TẠI SAO MEN LÀ CHẤT KHÔNG THỂ THIẾU
CHO CƠ THỂ CON NGƯỜI?
Bạn hãy làm một thí nghiệm thú vị sau: đổ 1 - 2 giọt rượu iốt vào một cốc nước cơm đặc, nước cơm sẽ lập tức có màu xanh, đây là thí nghiệm kiểm nghiệm sự tồn tại của bột lọc. Nếu đổ thêm một chút nước bọt vào một cốc nước gạo 37oC rồi đặt làm một lúc, dùng thí nghiệm dịch iốt lại không xuất hiện màu xanh, hoặc chỉ có một chút màu đỏ nhạt. Điều này chứng tỏ rằng, bột lọc trong nước gạo đã biến đổi dưới tác dụng của nước bọt.
Trong nước bọt có chứa một loại chất thần kỳ gọi là men bột lọc, nó có thể tách các phân tử bột lọc dài ra và trở thành đường glucô có vị ngòn ngọt. Nếu ''công việc'' của men bột lọc không triệt để thì bột lọc sẽ trở thành dạng hồ loãng. Thêm dịch iốt thấy hiện ra màu đỏ có nghĩa là đã có sự tồn tại của hồ loãng.
Men bột lọc là một loại ''chất xúc tác sinh vật'' tồn tại phổ biến trong cơ thể sinh vật, một chút men bột lọc cũng có thể xúc tác rất nhiều bột lọc hòa tan trong nước thành đường. Nước bọt trong khoang miệng người cũng có chứa loại men bột lọc này. Khi bạn ăn cơm, sau khi bạn nhai kỹ hạt cơm, bạn sẽ cảm thấy có vị hơi ngọt, đó chính là do bột lọc trong cơm đã chuyển hóa thành đường. Bột lọc chưa chuyển hóa phải tới ruột non rồi chịu sự xử lý chế biến của men amylopxin, sau khi chuyển hóa thành đường mới có thể được cơ thể người hấp thụ. Nếu tiêu hóa nhiều một chút trong khoang miệng thì ''nhiệm vụ'' của ruột non sẽ nhẹ bớt đi. Vì vậy khi ăn chúng ta nên nhai kỹ và chậm để phát huy hết tác dụng tiêu hóa của khoang miệng.
Ngoài men bột lọc ra, trong cơ thể sinh vật còn có rất nhiều loại men với nhiều tác dụng khác nhau. Men là một loại chất prôtêin đặc biệt trong thể sinh vật, nó có tác dụng xúc tác sinh vật. Tất cả các phản ứng hóa học phân giải và tổng hợp trong thể sinh vật đều do các loại men trong cơ thể hoàn thành.
''Tính cách lạ'' của men có rất nhiều. Trước tiên, các loại men có nguồn gốc khác nhau yêu cầu phải hoạt động trong phạm vi nhiệt độ khác nhau. Nếu nhiệt độ cao hoạt tính của nó sẽ bị giảm hoặc bị phá hủy ở nhiệt độ 37oC, hoạt tính của men trong cơ thể người là mạnh nhất. Nếu nhiệt độ cơ thể tăng lên trên 42oC, khả năng hoạt động của men sẽ không còn nữa. Tiếp theo, các loại men khác nhau có những yêu cầu khác nhau đối với độ axít và độ kiềm trong môi trường hoạt động.
Điều này thể hiện rất rõ nét trong hệ trong tiêu hóa của chúng ta, môi trường khoang miệng là trung tính, môi trường dạ dày có tính axít, còn trong ruột non lại có tính kiềm. Men bột lọc trong nước bọt chỉ thích hợp với môi trường trung tính. Nếu ''dịch chuyển'' nó xuống dạ dày, nó sẽ không ''thích ứng” nổi với môi trường có tính axít, và tất nhiên nó cũng không thể phát huy tác dụng tiêu hóa thức ăn. Song men prôtêin và men mỡ trong dạ dày lại rất thích môi trường có tính axít, còn men amylopxin trong ruột non lại thích môi trường có tính kiềm chúng có thể phát huy tác dụng phân giải và tiêu hóa thức ăn.
Trong cơ thể người, ngoài hệ tiêu hóa có chứa men ra, trong các tổ chức khác cũng có rất nhiều các loại men. Tính chọn lựa của men rất mạnh, một loại men chỉ xúc tác với một loại chất, như men bột lọc chỉ tác dụng với bột lọc và không hề tác dụng với men mỡ và men prôtêin. Mỗi một loại men có một nhiệm vụ khác nhau, sự phân công là hết sức rõ ràng. Có thể tưởng tượng ra rằng, máu cung cấp các chất dinh dưỡng như đường glucô và axít aminô... cho các tổ chức của cơ thể người, có một số sẽ tổng hợp thành các tổ chức mới của cơ thể, có một số lại phân giải một cách triệt để đồng thời giải phóng năng lượng cần cho hoạt động cơ thể. Số lượng các biến đổi hóa học trong cơ thể nhiều, sự phức tạp của các phản ứng cơ lý, bất kỳ phòng thí nghiệm hóa học nào cũng không thể so sánh với nó được, hơn nữa tất cả những phản ứng hóa học này đều phải nhờ vào sự giúp đỡ của men mới có thể hoàn thành được.
Trong cơ thể người, động vật và thực vật đều chứa hệ thống men riêng. Vì vậy các nhà khoa học mới nói rằng ''không có men thì không có sinh mệnh''. Hiện nay con người đang lợi dụng các đặc tính của men để làm cho các phản ứng vốn xảy ra trong cơ thể sinh vật vẫn có thể tiến hành một cách nhanh chóng và có hiệu quả cao ở bên ngoài cơ thể sinh vật, từ đó sinh ra một lĩnh vực kỹ thuật mới mẻ, đó là công trình men. Công trình men có các ưu điểm như đầu tư ít, hiệu quả nhanh, tiêu hao năng lượng ít, ba thải (nước thải, hơi thải và rác công nghiệp) ít. Nó đã thay đổi phương thức sản xuất công nghiệp hóa học truyền thống và đang trở thành một loại công nghiệp sản xuất đạt hiệu quả cao mới.
