Mùa mưa năm 2006 kết thúc sớm hơn bình thường hàng năm từ 1 đến 2 tháng. Lượng mưa ở nhiều nơi thiếu hụt từ 40 - 50%, riêng các tỉnh Nam Trung Bộ thiếu hụt tới 70 - 80%. Dòng chảy trên các sông, suối ở Bắc Bộ, Nam Trung Bộ và nhiều địa phương khác thiếu hụt nhiều so với trung bình nhiều năm.

Hiện nay, nhiều sông, suối, hồ chứa nước đều ở mức thấp, có nơi đã cạn kiệt. Mực nước trên hệ thống sông Hồng, sông Thái Bình thấp hơn cùng kỳ năm 2005 khoảng 1,62 mét và thấp hơn trung bình cùng kỳ nhiều năm đến 2,60 mét. Dự báo vụ Đông Xuân năm 2006 - 2007, ở các tỉnh Bắc Bộ có trên 120.000 ha lúa có khó khăn về nước tưới.

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, hiện tượng El-Nino đang phát triển và tình hình thiếu nước, khô hạn có khả năng diễn ra trên diện rộng và kéo dài trong mùa khô sắp đến ở nhiều khu vực trong cả nước; tình trạng xâm nhập mặn xảy ra sớm hơn và vào sâu trong đất liền tại nhiều địa phương ven biển.

Để chủ động phòng, chống hạn, bảo đảm đủ nước sinh hoạt cho nhân dân và đáp ứng nhu cầu nước phục vụ sản xuất, Thủ tướng Chính phủ chỉ thị:

1. Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo Trung tâm Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia theo dõi chặt chẽ diễn biến về thời tiết, thủy văn, dòng chảy để có dự báo, cảnh báo sớm về tình hình khô hạn, thiếu nước; cung cấp kịp thời thông tin, dự báo về khí tượng thủy văn để phục vụ công tác phòng, chống hạn, xâm nhập mặn, bảo vệ sản xuất.

2. Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo thực hiện một số biện pháp cấp bách sau:

a) Các địa phương vùng đồng bằng, trung du Bắc Bộ:

- Kiểm tra các công trình thủy lợi trên địa bàn, huy động các lực lượng và nhân dân tham gia công tác làm thủy lợi, nạo vét kênh mương và xử lý, bảo vệ môi trường nước. Chỉ đạo việc đánh giá, kiểm tra nguồn nước hiện có và nhu cầu sử dụng nước trên địa bàn để rà soát lại kế hoạch sản xuất vụ Đông Xuân 2006 - 2007;

- Phân công lãnh đạo chuyên trách trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo các biện pháp trữ nước, sử dụng nước tiết kiệm, hợp lý; điều chỉnh lịch thời vụ, cơ cấu cây trồng phù hợp với khả năng nguồn nước; chuẩn bị tốt các điều kiện cần thiết về giống, phân bón, vật tư... phục vụ sản xuất vụ Đông Xuân 2006 - 2007 có hiệu quả; nơi nào có khó khăn về nguồn nước phải hướng dẫn nông dân chuyển đổi mùa vụ sản xuất, sử dụng giống lúa phù hợp hoặc chuyển từ trồng lúa sang trồng các loại rau màu, cây lương thực ngắn ngày.

b) Các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên:

- Cùng với việc chủ động phòng, chống lụt bão, phải theo dõi sát tình hình thời tiết, khí tượng thủy văn để có các biện pháp tích nước ở các hồ chứa, sông, suối, ao, hồ...; khôi phục, sửa chữa các công trình thủy lợi để đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất;

- Chỉ đạo các ngành, các cấp ở địa phương rà soát, đánh giá nhu cầu sử dụng nước để lập phương án và tổ chức chỉ đạo thực hiện có hiệu quả việc phòng, chống hạn và khắc phục hậu quả do hạn hán gây ra, đặc biệt là có các giải pháp bảo đảm nước sinh hoạt cho người và gia súc tại các vùng bị khô hạn nặng.

c) Các tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long:

