CÓ HẠT QUARK TỰ DO CHĂNG?
Khoa học bao giờ cũng đặt sự nghi ngờ lên mọi vật. Nếu như 1000 thí nghiệm chứng tỏ sự đúng đắn của một giả thuyết, thì giả thuyết này có thể trở thành một lý thuyết. Song điều đó không có nghĩa là thí nghiệm thứ 1000 cũng diễn ra suôn sẻ như thế và xác nhận cho lý thuyết mới. Điều này đặc biệt đúng đối với những nguyên lý cơ sở làm nền tảng của vấn đề cấu tạo vật chất vốn là một vấn đề rất xa lạ với các cảm quan thường nhật. Cũng vì thế mà các nhà vật lý vẫn đi tìm các hạt quark tự do.
Ở giai đoạn sơ khai của Vũ Trụ vật chất có mật độ và nhiệt độ vô cùng lớn, trong đó ngự trị những năng lượng khổng lồ mà ngày nay chúng ta chưa tạo ra được trong điều kiện phòng thí nghiệm. Và nếu có một hạt quark nào đó có may mắn thoát “song sắt của nhà tù” thì có lẽ hạt quark này vẫn còn tồn tại tự do ở đâu đấy trong Vũ Trụ đến ngày nay. Cũng cần biết rằng hạt quark này có thể bị mất tự do khi gặp phải một phản quark ''tàn dư'' nào khác, hoặc cặp đôi hạt quark có điện tích thích hợp. Tuy nhiên xác suất của các quá trình kết hợp này vô cùng nhỏ.
Vậy thì có tồn tại chăng những hạt quark tự do? Điều này không thể biết được. Hiện tại người ta chỉ có thể nói một cách chắc chắn rằng, số lượng các hạt quark tự do trong Vũ Trụ nếu có thì cũng không lớn hơn 10 - 28 của số lượng các proton đang tồn tại.
