LÀM THẾ NÀO ĐỂ TÌM THẤY NGÔI SAO BẮC CỰC?
Sao Bắc Cực là một ngôi sao nổi tiếng, mọi người đều muốn biết về nó. Tìm thấy sao Bắc Cực cũng là tìm thấy hướng chính Bắc, việc này không chỉ có ích cho những người thường làm việc ngoài trời trong các ngành như hàng không, hàng hải, đo lường, thăm dò địa chất, mà đối với chúng ta mà nói, nó cũng là kiến thức không thể thiếu trong cuộc sống.
Nhìn lên bầu trời phía Bắc, có thể nhìn thấy hai chòm sao nổi tiếng là chòm sao Đại Hùng và chòm sao Tiên Hậu. Hai chòm sao này rất dễ nhận biết. Chòm sao ĐẠI Hùng có 7 ngôi sao sáng nhất: Thiên Khu, Thiên Toàn, Thiên Cơ, Thiên Quyền, Ngọc Hành, Khai Dương, Dao Quang chúng hợp thành hình chiếc gáo, có người gọi nó lâ sao gáo, thường gọi là Thất Tinh Bắc Đẩu; 5 ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Tiên Hậu hợp thành hình chữ W. Hai chòm sao này có thể giúp chúng ta tìm được sao Bắc Cực.
Vị trí của chòm sao Đại Hùng và chòm sao tiên Hậu ở trên bầu trời cách sao Bắc Cực một khoảng gần bằng nhau. Đối với những người sống ở vùng vĩ độ của Bắc bán cầu như chúng ta mà nói, vào mùa xuân sau khi trời tối không lâu, chòm Thất Tinh Bắc Đẩu sẽ xuất hiện ở hướng Đông Bắc. Chòm Tiên Hậu xuất hiện ở phía Tây Bắc; trong khỏang từ tháng 5~6, sau khi trời tối không lâu, chòm Thất Tinh Bắc Đẩu sẽ xuất hiện ở các vùng phụ cận ở trên đầu chúng ta. Chòm Tiên Hậu lại xuất hiện ở vùng phụ cận phía dưới của hướng chính Bắc vào những tháng khác. Khi chòm sao Tiên Hậu ở hướng Đông Bắc và những vùng phụ cận ngay trên đỉnh đầu ta thì ngôi sao Thất Tinh Bắc Đẩu lại chuyển sang hướng Tây Bắc và nằm trên vùng phụ cận của đường chân trời ở hướng Bắc.
Về hướng Bắc của lưu vực sông Hoàng Hà Trung Quốc thì cả bốn mùa trong năm đều có thể nhìn thấy hai chòm sao cùng xuất hiện trên bầu trời. Trên khu vực phía nam của lưu vực sông Trường Giang có lúc chỉ có thể nhìn thấy một trong hai chòm sao đó. Khi một chòm sao ở vùng phụ cận ngay trên đầu ta, một chòm sao khác ở dưới đường chân trời ở hướng chính Bắc thì không nhìn thấy được.
Dùng chòm sao Đại Hùng như thế nào để tìm kiếm sao Bắc Cực? Trước tiên ta tìm hai ngôi sao ở phía ngoài cùng của phần cán gáo: ngôi sao Thiên Khu Thiên Toàn, dùng một nét vẽ trong tưởng tượng để nối chúng lại, và ở chỗ xa gấp 5 lần khoảng cách từ sao Thiên Khu đến Sao Thiên Toàn chỉ có sao Bắc Cực sáng hơn cả, do vậy rất dễ dàng tìm thấy nó.
Trong số 5 ngôi sao của chùm sao Tiên Hậu thì có 3 ngôi là tương đối sáng, kéo dài xa phía trước mặt khoảng gấp 3 lần khoảng cách từ một ngôi sao ở giữa 3 ngôi sao này và một ngôi sao nhỏ ở phía trước nó chính là vị trí của sao Bắc Đẩu.
Tìm được sao Bắc Cực thì sẽ tìm thấy hướng chính Bắc, những hướng khác cũng có thể xác định được đẽ dàng. Đối điện với phương Bắc, đằng sau nó là hướng Nam, bên phải là hướng Đông, bên trái là hướng Tây. Độ cao của sao Bắc Cực trên đường chân trời gần giống như vĩ độ địa lý của vùng đó, do vậy, khi đã biết được độ cao của sao Bắc Đẩu ở mức độ nào đó thì đại thể có thể biết được vĩ độ địa lý của vùng này.
