1. Đối tượng tính thuế tiêu thu đặc biệt đối với các hàng hoá nhập khẩu:

a. Các hàng hoá nhập khẩu phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt:

- Thuốc lá điếu, xì gà

- Rượu các loại

- Bia các loại

- Pháo các loại (trừ pháo nổ)

- Xăng các loại, Napta (Naphtha), chế phẩm tái hợp (reformade Component) và các chế phẩm pha chế xăng

- Ô tô đến 24 chỗ ngồi (kể cả dạng SKD) và các loại xe ô tô, xe cộ khác thiết kế vừa chở người vừa chở hàng, xe lam.

b. Các mặc hàng tạm thời chưa thu thuế Tiêu thụ đặc biệt

- Mặt hàng pháo các loại (kể cả pháo hoa) là mặt hàng cấm nhập theo Chỉ thị số 406/TTg ngày 8-8-1994 của Chính phủ, phụ lục 1 kèm theo Quyết định 864/TTg ngày 30-12-1995 của Thủ tướng Chính phủ.

2. Đối tượng nộp thuế tiêu thụ đặc biệt

Các tổ chức, cá nhân, đoàn thể xã hội, các doanh nghiệp thành lập và hoạt động theo Luật đầu tư nước ngoài (dưới dây gọi là cơ sở) thì khi nhập khẩu các mặt hàng thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là đối tượng nộp thuế tiêu thụ đặc biệt.

Trường hợp nhập khẩu uỷ thác thì đối tượng nhận uỷ thác là đối tượng nộp thuế tiêu thụ đặc biệt. Các cơ sở nhập khẩu các mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt tại cơ quan Hải quan nơi làm thủ tục nhập khẩu.

Số thuế tiêu thụ đặc biệt đối với hàng nhập khẩu được tính bằng công thức sau:

Số thuế tiêu thụ Số lượng hàng Giá tính thuế Thuế

đặc biệt phải nộp = nhập khẩu x đơn vị x suất (%)

1. Số lượng hàng nhập khẩu:

Số lượng hàng nhập khẩu làm căn cứ tính thuế tiêu thụ đặc biệt là số lượng hay trọng lượng hàng hoá thực nhập khẩu trên tờ khai Hải quan hàng nhập khẩu.

2. Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt:

a. Đối với hàng nhập khẩu thì giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt được xác định như sau:

Giá tính thuế Giá tính thuế Thuế tiêu thụ đặc biệt = nhập khẩu + nhập khẩu

Giá tính thuế nhập khẩu căn cứ vào quy định tại Nghị định 54/CP ngày 28-8-1993 của Chính phủ, Thông tư số 72A TC/TCT ngày 30-8-1993 của Bộ Tài chính và các nguyên tắc, quy chế xây dựng, áp giá tính thuế của Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan đã quy định.

b. Trường hợp một số đối tượng thuộc diện được miễn thuế nhập khẩu theo quy định của Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu thì giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt được xác định như sau:

- Trước hết vẫn tính thuế nhập khẩu theo đúng nguyên tắc như các trường hợp bình thường nhưng không ra thông báo thuế nhập khẩu, chỉ lấy số thuế nhập khẩu đã tính cộng với giá tính thuế nhập khẩu như hướng dẫn tại phần trên để làm căn cứ tính thuế tiêu thụ đặc biệt.

c. Tỷ giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt được áp dụng chung như tỷ giá dùng để tính thuế nhập khẩu theo như các quy định hiện hành.

3. Thuế suất:

Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt là tỷ lệ (%) được quy định cụ thể của từng mặt hàng tại Biểu thuế tiêu thụ đặc biệt được quy định tại điều 7 Nghị định số 97/CP ngày 27-12-1995.

Mặt hàng bia hộp chịu thuế suất 75% chỉ áp dụng cho các loại bia đóng hộp (lon) kim loại.

Mặt hàng rượu thuốc nhập khẩu chịu thuế suất 15% phải được đăng ký sản phẩm và các thủ tục do Bộ Tài chính quy định. Nếu không đủ điều kiện này thì nộp thuế tiêu thụ đặc biệt theo thuế suất của loại rượu có độ tương ứng.

- Mặt hàng xe ô tô: chỉ thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với loại xe ô tô được thiết kế chở người, kể cả xe thiết kế vừa chở người vừa chở hàng loại từ 24 chỗ ngồi trở xuống và xe ô tô đua, (các loại xe thuộc mã số 8703 trong Biểu thuế nhập khẩu), xe lam.

- Linh kiện xe ô tô dạng SKD thuộc mã số 8703 nêu trên cũng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt theo như thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt của xe nguyên chiếc (CBU) theo từng loại chỗ ngồi.

