PÉRICLES ĐẨY MẠNH NỀN CHÍNH TRỊ DÂN CHỦ
Mỗi buổi tối, Péricles đi bộ trở về nhà, một nhà quý tộc đi theo mắng ông: “Ông là đồ điên khùng! Ông xuất thân quý tộc, cha ông đã từng đánh bọn Ba Tư tan tác tơi bời, cớ sao ông lại quên hết bạn bè mà chăm lo cho bọn cùng dân hạ tiện đó?'' Người này cứ mắng nhiếc Péricles tận cửa nhà ông. Péricles sai người nhà thắp đèn đưa người này trở về nhà. Câu chuyện này nói lên lòng độ 1ượng và sự nghiệp mà ông theo đuổi.
Péricles (khoảng năm 495-429 tr.CN) là nhà chính trị, nhà hùng biện có biệt tài và là nhà quân sự lỗi lạc thuộc phái dân chủ ở Athena. Ông xuất thân từ một gia đình thế gia vọng tộc, tri thức uyên bác, cốt cách cao thượng, từ trẻ đã là đại biểu cho lớp dân chúng bình dân ở Athena, đấu tranh không mệt mỏi với lớp quí tộc giàu có, bảo vệ quyền lợi cho tầng lớp bình dân. Sau này ông liên tục được bầu làm người lãnh đạo nhà nước, đã đẩy mạnh nền dân chủ, chủ nô phát triển toàn diện qua việc thực hành nhiều chính sách tiến bộ và ban hành chương trình cải cách đáp ứng được nguyện vọng và yêu cầu của các tầng lớp dân tự do của xã hội Athena.
Trước hết Péricles thực hiện chế độ trả lương cho các công chức phục vụ trong bộ máy nhà nước. Chế độ trả lương bổng cho công chức xuất hiện lần đầu tiên trong lịch sử. Péricles còn thực hành một cách rộng rãi các chế độ phúc lợi khác, trợ cấp thóc lúa cho người nghèo. Cho di dân đến các vùng nhượng địa là đất đai mà các nước chư hầu phải cắt nhường cho Athena. Thời kỳ này có trên một vạn gia đình công dân Athena nghèo được di cư và được cấp phát ruộng đất ở nước ngoài.
Nhưng đáng chú ý nhất trong chính sách cải cách của Péricles là việc thực hành rộng rãi chế độ bổ nhiệm các chức quan bằng bầu cử và bằng phương pháp bốc thăm. Ông đã làm cho các cơ quan quyền lực của nhà nước Athena: Đại hội công dân, Hội đồng Năm trăm người và Toà án nhân dân trở thành những cơ quan quyền lực thực sự đúng với nghĩa của nó. Tất cả công dân không phân giàu nghèo đều có thể được chọn làm người lãnh đạo cao cấp của nhà nước, quản lý chuyện đại sự quốc gia.
Péricles còn rất nhiệt tình trong việc xây dựng nền văn hóa Athena. Ông khuyến khích trí thức các nước đến đây giảng dạy tổ chức biểu diễn các loại hình văn nghệ, mở lễ hội, mở các cuộc thi kỹ thuật. Péricles có quan hệ bạn bè thân thiết với nhiều nhà triết học và văn nghệ sĩ nổi tiếng thời bấy giờ như Socrate, Anaxagore, Herodote, Sophocle. Ngoài ra ông còn tiến hành xây dựng những công trình quốc phòng như củng cố thành trì, quân cảng, xây dựng nhiều đền đài, dinh thự công viên, những công trình kiến trúc công cộng huy hoàng tráng lệ trong thành Athena.
Năm 431, Athena và Sparta và tranh quyền bá chủ Hy Lạp đã nổ ra cuộc chiến tranh Peloponese kéo dài hơn 20 năm. Trong thời gian chiến tranh Athena lại bị nạn dịch hạch hoành hành. Năm 429 tr. CN, Péricles cũng bị nhiễm bệnh mà qua đời.
Thời ký Péricles chấp chính (461-429 tr. CN) được coi là thời kỳ cực thịnh của quốc gia – thành thị Athena và của cả lịch sử Hy Lạp. Cũng không phải ngẫu nhiên mà tên tuổi của Péricles được các nhà sử học dùng để đặt tên cho thời đại vẻ vang nhất đó của lịch sử Hy Lạp, thế kỷ thứ V tr. CN là thế kỷ vĩ đại hay thế kỷ Péricles, thời đại Péricles.
