LÀM THẾ NÀO ĐỂ BIẾT MỘT HÒN ĐÁ
CÓ PHẢI LÀ SAO BĂNG HAY KHÔNG ?
Nếu trước mặt bạn có một đống đá và miếng sắt, bạn có thể phân biệt đâu là Sao Băng, đâu là nham thạch hay sắt tự nhiên trên trái đất không?
Căn cứ vào sự khác nhau của các thành phần vật chất, Sao Băng có thể chia làm 3 loại lớn là: Sao Băng đá, Sao Băng sắt và Sao Băng sắt đá.
Khi Sao Băng bay trên không trung cao, do cọ sát mạnh với tầng khí quyển trái đất nên nó phát hiện ra nhiệt, nhiệt độ bề mặt lên tới vài ngàn oC. Ở nhiệt độ cao như vậy, bề mặt Sao băng sẽ bị dung hóa thành thể lỏng.
Sau này, do gặp phải sự cản trở của tầng khí quyển tương đối dày đặc ở lớp đáy trái đất nên tốc độ của nó ngày càng chậm, bề mặt bị dung hóa sẽ nguội đi, hình thành một lớp vỏ mỏng gọi là vỏ nóng chảy. Vỏ nóng chảy rất mỏng, khoảng 1 mm, có màu đen hoặc nâu đậm. Trong quá trình vỏ nóng chảy nguội dần, các dấu vết do không khí chuyển động thổi qua ở bề mặt Sao Băng cũng được giữ lại, gọi là ấn khí. Hình dạng của ấn khí rất giống với dấu vân tay ấn trên khuôn mặt.
Vỏ nóng chảy và ấn khí là những đặc trưng chủ yếu của bề mặt Sao Băng. Nếu bề mặt miếng sắt hay hòn đá mà bạn nhìn thấy có tầng vỏ nóng chảy và ấn khí như vậy thì bạn có thể đoán ngay ra đó là Sao Băng.
Nhưng một số Sao Băng có niên đại rơi xuống khá dài do bị gió thổi nhiều, mặt trời chiếu vào mà mưa làm cho ẩm ướt nên lớp vỏ nóng chảy bị rơi ra, ấn khí cũng khó mà phân biệt ra được. Nhưng điều đó không quan trọng, vẫn còn cách khác để nhận biết ra.
Hình dạng của Sao Băng đá rất giống với nham thạch trên trái đất, dùng tay định lượng một chút sẽ cảm thấy nó nặng hơn một chút so với những nham thạch có cùng thể tích, Sao Băng đá thường chứa vài % sắt có từ tính, dùng nam châm thử một chút là biết ngay. Ngoài ra nếu nhìn kỹ mặt cắt của Sao Băng đá sẽ phát hiện ra có rất nhiều hạt cầu nhỏ, độ dải hạt cầu khoảng 1mm, cũng có hạt to từ 2~ 3mm trở lên. 90% Sao Băng nham thạch đều có loại hạt cầu này, nó được sản sinh ra khi Sao Băng đá hình thành và là ký hiệu quan trọng để phân biệt Sao Băng đá.
Thành phần chủ yếu của Sao Băng sắt là sắt và niken, trong đó sắt chiếm khoảng 90%, hàm lượng Niken thường trong khoảng 4 ~ 5%, hàm lượng Niken trong sắt tự nhiên trên trái đất không thể nhiều như vậy được.
Trong một mặt cắt trên Sao Băng sắt, sau khi mài sáng ngâm trong 5% cồn và axit sunfuric, mặt cắt có ánh sáng sẽ hiện ra các đường vân rất đặc thù giống như những ô vuông hoa. Ngoài số ít Sao Băng có chứa nhiều hàm lượng Niken ra thì các Sao Băng khác đều xuất hiện những đường vân này. Đây là phương pháp chủ yếu để phân biệt Sao Băng sắt.
Sao Băng sắt đá rất ít thấy, nó do đá và sắt cấu tạo thành, nó chứa lượng sắt và khoáng sản mới axit chịu lửa tương đương với nhau.
Qua vài phương pháp kể trên có thể phân chia Sao Băng với các khu vực sắt và đá tại nơi đó trên trái đất.
Sao Băng là tiêu bản thiên thể hết sức quý giá, chúng ta nên chú ý sưu tập và giữ gìn để ''những vị khách ngoài bầu trời'' này đem đến cho con người nhiều tư liệu khoa học hơn.
