THỜI CỦA QUYỀN LỰC
NHIỀU KHÁM PHÁ VÀ PHÁT MINH MỚI được tạo ra từ năm 500 TCN đến năm 1.400 CN, giai đoạn được coi Là sự nở rộ của Hy lạp, Roma cổ đại và của các tôn giáo lớn trên thế giới. Nhưng phần lớn tư tưởng con người vẫn bị trói buộc bởi truyền thống, bởi niềm tin đã được thừa nhận và bởi quyền lực đang thống trị.
Khoảng 490 năm TCN: Cuộc chạy đua marathon đầu tiên diễn ra tại Hy Lạp khi một người lính vượt một quãng đường dài 42km từ ngôi làng Marathon đến Athens để báo tin chiến thắng trong cuộc chiến chống lại người Ba Tư. Cuộc đua với khoảng cách này trở thành một sự kiện thể thao 2.386 năm sau.
Khoảng 450 năm TCN: Để đáp lại đòi hỏi của công chúng, chính quyền Roma đã công bố trước công chúng những điều luật được viết thành văn bản. Trước kia, chỉ có một số ít người biết, nên hiếm khi công lý được thực thi.
Khoảng 450 năm TCN: Tôn Tử, chuyên gia về binh pháp người Trung Hoa viết quyển sách đầu tiên về gián điệp. Cuốn sách này chỉ dẫn cách thức tổ chức cơ quan tình báo và hệ thống phân gián với những nhân viên bí mật, bao gồm cả những điệp viên làm việc cho cả hai bên.
Khoảng 443 năm TCN: Cơ quan kiểm duyệt ra đời ở Roma với sự bổ nhiệm nhân viên kiểm duyệt đầu tiên. Lúc đầu, công việc của ông ta chỉ là để đếm người, nhưng đã sớm đảm nhiệm thêm việc giữ gìn nền tảng đạo đức xã hội, và tịch thu những ấn phẩm không được phép lưu hành.
Khoảng 430 năm TCN: Tượng thần Zeus khổng lồ của người Hy Lạp đã được Phidias hoàn thành. Bức tượng cao 12 mét này tạo hình thần Zeus ngồi trên ngai vàng có lớp vỏ ngoài bằng vàng và đá quý. Nó trở thành một trong bảy kỳ quan thế giới.
Khoảng 390 năm TCN: Người Gaul, thuộc giống người Celt sinh sống ở vùng đất nằm ở miền bắc nước Ý và Pháp hiện nay, di chuyển nhanh xuống vùng châu thổ sông Po và tràn vào Rome. Đô thị này bị cướp bóc, nhưng sau khi lấy được vàng, những kẻ xâm lược đã rời thành phố.
Khoảng 350 năm TCN: Triết gia Hy Lạp Aristotle nêu ra 6 luận cứ về dạng hình cầu của Quả Đất. Đa số các nhà khoa học đã chấp nhận lập luận của ông. Chấm dứt sự suy đoán kéo dài hàng thế kỷ về hình dạng của thế giới.
Khoảng 330 năm TCN: Như là hành động cuối cùng trong cuộc xâm chiếm đế chế Ba Tư, Alexander Đại Đế, vua của vương quốc Macedonia thiêu rụi cung điện của người Ba Tư tại thành phố Persepolis. Từ đó trở đi, nền văn minh Hy Lạp bắt đầu gây ảnh hưởng trên khắp vùng Trung Đông.
Khoảng 320 năm TCN: Các đô thị không ngừng tăng trưởng, và cùng với chúng là sự gia tăng của lượng rác thải. Tại Athens, một đạo luật ngăn cấm việc vứt rác cũng đã được thành lập.
Khoảng 304 năm TCN: Ở Rome, Gnaeus Flavius đặt ra một loại lịch ổn định để định ra những ngày giải quyết các công việc liên quan đến luật pháp. Trước kia, những ngày này chỉ được công bố riêng từng tháng khiến cho việc thi hành luật pháp không rõ ràng.
