Đây là món ăn thật rẻ tiền, vừa mát lại vừa bổ, được giới lao động và trẻ em ưa thích. Nó chế biến từ rau câu (một loại rong biển), có màu trắng đục hay nâu, được ngư dân vớt lên từ biển cả đem phơi khô, tiêu thụ dần.

Trước khi nấu chín, phải đem rau câu ngâm nước lã độ 24 giờ liền cho nở ra và nhả hết các chất bẩn. Lúc nấu, người ta còn bỏ thêm vào một ít lá dứa (có vị chua chát) có tác dụng làm cho xu xoa dễ đông cứng.

Rau câu nấu chín vớt ra, cho vào chiếc bao vải ép lấy nước. Độ vài giờ sau, chất nước ấy đông đặc lại có màu trắng đục hay màu xanh thẫm, đó là xu xoa, khi cắt ra từng khối nhỏ, trong suốt như gương.

Xu xoa "rộng" vào thau nước hay cho vào chiếc vại sành để gánh đi bán. Chỉ khi nào dùng, người bán mới cắt ra từng khối nhỏ hình chữ nhật hay hình vuông, cho vào cái chén đất. Người bán dùng con dao bén xắt nhỏ, tiếng kêu lách cách đều đều do sự va chạm giữa thành chén và lưỡi dao nghe thật vui tai. Sau đó, người bán kéo lấy cây que tre, đầu có gắn chiếc gáo bé tí tẹo làm bằng vỏ trái cau khô từ trong hũ mật thắng vàng óng ánh quánh đặc đưa lên cao rồi chan đều trên mặt chén xu xoa.

Mùi mật thơm thơm lẫn mùi vị cay cay của gừng khiến khách không khỏi nao nao, thòm thèm... Mùa hè là mùa của rau câu và xu xoa. Đang cơn nóng bức và khát nước, gặp cô hàng xinh xắn, trẻ đẹp mời mọc, thế nào các bạn cũng ngồi xuống, "trụ" lại ăn mãi, ăn hoài...

(THEO VNEXPRESS.NET)