CÂU NÓI “TRI THỨC LÀ SỨC MẠNH” CỦA BACON
“Tri thức là sức mạnh” là câu danh ngôn của nhà khoa học, nhà triết học Anh Bacon (156l- 1626). Ông đã từng đề xướng: “đọc sử khiến người ta sáng trí, đọc thơ khiến người ta thông tuệ, làm toán khiến người ta tinh tế, triết lí làm Người ta sâu sắc, luân lí làm người ta biết tu dưỡng, logíc, tu từ khiến người ta hùng biện''. Ông tôn sùng khoa học, phát triển tư tưởng tiến bộ khoa học, đề cao khẩu hiệu tri thức tiến tới, trực tiếp thúc đẩy xã hội tiến lên.
Nhà tư tưởng luôn đi tìm chân lí này được Marx tôn là “thuỷ tổ của nền khoa học thực nghiệm chân chính của nước Anh''. Bacon luôn đề xướng các tri thức khoa học mới và các phương pháp mới để loài người có khả năng đầy đủ để làm chủ thiên nhiên. Ông đề cao sự quan trọng của việc phát triển khoa học tự nhiên, cho rằng mục đích chính của tri thức là nhận thức tự nhiên để chinh phục tự nhiên. Ông chỉ ra rằng giới tự nhiên là vật chất, rất năng động vừa có sức mạnh nội tại, vừa có khả năng tăng trưởng nội tại. Ông cho rằng nguồn gốc của tri thức là cảm giác, cảm giác là đáng tin cậy. Trong khi chỉnh lí các tài liệu khoa học, ông chủ trương dùng các phương pháp quy nạp, phân tích, so sánh quan sát và các phương pháp thực nghiệm khoa học. Để chỉnh lý các tài liệu quan sát được bằng quan sát cảm tính, Bacon cho rằng việc kết hợp các kinh nghiệm cảm giác với tư duy lí tính là con đường tất yếu để có thể khắc phục các thiếu sót của cảm giác. Chú trọng kinh nghiệm cảm giác mà xem thường việc tổng kết lí luận cũng giống như bầy kiến chỉ biết thu nhặt vật liệu mà quên việc gia công, tiêu hóa, chỉ chú trọng tư duy lí luận mà xem thường kinh nghiệm thì cũng giống như con nhện chỉ biết nhả tơ chăng lưới mà quên việc lựa chọn thế hệ. Những cái đó đều là không đúng. Khoa học cần phải dựa vào cảm giác, phải dùng phương pháp khoa học để phân tích, chỉnh lí các số liệu thu được, tiếp theo sẽ dùng các nguyên lí phổ biến để phát hiện bản chất và quy luật của sự vật. Cũng giống như con ong kia vừa biết thu thập vật liệu nhưng cũng biết cách gia công, chế tạo. Loại phương pháp hợp lí này được gọi là phương pháp quy nạp Bacon do chính Bacon đề xứơng. Phương pháp quy nạp Bacon rất có tác dụng tích cực trong việc thúc đẩy khoa học tự nhiên phát triển.
Các tác phẩm của Bacon ''Bàn về giá trị và sự phát triển của khoa học'', ''Công cụ mới'' là những tác phẩm nổi tiếng trên thế giới.
