Tháp thạt Luổng
Tháp Thạt Luổng là kiến trúc chính của chùa Thạt Luổng và là một trong những tháp Phật giáo lớn nhất ở Lào.
Chân đế rộng (90 x 90m), cao 45m. Trung tâm tháp là một khối lớn uy nghi vươn cao. Đế của khối trung tâm là một đài sen hình vuông, đang nở tung cánh vàng ra 4 phía. Trên đài sen là bệ cao có bình đồ vuông. Chân bệ là những bậc vuông, càng lên cao càng nhỏ dần, để rồi phình ra ở trên thành một gờ nổi lớn. Từ gờ nổi này nở một khối gồm 4 mặt lớn, hơi ngả ra ngoài để giữ vững cho hình quả bầu thon ở phía trên. Quả bầu cũng được tạo bởi bốn khối cong lớn thắt dần lại ở miệng. Miệng bầu đỡ một tháp nhỏ có đỉnh nhọn cao. Toàn bộ khối trung tâm đều được quét mầu vàng. Cả khối màu vàng được dựng lên trên một khối gần như bán cầu, cao to. Khối này cũng có bình đồ vuông và 4 mặt cong nhỏ dần, thu lại ở đỉnh. Quanh chân của khối cong lớn ấy là 30 ngọn tháp nhỏ màu vàng có hình dáng gần giống như đỉnh lớn trung tâm. Những tháp nhỏ màu vàng này được dựng lên trên các bệ hình chóp 4 cạnh cụt mầu trắng. Các tháp nhỏ, hình khôi gần như bán cầu và đỉnh nhọn màu vàng tạo thành khối trung tâm của Thạt Luổng. Khối này rất đồ sộ, có bình đồ gần vuông: mặt Nam dài 54,26m, mặt Đông 52m, mặt Bắc 52,62m, mặt Tây 52,58m. Chạy quanh các tháp nhỏ là lối hồi lang vuông lộ thiên rộng, có lan can ở phía ngoài. Trên dãy lan can là 228 hình lá nhọn. Giữa mỗi lá nhọn đó có một khám nhỏ đặt tượng Phật đứng, nhỏ, bằng đất nung.
Thạt Luổng có 4 cửa. Trong đó có cửa phía Đông là cửa giả, 3 cửa còn lại có tam cấp dẫn xuống khu hồi lang bên dưới. Hồi lang tiếp theo phía dưới rộng hơn, có hai bậc. Lan can bao quanh cũng được trang trí ở trên bằng các hình lá nhọn và các tháp ở góc. Trên bốn trục chính có 4 ngôi đền nhỏ, mái nhọn hai lớp cổng thông giữa hồi lang với sân rộng phía dưới. Mỗi cổng đều có tam cấp trang trí bằng hình quái vật Macara hoặc rắn Naga.
Khu sân phía dưới rộng tạo thành dãy hồi lang vuông lớn lộ thiên bên dưới. Quanh sân có tường bao quanh và có 4 cổng ở 4 trục. Bức tường bao quanh sân là giới hạn ngoài cùng ngăn cách ngôi tháp lớn nhất với bên ngoài.
Thạt Luổng là mô hình Phật giáo có nguồn gốc từ Ấn Độ. Không chỉ cấu trúc gồm 3 phần mà ngay khối thân hình bán cầu của Thạt Luổng đã gợi lại hình dáng tháp Sanchi (thế kỷ III TCN của Ấn Độ). Nhưng hình dáng vút cao của đỉnh Thạt Luổng lại mang dáng dấp của Thái Lan thế kỷ XV-XVIII. Ngoài ra có một vài yếu tố Tháp Myanmar: chân tháp được tạo bởi những vòng hồi lang liên tiếp, tháp nhỏ bao quanh tháp trung tâm.
Nhưng rõ ràng các yếu tố ảnh hưởng từ bên ngoài đó lại kết hợp ở Thạt Luổng đã tạo ra một kiến trúc tháp mang đậm màu sắc rất Lào, không hề giống bất kỳ một kiểu tháp Phật giáo nào. Hội Tháp Thạt Luổng được tổ chức vào tháng 11 đúng tuần trăng tròn. Hội Thạt Luổng thường kéo dài 3 đêm.