Khoảng 300 năm TCN: Nhà địa lý Pytheas là người Hy Lạp đầu tiên mô tả miền bắc châu Âu sau khi đi thuyền qua mũi Land’s End thuộc hạt Cornwall, và đi bộ để thám hiểm nhiều nơi trên nước Anh. Trên đường đi, ông đã được thưởng thức rượu mật ong, một thức uống địa phương.
Khoảng 293 năm TCN: Hygeia, nữ thần sức khỏ tới Rome. Cùng với chồng, Y thần Asclepius, bà đã chăm sóc sức khỏe cho cư dân trong thành. Tượng mô tả bà đang cho con rắn của bà uống nước trong một chiếc đĩa nhỏ.
Khoảng 287 năm TCN: Những người bình dân Roma đã giành được chiến thắng trong chiến dịch nhằm buộc các tầng lớp khác phải công nhận họ khi Quintus Hortensius, một người thuộc giới bình dân trở thành “người nắm quyền hành tuyệt đối”. Ông ban hành sắc lệnh: những luật lệ áp đặt lên những người bình dân cũng phải được áp dụng cho những người giàu có.
Khoảng 282 năm TCN: Sau 12 năm làm việc, nhà điêu khắc người Hy Lạp, Chares, người thành Lyndus đã hoàn thành bức tượng thần mặt trời Helios bằng đồng thiếc cao 32 mét trên d0ảo Rhodes. Chỉ trong vòng 60 năm, nó đã bị phá hủy bởi một trận động đất, và bị đem bán cho người thu mua phế liệu.
Khoảng 222 năm TCN: Sau bốn thế kỷ bị những bộ tộc người Celt chiếm cứ, thành phố Mediolanum ở miền bắc nước Ý bị những người Roma từ miền Nam tràn vào. Thành phố trở thành một phần trong đế chế của họ. Về sau, nó được biết đến dưới tên gọi Milan.
Khoảng 218 năm TCN: Dùng voi để vận chuyển những trang thiết bị nặng, tướng Hannibal, lãnh đạo đội quân Carthage (thành phố, và đồng thời cũng là một quốc gia thời cổ ở Bắc Phi) gồm 40.000 binh sĩ vượt qua dãy Alps băng giá để vào nước Ý nhằm chinh phục Đế chế Roma. Ông thắng được vài trận nhưng cuối cùng đã phải chịu thất bại.
Khoảng 215 năm TCN: Rome thông qua đạo luật không cho phép phụ nữ mang theo mình hơn nửa ounce vàng (14,175g) nữ trang, và chỉ được mặc những chiếc áo dài chỉ có một màu. Những đạo luật này cũng hạn chế lượng khách mời trong những bữa tiệc lớn, và không cho đàn ông dùng lụa.
Khoảng 213 năm TCN: Những nhà thông thái luôn bảo hoàng đế Trung Hoa, Tần Thủy Hoàng là khờ khạo khi tin rằng những nhà giả kim hay các vị phù thủy có thể mang lại cho ông cuộc sống vĩnh cứu. Hoàng đế trả đũa bằng cách cho đốt hết sách của họ.
Khoảng 200 năm TCN: Thành Roma phải hứng chịu hậu quả của sự phát triển của mình khi sự tăng trưởng dân số thành phố vượt ngoài sự kiểm soát, những người nghèo bị nhồi nhét vào những ngôi nhà ba tầng bằng gỗ thường hay bị sập hoặc cháy. Trong vòng 20 năm, dịch bệnh tràn vào thành phố.
Khoảng 150 năm TCN: Những người Roma giàu có tin rằng khiêu vũ là một hoạt động nguy hiểm và đáng xấu hổ. Để bảo vệ con cái không sa vào những điều được cho là có hại đến uy tín của Roma, họ đã ra lệnh đóng cửa tất cả các trường dạy khiêu vũ.
Khoảng 150 năm TCN: Triết gia Crates, người Mallus, tạm rời bỏ công việc hàng ngày đối với môn ngữ pháp Hy Lạp để làm ra một trong những mô hình đầu tiên của Quả Đất. Mô hình này cho thấy vào thời đó, người Hy Lạp đã biết là trái đất hình tròn.
