Tu viện Studenica
Tu viện Studenica do công tước Stefan Nemanja vùng Serbia xây dựng vào khoảng năm 1183. Sau ngày Công tước qua đời, những người con trai nối nghiệp ông, tiếp tục bảo vệ và tôn tạo tu bổ hoàn thiện và biến thành một khu nhà mồ của dòng họ Nemanja. Tu viện Studenica không chỉ là một công trình kiến trúc, một nền hội họa đầy bản sắc dân tộc, đặc sắc nhất trong lịch sử nghệ thuật của nhân dân Serbia qua nhiều thế kỷ, mà nó còn là một di sản văn hóa quan trọng của nhân loại.
Trong khu vực tu viện, người ta cho xây nhiều giáo đường khác nhau như “Nhà thờ của Đức Vua” còn gọi là nhà thờ Saint - Anne - et - Joachim, được xây dựng từ năm 131 và nhà thờ “Đức Mẹ Đồng trinh”, được xây từ năm 1208 đến 1209 v.v... các công trình này được các họa sĩ tài hoa của đạo Công giáo thời Trung cổ bố trí sắp đặt nhiều pho tượng bằng đá cẩm thạch duyên dáng gợi cảm. Đồng thời trên các bức tường của nhà thờ Saint - Anne - et - Joachim các họa sĩ đã trang trí những bức bích họa nổi tiếng như “Đức Mẹ Đồng trinh ra đời”. Tại nhà thờ “Đức Mẹ Đồng trinh ra đời”, người ta cũng thể hiện những bức bích họa rất sinh động nói lên một thế giới quan mới, về không gian và một biểu quan mới bắt nguồn từ một nền nghệ thuật Byzance. Chính vì vậy các nhà nghiên cứu lịch sử nghệ thuật đã khẳng định những bức bích họa ở nhà thờ Đức Mẹ Đồng trinh của tu viện Studenica đã đánh dấu một mốc quan trọng trong lịch sử nghệ thuật Byzance và của phương Tây thời bấy giờ.
Từ cuối thế kỷ XII, các nhà danh họa nổi tiếng của Italia như Giotto, Cimabue và Duccio đã học theo phương pháp thể hiện tranh bích họa này.
Mặc dầu đã trải qua bao cuộc chiến tranh tàn phá ác liệt và cuộc nội chiến đẫm máu vừa qua, nhưng toàn bộ khu vực tu viện vẫn được nhân dân Serbia bảo vệ và giữ gìn, nên vẫn còn nguyên vẹn.
Cách đây ít lâu, nhà cầm quyền Nam Tư có dự định xây dựng một công trình thủy lợi gần tu viện, đồng thời cho nắn dòng sông Studenica để không bị ảnh hưởng đến tu viện.
Năm 1986, UNESCO đã quyết định ghi công trình kiến trúc toàn bộ khu vực tu viện Studenica Nam Tư vào Danh sách các Di sản văn hóa thế giới.