- Cùng với việc tập trung chỉ đạo thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 30/2006/CT-TTg ngày 11 tháng 08 năm 2006 và các văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về một số biện pháp cấp bách phòng trừ rầy nâu, bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá trên lúa, phải có phương án phòng, chống hạn, xâm nhập mặn để bảo vệ sản xuất;

- Chỉ đạo việc quản lý, vận hành các cống ngăn mặn, giữ ngọt và các công trình điều tiết nước, bảo đảm phòng, chống xâm nhập mặn; hướng dẫn nông dân chuyển đổi mùa vụ sản xuất đối với các vùng bị khô hạn.

d) Các địa phương chủ động sử dụng ngân sách của địa phương năm 2007 theo quy định để chi cho công tác phòng, chống hạn, bảo vệ sản xuất và cứu trợ dân sinh kịp thời.

3. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:

- Theo dõi chặt chẽ tình hình diễn biến thời tiết, khí hậu và tình hình thiếu nước, khô hạn để chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương triển khai thực hiện có hiệu quả các biện pháp phòng, chống hạn, bảo vệ sản xuất;

- Phối hợp với Ủy ban nhân dân các tỉnh chỉ đạo ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn quản lý chặt chẽ nguồn nước, chống rò rỉ, thất thoát nước của các hồ chứa, phân phối nước hợp lý, hiệu quả; đặt lịch tưới cụ thể và tổ chức tưới luân phiên, tiết kiệm nước; chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương rà soát lại kế hoạch điều chỉnh mùa vụ sản xuất, cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với nguồn nước; đối với các vùng có khó khăn về nguồn nước thì hướng dẫn các địa phương chuyển từ trồng lúa sang trồng một số loại cây màu thích hợp;

- Phối hợp chặt chẽ với Bộ Công nghiệp, Tập đoàn Điện lực Việt Nam trong việc điều tiết, sử dụng hợp lý, hiệu quả nguồn nước xả của các hồ Hòa Bình, Thác Bà và các hồ thủy điện khác để phục vụ sản xuất vụ Đông Xuân 2006 - 2007;

- Chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương chủ động phòng, chống cháy rừng trong điều kiện thiếu nước và nắng nóng, khô hạn kéo dài;

- Đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình thủy lợi để đưa vào khai thác sử dụng phục vụ sản xuất; đối với các hồ chứa đang xây dựng nếu đủ điều kiện an toàn cũng phải tích nước chống hạn.

4. Bộ Công nghiệp, Tập đoàn Điện lực Việt Nam phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các địa phương có phương án, kế hoạch cụ thể để thực hiện việc điều tiết hợp lý nguồn nước ở các hồ Hoà Bình, hồ Thác Bà và các hồ chứa thuỷ điện khác để đảm bảo vừa đáp ứng nhu cầu phát điện, đồng thời đảm bảo nước phục vụ sản xuất nông nghiệp.

5. Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo, hướng dẫn việc phân luồng, xử lý đảm bảo an toàn giao thông đường thủy nội địa trong điều kiện mực nước hệ thống sông Hồng, sông Thái Bình và các sông xuống thấp.

6. Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quyết định lập Tổ điều hành công tác phòng, chống hạn do một Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm Tổ trưởng, có nhiệm vụ kiểm tra, đôn đốc các Bộ, ngành, địa phương trong việc phòng, chống hạn, bảo vệ sản xuất và khắc phục hậu quả do hạn hán gây ra, định kỳ báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Các Bộ, ngành: Tài nguyên và Môi trường, Tài chính, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và Văn phòng Chính phủ cử cán bộ tham gia Tổ công tác này.

7. Các Bộ, ngành khác theo chức năng, nhiệm vụ của mình có trách nhiệm theo dõi chặt chẽ tình hình nguồn nước, có phương án chủ động phòng, chống hạn, thiếu nước để bảo đảm sản xuất, kinh doanh.

8. Các cơ quan thông tin đại chúng phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các địa phương và các cơ quan liên quan thông tin kịp thời về tình hình thời tiết, khí hậu, nguồn nước để các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp và mọi người dân chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống hạn, bảo vệ sản xuất.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các Bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công nghiệp, Giao thông vận tải, Tài nguyên và Môi trường, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các Bộ, ngành liên quan thực hiện nghiêm túc nội dung Chỉ thị này./.