Vi khuẩn ăn sáng bằng… chất độc arsen
Một dòng vi khuẩn chuyên sống nhờ vào một chất độc chết người trong cái hồ mặn chát và khô cạn trên sa mạc Mojave vừa được phát giác.
Vi khuẩn, có tên gọi SLAS-1, nhận năng lượng từ một phản ứng hoá học với arsen - một trong những hoá chất độc hại nhất trên doi đất cằn cỗi của hồ Searles, Tây Nam Thung lũng Chết ở California, Mỹ.
Phát hiện mang lại một hy vọng le lói rằng một ngày nào đó, người ta có thể dùng vi khuẩn để thanh lọc nước uống nhiễm arsen - một vấn nạn trên toàn thế giới hiện nay.
“Tất nhiên chúng ta không thể dùng trực tiếp các sinh vật này để xử lý nước uống nhiễm arsen”, Ronald Oremland thuộc Hiệp hội Khảo sát Địa chất Mỹ cho biết, vì SLAS-1 không thể sống trong nước ngọt. “Song nó mở ra cho chúng ta thấy những gì vi sinh vật có thể làm được”.
SLAS-1 được tìm thấy trong lớp than bùn giàu arsen cực mặn nằm bên dưới hồ muối Searles. Lớp bùn này được cho là không có sinh vật sống, cho đến khi Oremland và cộng sự quyết định phân tích nó.
SLAS-1 có thể được xếp vào một loài sinh vật mới, nếu không muốn nói là một chi họ hoàn toàn mới. Nhưng điều đặc biệt hấp dẫn là chúng dường như cần rất ít vật chất ngoài arsen để duy trì sự sống. “Sinh vật này có thể tồn tại mà không cần tiêu thụ vật liệu hữu cơ”, Paul van der Wielen, công tác tại Đại học Groningen, người từng nghiên cứu các vi khuẩn sống trong những vùng nước biển sâu và rất mặn, cho biết.
Phát hiện tại hồ Searles đã lật nhào niềm tin trước đây về những môi trường cực hại như thế này.
Một thời gian dài người ta tin rằng các hợp chất arsen độc hại trong những điều kiện siêu mặn như vậy là “kẻ thù của sự sống”. Thực tế, các nhà sinh học khi tìm kiếm các dạng sống trong điều kiện cực hại có xu hướng tìm những sinh vật làm giảm sun-phát, hoặc sinh vật tạo mê-tan, chứ ít ai để ý tới khả năng tồn tại các sinh vật ăn arsen. Song trong những điều kiện cực mặn, có thể chỉ có các sinh vật ăn arsen mới sống nổi. Điều này cũng có thể đúng khi chúng ta tìm kiếm sự sống khác ở đâu đó trong hệ mặt trời.
“Phát hiện đã mở rộng bức tranh về khả năng tồn tại những sự sống ngoài trái đất”, van der Wielen nói.
(Theo Discovery)
