Ngân hàng Hồng Kông Và Thượng Hải
Thời điểm: 1979 - 86
Địa điểm: Hong Kong, Trung Quốc
…Công ty đáp ứng yêu cầu súc tích của ngân hàng để xây dựng “tổng hành dinh ngân hàng lớn nhất trên thế giới”.
Martin Pawley, 1999
Tổ hợp ngân hàng Hồng Kông và Thượng Hải thành lập từ thuộc địa trước kia vào năm 1864, là một trong số hai ngân hàng được quyền phát hành tiền tệ. Tọa lạc ở địa điểm thuận lợi nhìn xuống Quảng trường tượng, tòa nhà tổng hành đinh của ngân hàng do các kiến trúc sư Palmer và Turner thiết kế, hai ông nhận chỉ đạo từ viên chủ tịch phải thiết kế ''ngân hàng lớn nhất trên thế giới''. Kết quả là một tòa nhà xinh xắn, có khung sắt được bao che bằng đá, và một số cải tiến của thời đại, chẳng hạn như điều hòa không khí và thang máy điện cao tốc. Ngân hàng in hình tòa nhà mới lên tờ giấy bạc.
ü Tòa nhà được treo từ các đôi cột thép, chia thành ba phần nhô ra khỏi bộ phận chính, cao 35, 47 và 28 tầng. Các cột kết nối ở năm điểm bằng các giàn hai tầng để treo các nhóm sàn.
Thế nhưng, vào cuối thập niên 1970, tòa nhà Palmer và Turner đã lỗi thời, phần lớn do sự phát triển của Tập đoàn, và rất khó áp dụng công nghệ mới. Tháng 6/1979, Ngân hàng tổ chức cuộc thi thiết kế nhằm tìm kiểu dáng khác. Nhóm Foster Assoeiates đoạt giải, thêm một lần nữa họ được đề nghị xây dựng một ngân hàng lớn nhất thế giới. Thiết kế họ nộp trong cuộc thi dựa vào các ''cột'' vững chãi đặt ở mỗi cạnh của tòa nhà, gối một đoạt các cầu. Ý tưởng này khả năng cải tạo công trình theo từng giai đoạn-một lúc xây mỗi bộ phận nhà nhô khỏi phần chính trong khi dần dần phá hủy tòa nhà ban đầu - và nói chung khai thác tầng trệt cho công chúng.
ü Bản vẽ nhiều sơ đồ kết cấu khác nhau, với phiên bản sau cùng gồm các giàn hai tầng trên cột ghép đôi.
Ý tưởng này cũng giúp các kỹ sư xây dựng dự án, Ove Arup & Partners, phát triển ý tưởng ''vết chân tối thiểu'' tương ứng với việc tối đa hóa diện tích mặt bằng khả dụng của ngân hàng.
Gần như ngay sau khi chỉ định nhóm Foster Associates, Ngân hàng từ bỏ ý tưởng giữ lại tòa nhà ban đầu theo từng giai đoạn, từ cách xét hoạt động đặc thù và bởi lẽ trong thực tế rất khó phát triển một diện tích tầng hầm đáng kể, cần thiết như một biện pháp thực hiện đầy đủ giá trị rất lớn của vị trí xây dựng này. Mặc dù thiết kế dự thi phải qua nhiều lần bổ sung trước khi đi đến thiết kế ký hợp đồng sau cùng, nguyên tắc cột cầu vẫn tiếp tục giữ nguyên làm khái niệm thiết kế cơ bản.
ü Biểu đồ bóc vỏ ngân hàng cho thấy kết cấu của tòa nhà. Sàn nhà “treo” bằng các giàn đồ sộ.
Kết cấu
Giải pháp kết cấu sau cùng là phát triển thiết kế ''kiểu treo''. Toàn bộ kết cấu thượng tầng được gối lên bốn khung, mỗi khung gồm hai cột gối các giàn treo ở năm cao trình riêng biệt. Khoảng cách cao gấp đôi do các giàn tạo ra trở thành tiêu điểm mỗi nhóm sàn, gồm các mặt bằng đi lại và xã hội cũng như là chỗ thoát hiểm trong trường hợp hỏa hoạn.
Mỗi cột làm bằng bốn cột thép hình ống, liên kết với nhau bằng các dầm hình chữ nhật có nách tăng cứng ở mỗi tầng. Bố trí này tối đa hóa khả năng chịu tải của cột, trong khi giảm thiểu diện tích mặt bằng. Nói theo quy ước các kỹ sư thiết kế kết cấu logic, sau đó kiến trúc sư thay đổi để tạo cho chúng thêm phần lý thú. Tuy nhiên, ở đây là kết cấu vừa lý thú lẫn logic, chỉ có sự can thiệp kiến trúc cụ thể mới lấy đi phần biên trên của giàn ngoài cùng (có thể bằng tải trọng nhẹ hơn) để làm cho tính logic của hệ thống móc treo rõ ràng hơn.
