Charles Seignobos đã diễn đạt một cách hóm hỉnh: "Nền văn minh đó là những con đường, những cảng và những bến cảng". Còn đại văn hào Lỗ Tấn thì lại triết lý: "trên mặt đất vốn không có đường, người ta đi lâu thì thành đường thôi!". Tôi mượn những ý tưởng đó để nói về vấn đề di dân ở Việt Nam trong quá khứ và hiện tại.
Xem chi tiết tại đây