Khoảng 124 năm TCN: Hai học giả người Trung Hoa, Công Tôn Hồng (Gosun Hong) và Đổng Trọng Thư (Dong Zhongshu) thành lập đại học đầu tiên của Trung Quốc. Công việc của đại học này là dạy quan chức cách điều hành đế chế, bao gồm cả việc lý giải các điềm tốt cũng như điềm xấu.
Khoảng 100 năm TCN: Con đường tơ lụa của Trung Hoa trải dài về hướng Tây để tới đế quốc Roma khi Vũ Đế (Wudi), hoàng đế của Trung Hoa thời đó, chinh phục hoặc liên minh với những lãnh thổ rộng lớn ở miền Trung Á. Những mặt hàng thiết yếu cũng như xa xỉ sẽ được vận chuyển trên chặng đường dài 6.000km.
Khoảng 67 năm TCN: Sau hàng thập kỷ phải chứng kiến sự tuột giá của hệ thống tiền tệ. Chính quyền Roma đã đưa ra loại tiền vàng aureus. 70 năm sau, hoàng đế Nero dùng thủ đoạn để chiếm đoạt vàng nhằm mục đích củng cố đế chế của mình.
44 năm TCN: Ngày 15 tháng 3, một nhóm người là thành viên của viện Nguyên lão, trong số họ có Gaius Cassius và Marcus Brutus, đã giết chết Julius Caesar khi ông đi vào trụ sở của viện. Những người sát hại ông tin rằng ông muốn trở thành vua, hủy diệt nền cộng hòa Roma.
Khoảng 19 năm TCN: Các kỹ sư người Roma ở miền nam nước Pháp hoàn tất cống dẫn nước khổng lồ có ba tầng vòm. Những kênh dẫn nước của nó đi ngang qua sông Gard đến thành phố Nimes. Hệ thống cống Pont du Gard này tồn tại hơn 2.000 năm.
Khoảng năm 60 CN: Nữ hoàng Anh Boudicca, vợ của một vị vua bản xứ do người Roma đưa lên, đã cầm đầu một cuộc nổi loạn chống lại họ. Sau những chiến thắng ban đầu, Boudicca đã bị đội quân Roma dưới quyền của tướng Suetonius Paullinus đánh bại gần Towcester.
Khoảng năm 64 CN: Sau mười năm dưới sự cai trị hà khắc của hoàng đế Roma là Nero, thành Rome bị lửa tràn ngập. Mặc dù có thể chính Nero đã đốt thành, ông đã đổ tội cho người Công giáo, và dùng việc này như là một lý do để ngược đãi họ.
Năm 79 CN: Sau khi động đất xảy ra, đô thị Pompeii, miền nam nước Ý, đã bị phá hủy bởi vụ nổ của núi lửa Vesuvius gần đó, cư dân của đô thị này bao gồm cả những người giàu có đang tận hưởng những ngày nghỉ tại đây đã bị chôn sống trong tro bụi và dung nham.
Năm 115 CN: Một học giả kiêm thi sĩ, và đồng thời là một người mẹ sống độc thân là Ban Chiêu (Ban Zhao) chết ở tuổi 70. Bà đã lập gia đình năm 14 tuổi và góa chồng từ rất sớm. Sau cái chết của chồng, bà hoàn tất bộ lịch sử nói về triều đại nhà Hán và sáng tác nhiều bài thơ.
Năm 136 CN: Hoàng đế Roma, Hadrian, hoàn tất một bức tường vĩ đại để ngăn chặn các rợ quân đến từ bắc nước Anh. Bức tường này trải dài 11km từ Bowness ở Solway Firth đến Segedunum (nay là Wallsend) bên sông Tyne.
Năm 184 CN: Khăn Vàng (Yellow Turban), một phong trào nông dân mang tính tôn giáo ở đông bắc Trung Hoa khởi đầu một cuộc nổi loạn đưa đến việc làm sụp đổ triều nhà Hán. Mục đích của họ là thay đổi “Bầu Trời Xanh” của nhà Hán bằng “Bầu Trời Vàng” của nền thái bình hoàn hảo.