Căn cứ Điều 3 Nghị định 97/CP ngày 27-12-1995 thì hàng hoá thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nếu nhập khẩu trong các trường hợp sau đây không phải nộp thuế thuế tiêu thụ đặc biệt. Trình tự và thủ tục cụ thể từng loại như sau:

1. Đối với hàng viện trợ không hoàn lại, thủ tục gồm:

- Dự án viện trợ hay Hiệp định giữa Chính phủ Việt Nam với các Tổ chức của nước ngoài hoặc văn bản thoả thuận viện trợ hoặc thông báo viện trợ.

- Văn bản cho phép tiếp nhận, phân phối hoặc sử dụng hàng viện trợ của Bộ chủ quản hay UBND tỉnh, thành phố trực thuộc TW cấp.

- Giấy phép nhập khẩu do Bộ Thương mại ghi rõ viện trợ không hoàn lại. Trên cơ sở đó Ban quản lý và tiếp nhận hàng viện trợ (Bộ Tài chính) cấp giấy xác nhận viện trợ không hoàn lại để trình Hải quan giải quyết không thu thuế tiêu thụ đặc biệt.

2. Hàng tạm nhập khẩu để dự hội chợ, triển lãm mà thời gian dự hội chợ, triển lãm trong thời hạn nộp thuế quy định (30 ngày), thủ tục gồm:

- Giấy báo hoặc giấy mời dự hội chợ, triển lãm;

- Giấy phép nhập khẩu hàng hoá đó do Bộ Thương mại hoặc Tổng cục Hải quan cấp trong đó ghi rõ là: hàng tạm nhập, tái xuất để dự hội chợ, triển lãm cùng với thời gian dự hội chợ, triển lãm.

Cơ quan Hải quan nơi làm thủ thục nhập khẩu có trách nhiệm theo dõi chặt chẽ, nếu hết thời hạn hội chợ, triển làm mà tổ chức, cá nhân không tái xuất hàng đã tạm nhập thì trong 5 ngày sau phải kê khai nộp thuế tiêu thụ đặc biệt; Nếu không kê khai mà kiểm tra, phát hiện thì truy thu thuế tiêu thụ đặc biệt và phạt theo quy định. Trường hợp thời gian dự hội chợ, triển lãm vượt quá thời hạn nộp thuế quy định (30 ngày) thì phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt theo thời hạn quy định và được hoàn lại thuế tiêu thụ đặc biệt khi tái xuất khẩu được quy định cụ thể.

Hàng hoá tham dự hội chợ, triển lãm được phép bán tại thị trường Việt Nam (kể cả cho, biếu, tặng...) thì phải khai nộp thuế tiêu thụ đặc biệt theo hướng dẫn tại điểm 8 mục III Thông tư này.

3. Đối với hàng hoá nhập khẩu theo các điều ước Quốc tế mà Chính phủ Việt Nam ký kết hay tham gia có những quy định miễn giảm thuế thì việc thực hiện miễn giảm thuế theo quy định cụ thể tại các điều ước này.

Hàng nhập khẩu của các cá nhân, tổ chức và người nước ngoài được hưởng tiêu chuẩn miễn trừ theo các điều ước Quốc tế như:

- Hàng của cơ quan đại diện ngoại giao và nhân viên của các tổ chức này.

- Hàng của các cơ quan lãnh sự nước ngoài và nhân viên của các tổ chức này.

- Hàng của các đại diện Quốc tế tại Việt Nam và nhân viên của các tổ chức này.

Đây là các cơ quan, cá nhân được quy định cụ thể tại Pháp lệnh về quyền ưu đãi miễn trừ cho các cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự nước ngoài và cơ quan đại diện của các tổ chức Quốc tế tại Việt Nam và theo Nghị định số 73/CP ngày 30-7-1994 của Chính phủ (dưới đây gọi là cơ quan ngoại giao).

Số lượng, chủng loại của hàng hoá nhập khẩu và đối tượng được miễn thuế tiêu thụ đặc biệt được quy định cụ thể theo Thông tư Liên Bộ Thương mại - Bộ Ngoại giao - Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan.

4. Đối với hàng hoá vận chuyển quá cảnh, chuyển khẩu hay mượn đường qua biên giới Việt Nam theo quy định của Chính phủ ngoài việc phải thực hiện đầy đủ các quy định của Bộ Thương mại và Tổng cục Hải quan, phải có các chứng từ sau: để xuất trình cho cơ quan Hải quan:

- Công văn của Bộ Thương mại cho phép làm dịch vụ quá cảnh, chuyển khẩu hoặc công văn của Tổng cục Hải quan cho phép chủ hàng nước ngoài mượn đường.

- Bản sao (có công chứng) hợp đồng dịch vụ quá cảnh hoặc bản sao (có công chứng) hợp đồng mua, bán đối với dịch vụ chuyển khẩu.

