ZAMBIA – LẤY TÊN TỪ SÔNG ZAMBEZI
1. Nguồn gốc tên gọi
Zambia có tên đầy đủ là “Cộng hòa Zambia”, tên nước lấy từ tên con sông Zambezi chảy qua. Tên sông bắt nguồn từ tiếng địa phương mang nghĩa “sông lớn”, được viết là “Luambeji”.
Năm 1498, nhà hàng hải Bồ Đào Nha là Vasco de Gama trên đường hành trình tới Ấn Độ đã đến cửa sông này, đặt tên là “Rio des Bons Sinaes” mang ý nghĩa “con sông mang dấu hiệu tốt lành”, chỉ rõ đường biển chính xác men theo châu Phi để đến châu Á.
Từ rất sớm, người Bantu đã sinh sống ở vùng này; thế kỷ XVI - XIX, kiến lập các vương quốc Lunda, Kalolo, Balozi. “Zambezi” trước thế kỷ XIX là tên gọi phổ thông ám chỉ khu vực Trung Phi ngày nay. Năm 1889, thực dân Anh là Sesile Rhodes đến đây, để vùng đất này dễ dàng nằm dưới sự khống chế của Anh, nên đã đổi tên thành “Bắc Rhodesia” vào năm 1911, và nằm dưới sự quản lí của công ty Nam Phi (Anh). Năm 1924, nơi này trở thành đất bảo hộ của Anh. Thập niên 50 của thế kỷ XX, phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Zambia phát triển mạnh mẽ, để biểu thị lòng quyết tâm giành lại tổ quốc từ tay kẻ thù, các nhà chủ nghĩa dân tộc do Kaunda đứng đầu đã lấy “Zambia” để đặt tên cho Đảng của mình – Đảng Quốc dân Đại hội Zambia. Tên “Zambia” được tạo thành từ phụ tố cuối của tên sông Zambezi là “ezi” đổi thành tên La tinh “ia” mang nghĩa “quốc gia”. Ngày 24 tháng 10 năm 1964, “Bắc Rhodesia” tuyên bố độc lập, đặt tên nước là “Cộng hòa Zambia”.
2. Quốc kỳ - quốc huy
· Quốc kỳ
Màu lục. Phía trên bên phải có một con chim ưng dang cánh tung bay, phía dưới chim ưng có một hình chữ nhật nhỏ được tạo bởi ba vạch từ trái qua phải màu đỏ, đen, vàng. Màu lục tượng trưng cho tài nguyên thiên nhiên của đất nước, màu đỏ tượng trưng cho khoáng sản, chim ưng bay tượng trưng cho độc lập và tự do của quốc gia. Zambia vốn được gọi là “đất nước của quặng đồng”. Năm 1924, thuộc địa của Anh. Năm 1953, trở thành một bộ phận của “Liên bang Trung Phi”. Ngày 24 tháng 10 năm 1964, tuyên bố độc lập, thành lập Nước cộng hòa Zambia, đồng thời chế định quốc kỳ này và sử dụng cho đến ngày nay.
· Quốc huy
Hình trung tâm là tấm lá chắn vuông. Trên mặt tấm lá chắn có hình sóng đứng màu đen - trắng xen kẽ nhau, tượng trưng cho thác nước Mosi oa Toenja (tên cũ: Victorya) nổi tiếng của nước này. Hai bên tấm lá chắn có hình một nam, một nữ, tay họ đỡ tấm lá chắn, tượng trưng cho sự đoàn kết của người da đen châu Phi. Phía trên tấm lá chắn có cây cuốc và cây nạo bắt chéo nhau, tượng trưng cho nông dân và công nhân khai khoáng của nước này. Phía trên là một con chim ưng dang rộng đôi cánh, tượng trưng cho độc lập và tự do mà Zambia giành được. Phía dưới tấm lá chắn là đất đai với cỏ non xanh tươi, trên đó là hình ngô, hầm lò và ngựa vằn, lần lượt tượng trưng cho nông nghiệp và nông sản cũng như tài nguyên khoáng sản và động vật hoang dã của nước này. Phần đáy quốc huy là một dải lụa trang trí, trên đó viết dòng chữ tiếng Anh “một Zambia, một đất nước”. Quốc huy này được chế định năm 1965.
3. Quốc ca
· Nào! Tự hào ca lên Zambia, nhân dân cần lao liên hiệp lại, thành một nhà đấu tranh vì quyền lợi giành chiến thắng, muôn năm Zambia, thống nhất, tự do, lớn mạnh.
· Chúng ta sinh ra trên quê hương Africa, Thượng đế sáng tạo, Thượng đế phù hộ Người, nhân dân của Người liên hiệp lại thành một nhà, cùng đứng dưới mặt trời, thống nhất, tự do, lớn mạnh.
· Khẩu hiệu của chúng ta là một quốc gia, vinh dự, hòa bình hiện lên dưới bầu trời, chúng ta như chim ưng cất cao đôi cánh rộng, muôn năm Zambia, thống nhất, tự do, lớn mạnh.
