TẦN THỦY HOÀNG DOANH CHÍNH
Năm 221 tr.CN, Tần Vương Doanh Chính thống nhất Trung Quốc, lập nên quốc gia phong kiến trung ương tập truyền thống nhất đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc. Ông dùng xưng hiệu Hoàng đế thay cho Vương, tự xưng là Thuỷ Hoàng đế (vị Hoàng đế đầu tiên), sau thường gọi là Tần Thuỷ Hoàng.
Doanh Chính (259 -210 tr.CN) nguyên tên là Triệu Chính, do sinh ở Hàm Đan nước Triệu nên có tên như vậy. Năm 13 tuổi, kế thừa ngôi vua, do còn nhỏ tuổi nên chưa nắm thực quyền, Tể tướng Lã Bất Vi và đám hoạn quan trông coi việc triều chính. Sau khi dẹp được loạn hoạn quan, ông liền bãi chức Tể tướng của Lã Bất Vi, tự mình nắm quyền. Ông trọng dụng Lý Tư, Uất Liêu, cha con Vương Tiễn, cha con Mông Vũ, dùng các sách lược ''viễn giao cận công'' (kết giao nơi xa, đánh nơi gần), ''phân hóa ly gián'', ''đánh từng nơi một'' để chinh phục sáu nước chung quanh. Từ năm 230 đến 221 tr.CN, đã lần lượt tiêu diệt sáu nước Hàn, Triệu, Ngụy, Sở, Yên, Tề, hoàn thành sự nghiệp lớn thống nhất quốc gia.
Sau khi thống nhất, ông xây dựng chế độ trung ương tập quyền chuyên chế phong kiến, nắm trong tay các quyền lớn về chính trị, kinh tế, quân sự. Để củng cố đất nước vừa mới thống nhất, Tần Thuỷ Hoàng đã ban hành nhiều chế độ mới như xây dựng quan chế ở trung ương, đặt các chức quan Tể tướng, Thái uý, Ngự xử đại phu, giúp Hoàng đế nắm tình hình chính sự, quân sự và làm công việc giám sát. Bãi bỏ chế độ phân phong trước đây, thực hiện chế độ quận huyện, phân chia cả nước thành 36 quận, dưới quận là các huyện. Các chức quan lại trọng yếu ở trung ương và địa phương đều do Hoàng đế trực tiếp bổ nhiệm và bãi miễn, Khi đó việc đo lường, tiền tệ và chữ viết đều khác nhau, Tần Thuỷ Hoàng ban hành chính sách thư đồng văn, xa đồng quỹ, thống nhất chữ viết, cùng dùng một phép đo lường, sử dụng cùng một loại tiền hình tròn, có lỗ vuông. Nhà lần còn xây đắp nhiều đường giao thông, hai trục đường lớn thông sang vùng nước Yên, nước Tề ở phía đông và đi tới vùng nước Ngô nước Sở cũ, gọi là đường “Trì đạo” (đường lớn để Hoàng đế đi). Ở phía Bắc, nhà Tần cho xây dựng Vạn lý trung thành, cho quân đóng giữ đề phòng người Hung nô kéo xuống cướp bóc.
Để củng cố nền thống trị của Vương triều, Tần Thuỷ Hoàng bắt tiêu huỷ các binh khí vốn của sáu nước phương Đông trước đây lấy đồng đúc thành mười hai hình người bằng đồng rất cao lớn. Ông còn cưỡng ép quý tộc sáu nước chuyển đến ở quanh kinh đô Hàm Dương để tiện bề khống chế. Nhằm khống chế tư tưởng, Tần Thuỷ Hoàng chấp nhận kiến nghị của Thừa tướng Lý Tư là tất cả các sách trừ sách lịch sử nước Tần, sách thuốc, sách bói toán ra, còn đều phải đem đốt hết. Thế là bao nhiêu sách vở, điển tích văn hoá đã biến thành một đống tro tàn. Tần Thuỷ Hoàng còn khép tội các nho sinh đã phỉ báng, chỉ trích ông để bắt đem chôn sống 460 nho sinh cùng một lúc. Đó chính là sự kiện đốt sách chôn học trò nổi tiếng.
Dưới thời Tần, thuế khoá sưu dịch rất nặng nề. Tần Thuỷ Hoàng đã huy động đông đảo dân phu đi xây dựng cung điện đền đài, trong đó có tới hơn 70 vạn người xây dựng cung A Phòng. Tần Thuỷ Hoàng còn cho xây dựng lăng mộ của mình ở Ly Sơn, trong mộ dùng vàng bạc châu ngọc dát thành mặt trời, trăng, sao, lấy thuỷ ngân tạo thành hồ đầm sông biển. Thời Tần, nhân khẩu có khoảng 20 triệu người, hàng năm người dân phải đi phu không dưới 2 triệu người. Đàn ông không đủ thì bắt cả đàn bà. Đồng ruộng nhiều nơi phải bỏ hoang, nông dân phải đóng sưu thuế rất nặng nề, cuộc sống vô cùng khốn khổ. Ai có ý phản kháng liền bị trừng trị tàn khốc.
Năm 210 tr.CN, Tần Thuỷ Hoàng bị bệnh qua đời. Tần Nhị Thế lên nối ngôi. Năm 209 tr.CN, bùng nổ cuộc khởi nghĩa nông dân do Trần Thắng, Ngô Quản lãnh đạo. Sau khi cuộc khởi nghĩa này bị thất bại, lại có các cuộc khởi nghĩa do Lưu Bang, Hạng Vũ khởi xướng, tiếp tục tiến công nhà Tần. Thời kỳ này, triều Tần chia rẽ, rối loạn, chém giết lẩn nhau. Tháng 10 năm 207 tr.CN, Lưu Bang dẫn quân vào Hàm Dương, Vương Tử Anh nhà Tần đầu hàng, đế quốc Tần do Tần Thuỷ Hoàng Doanh Chính lập nên, đã diệt vong từ đây.
