Ông ngoại tôi có sở hữu một căn nhà tại thành phố Hải dương, căn nhà được cho thuê thông qua nhà nước từ sau năm 1954. Hiện nay ông ngoại tôi đã mất, từ nhiều năm nay gia đình tôi không liên hệ với cơ quan quản lý của nhà nước về việc cho thuê nhà nêu trên. Vậy xin hỏi thủ tục để xác định quyền sở hữu căn nhà ra sao? Gia đình tôi có thể lấy lại căn nhà này để ở không?
Việc xác định nguồn gốc căn nhà: Gia đình phải có giấy tờ nhà đất(ví dụ: Bằng khoán điền thổ..) để chứng minh cho quyền sở hữu hợp pháp của căn nhà, trên cơ sở đó làm đơn gửi đến văn phòng đăng ký nhà đất Hải Dương xác minh làm rõ nguồn gốc đất đai nhà cửa, xác minh chủ sử dụng hợp pháp, cũng như chủ sử dụng hiện tại.
Theo quy định tại khoản 2 Điều 10 thì Nhà nước không công nhận việc đòi lại đất đã đcược gaio theo quy định của Nhà nước cho người khác sử dụng trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Chính phủ lâm thời Miền nam Việt Nam và nước CHXHCNVN.
Theo quy định của pháp luật, tùy vào tình trạng pháp lý của ngôi nhà mà việc đòi lại nhà đã được tạo lập trước khi ra nước ngoài của người Việt Nam định cư ở nước ngoài hồi hương (dưới đây gọi là “người hồi hương”) được thực hiện như sau:
1. Trường hợp ngôi nhà đã được nhà nước Việt Nam có văn bản quản lý, bố trí sử dụng khi thực hiện các chính sách về quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa:
Theo Điều 1 Nghị quyết số 23/2003/QH11: “Nhà nước không xem xét lại chủ trương, chính sách và việc thực hiện các chính sách về quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa liên quan đến nhà đất đã ban hành trước ngày 01 tháng 7 năm 1991. Nhà nước không thừa nhận việc đòi lại nhà đất mà Nhà nước đã quản lý, bố trí sử dụng trong quá trình thực hiện các chính sách về quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa liên quan đến nhà đất”.
Cũng tại văn bản này, khoản 6 Điều 2 quy định: “Nhà nước hoàn thành thủ tục pháp lý về sở hữu toàn dân đối với các loại nhà đất mà Nhà nước đã quản lý, bố trí sử dụng trong quá trình thực hiện chính sách quản lý nhà đất của những người di tản, chuyển vùng hoặc ra nước ngoài”.
Như vậy, nếu ngôi nhà đã được nhà nước Việt Nam có văn bản quản lý, bố trí sử dụng khi thực hiện các chính sách về quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa thì không có quyền đòi lại nhà này nữa.
2. Trường hợp ngôi nhà thực hiện các chính sách quy định tại Điều 2 Nghị quyết số 23/2003/QH11 nhưng đến ngày Nghị quyết số 755/2005/NQ-UBTVQH11 có hiệu lực thi hành (ngày 01/07/2004), cơ quan nhà nước chưa có văn bản quản lý, chưa bố trí sử dụng. Nhà nước không thực hiện việc quản lý theo quy định của các chính sách trước đây thì nhà và đất sẽ được lấy lại khi có đủ các điều kiện theo quy định. LS Vũ Trường Giang Công ty Luật quốc tế Thăng Long Địa chỉ: Số 188 Nguyễn Lương Bằng, Đống Đa, HN Email: giangvt.09@gmai.com