- Giấy phép do Bộ Thương mại cấp.

Trong quá trình vận chuyển trên lãnh thổ Việt Nam không được tiêu thụ hàng hoá dưới bất kỳ hình thức nào, không được tự động tháo dỡ thay đổi hàng hoá dưới bất kỳ hình thức nào. Đồng thời chịu sự giám sát, quản lý theo quy định của Hải quan từ cửa khẩu nhập đến cửa khẩu xuất hay từ cửa khẩu đi đến cửa khẩu đến trên lãnh thổ Việt Nam.

5. Theo quy định tại Điều 3 Nghị định số 97/CP ngày 27-12-1995 của Chỉnh phủ thì hàng là vật tư, nguyên liệu nhập khẩu để gia công cho nước ngoài theo hợp đồng đã ký kết và thực xuất khẩu thành phẩm được miễn thuế tiêu thụ đặc biệt.

Cục Hải quan các tỉnh, thành phố thực hiện việc quản lý hàng thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nhập khẩu để gia công cho nước ngoài theo hướng dẫn của Tổng cục Hải quan tại quy chế quản lý đối với hàng gia công... ban hành kèm theo QĐ 126 TCHQ/QĐ ngày 3-4-1995 của Tổng cục Hải quan.

Nguyên liệu hoặc các hàng hoá khác do nước ngoài thanh toán tiền công gia công nếu thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt khi nhập khẩu.

6. Hàng hoá trong tiêu chuẩn hành lý được miễn thuế mang theo người của cá nhân người Việt Nam và người nước ngoài khi nhập cảnh qua cửa khẩu biên giới Việt Nam.

Các hàng hoá, hành lý được miễn thuế tiêu thụ đặc biệt khi nhập cảnh gồm có rượu, bia, thuốc lá với số lượng cụ thể đã được quy định tại Nghị định 17/CP ngày 6-2-1995 của Chính phủ và Thông tư số 63 TCHQ/GSQL ngày 20-2-1995 của Tổng cục Hải quan.

7. Hàng là vật tư, nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất hàng xuất khẩu và xuất khẩu sản phẩm trong thời hạn quy định (90 ngày); thủ tục giải quyết không thu thuế tiêu thụ đặc biệt thực hiện như hướng dẫn về thuế nhập khẩu trong trường hợp này tại Thông tư số 53 TC/TCT ngày 13-7-1995 của Bộ Tài chính; Trường hợp không xuất khẩu sản phẩm trong thời hạn quy định thì phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt phần vật tư, nguyên liệu tương ứng và được hoàn lại thuế tiêu thụ đặc biệt khi xuất khẩu sản phẩm.

Trường hợp quá 90 ngày kể từ ngày nhận được thông báo thuế chính thức mà chưa xuất hết sản phẩm thì phải nộp và hoàn thuế sẽ quyết định cụ thể tại mục 6 phần IV của Thông tư này. Cục Hải quan các tỉnh, thành phố căn cứ vào những quy định trên để làm thủ tục không thu thuế tiêu thụ đặc biệt cho các trường hợp quy định tại điểm 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 phần III của Thông tư này bằng cách đóng dấu "Hàng không thu thuế tiêu thụ đặc biệt" và do lãnh đạo Cục Hải quan tỉnh, thành phố duyệt.

8. Trong các trường hợp không thu thuế tiêu thụ đặc biệt nêu tại điểm 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 phần III của Thông tư này khi lý do của các trường hợp không phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt thay đổi như: Hàng viện trợ sử dụng vào mục đích ngoài chương trình dự án, hàng nhập khẩu do hưởng quy chế miễn trừ phải tái xuất nhưng không tái xuất; Nguyên liệu nhập khẩu để gia công cho nước ngoài nhưng tiêu thụ trong nước hoặc không xuất khẩu sản phẩm gia công... thì trong thời hạn 2 ngày kể từ ngày điều kiện không thu thuế thay đổi so với quy định, các chủ hàng nhập khẩu phải có trách nhiệm khai báo với Cục Hải quan nơi đã làm thủ tục nhập khẩu lô hàng để cơ quan Hải quan làm thủ tục thu đủ thuế tiêu thụ đặc biệt.

Theo Điều 20 của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt và điểm c khoản 1 Điều 20 được sửa đổi tại Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt và Nghị định của Chính phủ về việc quy định xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế thì:

1. Tổ chức, cá nhân không làm đúng những quy định về thủ tục đăng ký, kê khai, lập số sách kế toán lưu trữ chứng từ, hoá đơn nói tại Điều 10, Điều 11 và Điều 12 của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt thì tuỳ theo mức độ nhẹ hoặc nặng mà bị cảnh cáo hoặc phạt tiền theo quy định.

