Lăng Lênin
Hồi 6 giờ 30 phút, ngày 21 - 1 - 1924, tại làng Goocki, ngoại thành Mátxcơva, trái tim Lênin, vị lãnh tụ, người thầy, người bạn của nhân dân lao động trên toàn thế giới ngừng đập.
Ngày 24 - 1- 1924, Trung ương Đảng và Chính phủ Liên Xô (cũ) quyết định xây dựng ngay lăng đặt thi hài Lênin.
Kiến trúc sư Schusev được giao nhiệm vụ thiết kế và đã hoàn thành phác thảo, được Chính phủ phê duyệt ngày 25 - 1 - 1924.
Ngay sau khi Lênin qua đời, Trung ương Đảng và chính quyền Xô Viết đã quyết định:
1. Thi hài Lênin phải được bảo quản trong hầm mộ mở cửa cho khách vào viếng.
2. Hầm mộ được xây dựng cạnh tường điện Kremli, trên Hồng trường giữa những ngôi mộ tập thể các chiến sĩ Cách mạng Tháng Mười. Việc vẽ hầm mộ được giao cho kiến trúc sư Alexei Schusev.
Công việc xây lăng được tiến hành khẩn trương, đúng 4 giờ chiều ngày 27-1-1924, lăng xây xong, đồng thời lễ động quan di chuyển thi hài Lênin từ làng Goocki và lăng. Tang lễ được tổ chức trọng thể với hàng vạn người tiễn đưa trong niềm thương tiếc.
Lăng là một hình tháp chuông bằng gỗ cao 3m, hai bên là hai nhà phụ để nhân dân đến viếng ra vào.
Tháng 3 - 1924, lăng được xây lại vẫn bằng gỗ, nhưng lớn hơn, vừa là phần mộ, vừa là lễ đài. Năm 1929, Chính phủ Xô Viết quyết định xây lăng ốp đá, và kiến trúc sư Schusev vẫn được vinh dự thiết kế. Tháng 1 - 1930, lăng hoàn thành. Cùng với việc xây lăng, các nhà khoa học Xô viết tìm phương pháp và chất mới để bảo quản thi hài Lênin.
Ngày 9 - 1 - 1925, nhà nước Xô Viết phát động cuộc thi vẽ kiểu lăng vĩnh viễn và có áo quan cho toàn dân Liên Xô. Tháng 5 - 1926, Hội Đồng chuyên gia đã nhận được 117 phác thảo, nhưng không có một phác nào vượt qua được kiểu lăng bằng gỗ của Schusev, nhất là nó lại ăn sâu vào tâm khảm quần chúng. Cuối cùng chính quyền Xô Viết quyết định giữ nguyên kiểu lăng bằng gỗ và xây lại bằng vật liệu vĩnh cửu. Tháng 7 - 1929, xây lăng bằng đá hoa cương bắt đầu.
Đá hoa cương dùng xây lăng chủ yếu hai màu đen và đỏ. Sức nặng tổng cộng của đá hoa cương xây lăng khoảng 10.000 tấn. Bề mặt đá được mài láng 2.900m2. Khối đá lớn nhất, trên đó khắc tên V.I. Lênin nặng 60 tấn.
Công việc xây dựng lăng được hoàn tất trong 16 tháng vào tháng 10 - 1930. Ngày 10 - 11 - 1930 lăng mở cửa đón khách.
Trong cuộc chiến tranh vệ quốc 1941 - 1945, lăng được ngụy trang thành một nhà ở để tránh được các cuộc ném bom của không quân Đức Tháng 7 - 1941, thi hài Lênin được chuyển về một thành phố cổ của Nga trong dãy núi Ural. Tháng 4 - 1945, thi hài Người được chuyển trở về Mátxcơva.
Khi Liên Xô tan rã, nhiều thế lực thù địch muốn dời thi hài Lênin ra khỏi lăng, âm mưu nhằm xóa bỏ tên tuổi của Người và Cách mạng Tháng Mười. Nhưng cho đến hôm nay tên tuổi Lênin vẫn sáng ngời còn đó. Lênin vẫn yên nghỉ trong lăng bên tường điện Kremli, ngày ngày vẫn có dòng người đến viếng Người.
