Cá Voi có họ hàng với bò và Hà Mã?
Cá Voi đã tiến hoá từ một nhóm động vật ăn cỏ nhỏ bé trên cạn, là bà con xa của cừu và bò, trong khi hà mã có thể là họ hàng gần nhất của chúng sống sót đến ngày nay. Kết luận được hai nhóm khoa học Mỹ đồng thời công bố sau phát hiện về các hoá thạch tại Pakistan.
Giới khoa học từ lâu đã biết rằng cá voi là hậu duệ của các động vật 4 chân trên đất liền, sống cách đây hàng triệu năm. Điều bí ẩn là: Nhánh nào đã tách khỏi cây gia đình vào thời điểm xa xưa đó để tạo nên nhóm động vật khổng lồ - “nữ hoàng” của biển cả hôm nay?
Những thử nghiệm miễn dịch học vào thập kỷ 50 và các cuộc kiểm tra ADN gần đây cho thấy cá voi có “dây mơ rễ má” với các loài thú ăn cỏ thuộc bộ móng chẵn, như lợn, bò và hà mã. Tuy nhiên, người ta vẫn chưa tìm thấy hoá thạch nào làm cơ sở cho nhận định này. Nay, bằng các phát hiện ở Pakistan, lần đầu tiên các nhà khoa học có được những hoá thạch vừa mang dấu ấn của cá voi, vừa có đặc điểm của thú trên cạn, khẳng định giả thuyết trên là đúng.
Hai con đường tới cùng một đích
Tại vùng Đông Bắc Pakistan, Hans Thewissen và các đồng nghiệp thuộc Đại học Đông Bắc Ohio (Mỹ) đã khai quật được hai bộ xương hoá thạch. Một của con thú nhỏ có tên Ichthyolestes, kích cỡ bằng con cáo, và một là con Pakicetus xấp xỉ một con sói. Chúng là loài 4 chân và có tuổi 50 triệu năm.
Trong các hoá thạch đó, người ta bắt gặp những xương mắt cá chân vốn xưa nay chỉ thuộc về nhóm động vật có guốc như bò, lợn và hà mã. Tuy nhiên, xương sọ của chúng (cụ thể là xương hốc tai) lại mang đặc điểm của cá voi. “Đây là những con cá voi ở thời điểm tung hoành trên đất liền. Họ hàng của chúng là một nhóm thú có bộ guốc chẵn”, Thewissen cho biết. Nghiên cứu của ông được công bố trên tạp chí Nature.
Trong một nghiên cứu độc lập đăng cùng thời điểm trên tạp chí Science, Philip Gingerich, một giáo sư địa chất học và cổ sinh vật học tại Đại học Michigan (Mỹ), cho biết nhóm của ông đã khai quật được xương của hai loài riêng biệt, có tuổi khoảng 47 triệu năm, ở Tây Nam Pakistan. Một trong số đó hầu như còn nguyên vẹn. Xương mắt cá của chúng cũng thuộc về động vật có guốc. “Giờ thì tôi tin rằng hà mã có thể là một nhánh của động vật có guốc, gần gũi với cá voi hơn bất kỳ động vật nào hiện nay”, Gingerich phát biểu.
Điều chưa sáng tỏ
Tuy đã chứng minh được mối liên quan giữa tổ tiên của cá voi với các động vật ăn cỏ, nhưng với các nhà khoa học, còn nhiều bí ẩn vẫn chưa được sáng tỏ, trong số đó có sự tiến hóa từ thói quen ăn cỏ sang ăn thịt của cá voi. Bộ cá voi hiện đại ngày nay phân làm hai nhóm, một nhóm có răng (ví dụ cá kình) ăn cá và thú biển, trong khi những con khác sử dụng các tấm sừng để lọc sinh vật phù du.
Các nhà khoa học tin rằng tổ tiên của cá voi sống gần các cửa sông. Dần dần, chúng chuyển sang thói quen bắt cá, ăn thịt, học cách bơi lội và cuối cùng xuống nước. Qua thời gian, hậu duệ của chúng tiêu biến dần các chi và trở nên đặc biệt thích nghi với môi trường đại dương.
(Theo Reuters, BBC)