2. Tổ chức, cá nhân nhập khẩu trốn thuế, vận chuyển hàng hoá không có chứng từ hợp lệ kèm theo thì ngoài việc phải nộp đủ số thuế tiêu thụ đặc biệt theo quy định còn bị phạt tiền từ 1 đến 3 lần số thuế gian lậu. Vi phạm lần thứ nhất, bị phạt một lần; vi phạm lần thứ 2 bị phạt hai lần; vi phạm lần thứ 3 bị phạt 3 lần số thuế gian lậu. Trường hợp trốn lậu thuế với số lượng lớn hoặc đã bị xử lý hành chính về hành vi trốn lậu thuế mà còn vi phạm hoặc trốn thuế với số lượng lớn hoặc phạm tội trong các trường hợp nghiêm trọng khác thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 169 của Bộ Luật Hình sự.

3. Tổ chức, cá nhân chậm nộp tiền thuế hoặc tiền phạt ghi trong lệnh thu thuế, thông báo nộp thuế, quyết định xử phạt thì ngoài việc phải nộp đủ số tiền thuế hoặc tiền phạt theo quy định, mỗi ngày chậm nộp còn bị phạt 0,2% (hai phần nghìn) trên số tiền nộp chậm.

4. Tổ chức, cá nhân gây trở ngại cho cơ quan Hải quan, cán bộ Hải quan kiểm tra hàng hoá, nguyên liệu hoặc tự ý phá niêm phong kho hàng, kho nguyên liệu trong thời hạn niêm phong của cơ quan Hải quan thì tuỳ theo mức độ vi phạm bị xử lý theo Pháp luật.

5. Tổ chức, cá nhân dây dưa nộp thuế, nộp phạt thì bị xử lý như sau:

- Trích tiền của cơ sở tại Ngân hàng để nộp thuế, nộp phạt. Ngân hàng có trách nhiệm thực hiện chế độ ưu tiên trích tiền của cơ sở tại Ngân hàng để nộp thuế, nộp phạt theo quyết định của cơ quan Hải quan.

- Tạm giữ hàng hoá, tang vật để đảm bảo thu đủ tiền thuế, tiền phạt.

- Kế biên tài sản theo quy định của Pháp luật để đảm bảo tiền thuế, tiền phạt còn thiếu.

Thẩm quyền, thủ tục xử phạt vi phạm Luật thuế tiêu thụ đặc biệt được thực hiện theo quy định tại Nghị định của Chính phủ về việc quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế và Thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính.

6. Việc xử lý vi phạm đối với cán bộ thuế và cá nhân khác trong việc thực thi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt:

a. Cán bộ Hải quan hay các cá nhân khác lợi dụng chức vụ quyền hạn để chiếm dụng tham ô tiền thuế tiêu thụ đặc biệt thì phải bồi thường cho Nhà nước toàn bộ số tiền thuế tiêu thụ đặc biệt đã tham ô, chiếm dụng, tuỳ theo mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Pháp luật.

b. Cán bộ Hải quan hay cá nhân khác lợi dụng chức vụ quyền hạn bao che cho người vi phạm hay cố ý làm trái quy định của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, thiếu tinh thần trách nhiệm trong việc thực thi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt như: cố ý tính thuế sai (giảm số lượng, chất lượng hàng hoá so với thực tế hàng hoá XNK, tính giá tính thuế sai, áp dụng tỷ giá tính thuế sai, tính sai thuế suất mặt hàng); bao che cho đối tượng nộp thuế không kiểm hoá ghi tờ khai Hải quan hàng hoá XNK vẫn làm thủ tục cho phép XNK,... thì phải đền bù tiền thuế cho Ngân sách Nhà nước. Tuỳ theo mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự trước Pháp luật.

c. Cán bộ Hải quan do thiếu tinh thần trách nhiệm hay cố ý xử lý sai, gây thiệt hại cho người nộp thuế hay người bị xử lý như: tính thuế sai (sai số lượng, giá tính thuế, thuế suất); xử lý thu thuế đối với hàng đã được miễn giảm theo quy định; xử phạt sai chế độ quy định... thì phải bồi thường toàn bộ số tiền thiệt hại cho đối tượng nộp thuế hay người bị xử lý.

1. Thông tư này có hiệu lực thi thành áp dụng cho các tờ khai nhập khẩu đăng ký với Hải quan từ ngày 1-1-1996.

2. Cục Hải quan các tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm tổ chức, chỉ đạo triển khai thực hiện đúng Luật thuế tiêu thụ đặc biệt và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật thuế tiêu thụ đặc biệt.

Trong quá trình triển khai thực hiện nếu có gì vướng mắc các đơn vị phản ánh về Tổng cục Hải quan để nghiên cứu sửa đổi bổ sung kịp thời.