Truyện ngắn của Saroyan được viết một cách dễ dàng, viết từ bất cứ những sự việc tầm thường trong đời sống, mới đọc lên sẽ thoáng nở nụ cười nhưng liền sau đó sẽ cảm thấy xót xa và cay cay trong mắt, ấy chính vì tính chất trào lộng mà bi thiết từ cái nhìn của người dẫn truyện.
Là một tác giả phương Tây, nhưng ông luôn có cái nhìn về cuộc đời như một nhà hiền triết phương Đông, thâm cảm về lẽ hư phù của cuộc sống, và cho rằng mỗi chúng ta chẳng qua chỉ là những khách bộ hành tình cờ đi ngang qua trái đất quạnh hiu này, và thế đấy, "chúng ta đến, chúng ta nô đùa qua lại, và chúng ta bị quên lãng!".
Các nhân vật trong truyện của W. Saroyan, nếu không là nhân vật xưng Tôi (thường là một số chàng trẻ tuổi hay là một nhà văn) thì nhiều nhất vẫn là những trẻ con. Trẻ con xuất hiện khắp nơi và chúng cho phép ông được nhìn ngắm thế giới này theo một kiểu khác biệt, như quy tắc sáng tác mà ông tự đặt ra cho mình. "Hãy quên hết mọi tác giả trên đời và viết theo cách mà bạn yêu thích nhất". Thế nên, bạn sẽ không phải ngạc nhiên khi gặp những tình huống kỳ lạ, những phản ứng khác thường ở các nhân vật. Tất cả chỉ để bộc lộc một cảm giác bất an, bơ vơ và hoang mang của con người trong một thế giới xa lạ, dị biệt hoặc nằm ngoài khả năng phán đoán và học hiểu của họ.
Cái tâm trạng đó thường gặp nhất có lẽ ở những người di dân, những con người khắc khoải, luôn thương nhớ về một quê nhà xa xăm, đầy tín cẩn và xúc cảm, khác hẳn với những lạnh lùng mà họ đang sống, đang gắng hòa nhập. Tâm trạng này rồi sẽ và đã trở thành quen thuộc với những tác giả xuất hiện từ cộng đồng thiểu số trên đất Mỹ trong những thập niên kế tiếp. Nhưng điều đó không hề có nghĩa rằng tác phẩm của ông luôn đeo nặng một bầu không khí bi quan, mà hoàn toàn ngược lại.
Có lẽ, chính vì nhìn cuộc sống qua con mắt của trẻ con mà tác phẩm của W. Saroyan tràn ngập niềm tận thưởng cuộc sống, bất chấp và vựơt qua mọi trắc trở hay khổ đau của cuộc đời. Ở đó, nhẹ nhàng và bàng bạc những mách bảo, những minh triết về một cuộc sống sao cho trọn vẹn, say mê, hứng khởi miệt mài, cho dù bạn đang là ai: một phận người đói lạnh, một gã lang thang thất nghiệp, một nhà văn...
Mục lục:
Người có trái tim trên miền cao nguyên
Chiếc xe đạp bị mất cắp
Con chim ruồi sống qua mùa đông
Vườn rau cần
Những trái cam
Người nông dân
Người gác thang máy vô địch thế giới
Bánh xe gẫy
Cái chết của trẻ con
Cười
Rồi sẽ ra sao
Một nước vĩ đại nhất thế giới
Ăn mày
Filandia
Ngựa và biển
Chàng trẻ tuổi gan dạ trên chiếc đu bay
Chiến tranh
Một ngày lạnh
Hòa bình thật tuyệt
Thế giới
Trở về với những cây lựu
Tuyên chiến
Người trung gian bảo hiểm, người nông dân, người buôn thảm và chậu cây
Greta Garbo thân mến
Dương cầm
Ngày thứ ba sau Giáng Sinh
Người khách trong kho chứa dương cầm
Thiên tài
Người Phi Luật Tân và gã say
Con gái người chăn cừu
Tuyên ngôn của một nhà văn
|