Năm 250 CN: Giáo hội Công giáo Roma tạo ra một tầng lớp mới gồm những thầy tu được gọi là những người trừ tà ma. Công việc của họ là thuyết phục ma quỷ rời bỏ con người hay những nơi chốn được cho là đặt dưới quyền năng của chúng, đặc biệt là khi chuẩn bị làm phép rửa.
Năm 330 CN: Tại Constantinople (nay là Istanbul), trường đua lớn nhất thế giới được thành lập sau 127 năm xây dựng. Trường đua chứa được 60.000 khán giả này sẽ được dùng để tổ chức những cuộc đua ngựa, tụ tập công chúng, và cũng là nơi để tổ chức những cuộc hành quyết công khai.
Năm 400 CN: Những cư dân đầu tiên đến Hawaii từ quần đảo Marquesas cách đó hơn 3.200 km. Họ không có chữ viết nhưng mang theo một nền văn minh truyền khẩu phong phú qua những truyện kể cùng những kiến thức thực dụng.
Năm 476 CN: Đế chế Roma phương Tây bị diệt vong. Romulus Augustulus, vị hoàng đế cuối cùng của đế chế này bị tù trưởng người Đức là Odoacer hạ bệ 66 năm sau khi thành Roma bị những người gốc Đức được gọi là Visigoth tàn phá.
Năm 529 CN: Trong nỗ lực nhằm quét sạch đế chế phi tư tưởng Kitô của mình, hoàng đế của đế chế Byzantine, Justinian, đóng cửa vườn Academy tại Athens, một trung tâm tư tưởng và học thuật do triết gia vĩ đại người Hy Lạp Plato thành lập.
Năm 604 CN: Tại London, dưới quyền cai trị của vua Ethelbert, thành đường đầu tiên trong số năm thánh đường kinh thánh Paul được xây dựng trên nền của một đền thờ Roma cổ. Trong khoảng 1.100 năm tiếp theo, ba trong số chúng bị lửa tàn phá, còn một thì bởi những kẻ tấn công người Viking.
Năm 691 CN: Vua Hồi, Abd al-Malik, hoàn tất mái vòm của một điện thờ bằng đá tại Jerusalem. Điện thờ này được xây dựng ở nơi mà người ta cho rằng Muhammad, người sáng lập đạo Hồi đã bay vào thiên đàng, và cũng là nơi mà Abraham, tổ tiên của người Do Thái hiến tế con trai của ông.
Năm 750 CN: Tại Tegernsee, bên sông Isar thuộc nước Đức, một tu viện thuộc dòng Benedictine được xây dựng. Nó được biết đến dưới tên là München, có nghĩa là “ngôi nhà của các thầy tu”. Nó sẽ phát triển thành thành phố Munich, thành phố lớn thứ ba của nước Đức.
Năm 837 CN: Trái Đất suýt bị va chạm vào ngày 9 tháng 4 khi sao chổi Halley đi sát nó hơn bao giờ hết. Quả cầu lang thang gồm bụi và băng này đã đi chệch Trái Đất khoảng 494.000km. Nó sẽ trở lại trong khoảng 76 năm.
Năm 874 CN: Ingólfr Arnarson đi từ Na Uy đến Iceland, và trở thành cư dân đầu tiên của nơi này. Ông lập một nông trang mà ông gọi là Reykjavík, có nghĩa là “có nhiều khói” do hơi nước bốc lên từ những suối nước nóng gần đó. Nơi này về sau trở thành thủ đô của Iceland.
Năm 968 CN: Ngày 22 tháng 12, sử gia thành Byzatine, Leo the Deacon, quan sát toàn bộ tiến trình nhật thực, đã mô tả lại những điều ông thấy. Ông là người đầu tiên ghi lại quầng sáng bao quanh mặt trời trong quá trình nhật thực toàn phần.