Lớp chống thấm
Khi từ bên ngoài tòa nhà có thể nhìn thấy các khung, nhóm thiết kế đều muốn phô bày kết cấu cơ bản. Thế nhưng, nhu cầu đối với lớp chống thấm vừa phải ổn định và chịu lửa, đến lượt chống thấm này cũng cần một số hình thức nhất định. Lớp chống thấm phải thích hợp với từng cấu kiện kết cấu, sao cho hình dáng của kết cấu được nhìn thấy, và phải có độ bền vốn có trong khu vực khí hậu ẩm ướt của vùng Biển Nam Trung Quốc. Giải pháp là phải tiền chế các tấm panel định vị bằng các bậc thang gắn vào khung và niêm lại ở các góc. Lớp bao phủ bằng nhôm sử dụng trong nhiều công trình, nhưng người ta thường nghĩ sẽ tạo hiệu ứng ''đệm cách nhiệt'', do thiếu độ phẳng tuyệt đối. Thế nhưng, đối với Ngân hàng, phải yêu cầu tính hoàn hảo, do nhà thầu phụ sử dụng vật liệu dày 5mm (dày hơn các panel quy ước đến năm lần), và qua sự phát triển của máy hàn điều khiển vi tính để gắn các mặt bích ở góc, khiến cho các panel hầu như không biến dạng.
ü Ngân hàng đang thi công: kết cấu thép được phủ bằng lớp phủ nhôm vừa khít.
Số liệu thực tế
Chiều cao: 179m
Hình thức xây dựng: 3 tháp hình bậc thang
29,36.44 tầng
Chiều cao đại sảnh La Mã: 52m
Tổng diện tích sàn: 99.000 m2
Đại sảnh ngân hàng: 0,4 ha;
81 nhân viên thu ngân: 8000-1000 giao dịch mỗi ngày
Tường ngoài nói chung làm bằng kính, sử dụng để làm tăng ý tưởng tính trong suốt, gối trên một hệ thống gồm các cột chống nhẹ bằng thép theo chiều thẳng đứng. Do độ mềm cao hơn liên kết với một kết cấu treo (và tác dụng của gió mùa), kính lẫn cột chống nhẹ bằng thép phải thiết kế cho phù hợp với sự di chuyển từ sàn đến sàn. Kính che mặt trời dự định làm giảm độ chói, lợp đôi như các lối đi lau chùi cửa sổ. Tận dụng tầng trệt để làm lối đi công cộng (cử chỉ hào phóng của Ngân hàng, cũng tăng thêm một số lợi nhuận dưới dạng phát triển được phép) cần một số hình dáng màng ngăn ở cao trình tầng thứ nhất để chứa đựng không khí điều hòa bên trong của tòa nhà. Hình dáng được chọn sau cùng - kết cấu trọng lượng tối thiểu của số cấu kiện làm khung dạng dây cáp võng có lắp kính - sau đó được đặt tên là ''bụng dưới''.
ü Một quảng trường công cộng dành cho quần chúng vhạy bên dưới tòa nhà, trần phía trên được lắp kính – chính phần nầy chẳng mấy chốc được đặt tên là “bụng dưới”.
ü Các sàn chính của tòa nhà hầu hết là mặt bằng trống tạo tính linh động rất lớn, cấu kiện kết cấu khổng lồ rất rễ thấy.
Nội thất
Nhân viên sử dụng thang máy đặt ở mỗi đầu tòa nhà giữa các cột. Tuy nhiên, có một sự tùy chọn lý thú hơn đối với công chúng - thang cuốn trung tâm, xuyên qua một khẩu độ nhỏ ở bụng dưới. Đây là cái khéo nhà nghề tuy đã lỗi thời nhưng vẫn còn tác dụng. Du khách theo bản năng ngước nhìn lăn trên, và đột nhiên nhìn thấy toàn bộ đại sảnh 10 tầng nằm trong tầm mắt. Chính đại sảnh này sau cùng khẳng định tính chất đặc trưng của Ngân hàng: thiết kế phải nhắm đến các cột mảnh, sàn mỏng, lắp kính từ sàn đến trần và bố trí mặt bằng lộ thiên để có cảm giác kết cấu hầu như không trọng lượng, với tính trong suất không có tòa nhà khác ở cùng độ cao này có thể bì kịp.
Trái lại, chi tiết kết cấu của các giàn chính là mức độ đi lại khủng khiếp và sự theo đuổi chính xác đến mức hoàn hảo trong từng chi tiết (hầu như tất cả bề mặt phía trên cao trình sàn đều bằng kim loại, với nhiều độ sắc độ xám khác nhau, hay bằng kính) khiến cho nhân viên có sự tùy chọn hạn chế hơn trong việc cá nhân hóa không gian làm việc của mình. Nhưng tòa nhà tỏ ra xuống sức, trong khi không bao giờ được xem là kết cấu cao nhất hong Kong, nhưng vẫn được công nhận là tòa nhà duy nhất có chất lượng tuyệt vời. Vào những ngày Chủ nhật, những người Philippine làm việc xa xứ thường tập trung dưới bóng mát của tầng trệt để tổ chức các buổi ăn trưa dã ngoại, ngắm nhìn Stitt và Steven, hai tượng sư tử đồng vẫn còn giữ lại từ cao ốc cũ.
ü Đại sảnh kiểu La Mã giữa xây cao lên đến tầng 10. Thang cuốn xuyên qua trần nhà kính từ quảng trường bên dưới.
