir, con trai của Akbar và Shah Jâhan, cháu nội của Akhar cho tô điểm trang trí lộng lẫy hơn. Pháo đài là một tổ hợp gồm 20 toà nhà, được bao bọc trong thành lũy của nó. Đây là những công trình văn hoá thể hiện sự phát triển rực rỡ của nghệ thuật mogul trong suốt gần một thế kỉ.
Vườn Shalamar, là một khu vườn nổi tiếng ở tính thơ mộng, lãng mạn của nó. Vườn Shah Jahan, thiết kế xây dựng vào năm 1642. Tại đây nhà vua cho đào một con kênh từ sông Ravi để đưa nước về tưới cho các vườn cây ăn quả, những vườn hoa muôn sắc đua nở.
Để xây dựng khu vườn Shalamar, ngoài hệ thống nước tưới với những vòi tắm tưới quanh năm cho cây cối hoa quả, người ta còn cho xây dựng một mái che cho ba khoảng sân rộng bằng đá cẩm thạch và đá cát kết.
Vào những đêm dạ hội vườn hoa tràn ngập ánh sáng và toả ngát hương thơm ngào ngạt từ những ngọn đèn bạch lạp, tạo nên một không gian thơ mộng cũng như đầy vẻ huyền bí mung lung.
Trong vườn Shalamar, cuối một dãy hàng cây đa cổ thụ là lăng mộ của Jahangir do con trai của Shah Jahan xây dựng. Trên bức tường bao quanh lăng mộ có nhiều bức tranh ghép bằng đá cẩm thạch trắng, mô tả những mâm bồng đựng đầy hoa quả và những bình nước hai quai. Hai bên lối vào lăng xây tường ngăn, trên đó trang trí những bức bích hoạ. Đặt chân vào chốn u tịch này, ta có cảm giác như lạc vào một cõi thần tiên. Gió thổi nhẹ qua những hàng cây của khu mộ giả, xây bằng đá cẩm thạch trắng. Trên mộ có ghi dòng chữ thiêng khắc lên đá cẩm thạch đen, đó là 99 thuộc tính tên thánh Allha. Bệ được trang trí hoa lá bằng đá quý: thạch anh tím, mã não và ngọc lam.
Ở đây còn có lăng Arjan, nhà tiên tri của người Sikh và Samadhi lăng đức vua lừng lẫy của người Sikh với những mái vòm mạ vàng và xẻ rãnh, khi mà Lahore trở thành vương quốc của người Sikh từ 1764 - 1849.
Dưới thời thực dân Anh đô hộ (1849- 1947), người Anh cũng xây dựng ở đây một trường đại học, một nhà thờ và một công sở theo kiểu kiến trúc pha tạp được gọi là Golich Mogul.