Năm 986 CN: Cư dân Greenland, Bjarni Herjulfsson, là người châu Âu đầu tiên nhìn thấy vùng đất liền Bắc Mỹ khi tàu của ông bị trệch đường trong một trận bão. Ông đã cho tàu chạy dọc theo bờ biện Canada thuộc Đại Tây Dương trước khi trở về.
Năm 996 CN: Ngày 1 tháng 11, vị hoàng đế ngoan đạo Roma, Otto III, đóng dấu chấp nhận văn kiện dâng tặng vùng đất ở Bavaria. Đây là lần đầu tiên tên gọi “Ostarrichi”, có nghĩa là “vương quốc phương Đông” được dùng. Về sau vùng đất này trở thành nước Áo.
Năm 1066: Thứ tư ngày 27 tháng 9, William, công tước vùng Normandy xâm lăng Anh với khoảng 6.000 binh sĩ. Ông đi theo hướng đông về phía Hastings, nơi mà ông sẽ đánh bại đội quân của Harold II ngày 14 tháng 10 và làm thay đổi lịch sử nước Anh.
Năm 1215: Được sự trợ giúp của Tổng giám mục Canterbury, các nam tước của Anh đòi hỏi được công bố các quyền lợi từ vua John. Đại Hiến Chương nước Anh được soạn thảo tại Runnymede gần Windsor, và được vua John ngự phê vào ngày 15 tháng 6.
Năm 1225: Tại Île de la Cité ở trung tâm Paris, Đại Thánh đường Đức Bà (Notre Dame) hoàn tất sau 65 năm xây dựng. Nó đặt ra một tiêu chuẩn mới cho các nhà thờ, và trở thành một trong những kiến trúc được du khách thăm viếng nhiều nhất trên thế giới.
Năm 1275: Nhà thám hiểm người thành Venice, Marco Polo, đi qua sa mạc Gobi ở châu Á để vào Trung Hoa, nơi mà ông đến với triều đình của Hốt Tất Liệt, người thống trị Trung Hoa và những vùng đất bên ngoài. Về sau, ông kể lại một cách tỉ mỉ về cuộc gặp này và nhiều điều khác trong cuốn sách Những chuyến đi của Marco polo.
Năm 1306: Một thị trấn nhỏ tại Hà Lan được một đập nước trên sông Amstel bảo vệ cuối cùng đã được chính thức công nhận sau khi được ban đặc ân vào năm 1275. Tên của nó hiện nay là Amsterdam có từ Amstel (sông Amtel) + dam (đập nước). Tên này trở nên quen thuộc với rất nhiều người.
Năm 1321: Nhà thơ người Ý, Dante Alighieri, qua đời ngày 14 tháng 9, ở tuổi 56. Tập thơ Divine Comedy (Vở kịch Thần thánh) của ông viết bằng tiếng Ý thay vì tiếng Latinh, mô tả chuyến đi qua địa ngục, luyện ngục và thiên đàng. Tập thơ này là một trong những tác phẩm vĩ đại nhất đối với mọi nền văn học.
Năm 1333: Một trận lụt thảm khốc tràn qua thành phố Florence nước Ý khi nước sông Arno dâng cao. Dù vậy, thành phố vẫn phát triển và thịnh vượng, trở thành một trong những thành phố lớn nhất nước Ý.
Năm 1347: Chiến tranh vi trùng xảy ra tại châu Âu khi những người lính đến từ phương Đông dùng máy bắn đá phóng những tử thi chết vì bệnh dịch hạch vào một trạm kinh doanh ở miền nam Ukraine. Dịch bệnh lan truyền nhanh chóng giết chết một phần ba dân số châu Âu trong vòng bốn năm.
Năm 1362: Lần đầu tiên kể từ năm 1066, các thủ tục tố tụng ở tòa án Anh đã dùng tiếng Anh thay cho tiếng Latinh hay tiếng Pháp của người Norman. Luật Bào chữa, luật đã dẫn đến sự kiện này, nói rằng tiến trình của vụ kiện vẫn phải được ghi lại bằng tiếng Latinh.
