HỆ SAO ĐÔI AM HERCULIS CỦA CHÒM LỰC SĨ
Vào giữa thập kỷ 70 của thế kỷ XX, nguồn bức xạ X quang yếu 3U 1809 + 50 theo danh mục "Uhuru" ("Uhuru" là tên gọi một vệ tinh của Mỹ nghiên cứu bầu trời trong dải X quang) được xác định chính là sao biến quang AM Herculis. Sự khác thường của đối tượng ngay lập tức đã cuốn hút sự chú ý của các nhà quan sát.
AM Herculis là sao đôi X quang gần chúng ta nhất. Nó ở cách Mặt Trời khoảng 50 pc (160 năm ánh sáng). Độ trưng X quang của nó "chỉ" bằng 1025W, tức là kém một triệu lần so với thiên thể X quang mạnh nhất bầu trời: Scorpio X - 1.
Một trong những thành phần của hệ này là ngôi sao nhẹ có khối lượng không hơn Mặt Trời, loại phổ cuối dãy, còn thành phần kia là sao nơtron hoặc sao lùn trắng. Bức xạ quang học (ánh sáng thấy được) phát ra không phải từ các sao này, mà từ các luồng khí nóng chảy từ ngôi sao bình thường sang anh bạn đồng hành tí hon. Có thể một phần khí làm cong cái đĩa hình thành xung quanh sao lùn và tỏa vào không gian vũ trụ. Vì thế AM Herculis có khả năng mất đi phần đáng kể vật chất của nó.
Nghiên cứu chuyển động của các dòng khí trong hệ này, nhà thiên văn Mỹ Vaxili Pretgorxki đã xác định được rằng chu kỳ quay của hệ này (3 giờ 6 phút) là ngắn nhất trong số các sao đôi X quang đã biết. Xantiagô Tapia (Hoa Kỳ) từ các quan sát phân cực đã ước lượng giá trị từ trường của sao là khoảng 108 Gauxơ (Gs). Con số đó là không nhiều, nếu trong hệ có sao nơtron nhưng lại là rất nhiều, nếu đó là sao lùn trắng. Việc nghiên cứu AM Herculis vẫn tiếp tục.
