Suối nước nóng Pamukkale
Một thác đá trắng phau hợp thành trên dốc núi
Vào những ngày rực nắng nếu đến thăm khu hẻo lánh ở miền Tây Thổ Nhĩ Kỳ, người ta phải kinh ngạc trước cảnh đẹp lạ lùng của suối nước nóng Pamukkale; nó hiện ra một cảnh khiến người ta hoa mắt, càng ngắm càng giống thác đổ trên sông băng. Khu đó nổi tiếng mấy thế kỷ nay, nhưng niên đại hình thành của suối nước nóng và thạch thán hoa đã có từ lâu lắm rồi. Giá trị y học và chữa trị của suối nước khoáng từ thời cổ đã được người ta biết, người La Mã đã từng xây dựng khu chữa bệnh ngay suối nước nóng Héraboris. Nơi chữa trị của người La Mã không được như thạch thán hoa, trải qua sự tàn phá của thời gian, may còn sót lại đến nay, nhưng hiện nay trên nền cũ, lại xây dựng một nơi chữa trị, bằng suối nước nóng cho nền du lịch hiện đại.
Ở khu nước nóng, muối khoáng đã tan chảy, nhưng thành phần muối khoáng biến đổi tùy nơi dòng nước chảy qua. Nước nóng có thể hòa tan nhiều thứ muối khoáng khác nhau, trong đó có một số muối dễ hòa tan hơn các loại khác. Khi nước lên đến mặt đất, thành phần muối hòa tan đã bão hòa, phơi ra ngoài, nó sẽ bốc hơi tự nhiên. Khi nước cạn thì muối kết tinh, trên mặt đất hóa thành trầm tích. Màu sắc của những trầm tích này tùy ở thành phân muối. Dù cho phần lớn muối màu trắng, nhưng vì có tạp chất nên đã ánh lên một loạt màu sắc.
Ở Pamukkale, suối nước nóng dưới lòng đất, gần dốc nóc trồi lên. Loại nước này giàu acid photphoric canxi, khi chảy ra, nhiệt độ nó chừng 430C theo dòng nước, bốc hơi, lưu lại bên ngoài sắc muối tráng lệ, trắng phau do thạch thán hoa kết thành, bọc trên mặt đất một lớp.
Cho đến nay, lớp muối chất đống mấy nghìn năm thành một lớp rất dày gọi là thạch thán hoa, nhưng cái khiến cho thạch thán hoa Pamukkale đặc biệt là nhờ kết cấu lạ thường và quy mô to lớn của nó. Từng tầng ao sáng lấp lánh mờ ảo trên mặt dốc núi cao 91 mét, toàn thể giống một công trường xây dựng lộ thiên, lại giống nhiều chậu mỏng như sứ trắng chất chồng lên nhau. Ta vẫn chưa hiểu rõ tại sao những trầm tích đó hình thành các dạng bậc thềm chỉnh tề như vậy: trên thế giới không hề có suối nước nóng nào có hiện trạng như vậy, suối liên kết thành một dòng thác gần như ngưng đọng, hoặc tường thành hay kiểu thành lủy kỳ dị.
