Thành phố Québec
Québec là trung tâm văn hoá của người Canada gốc Pháp, nó không phải là một thành phố mang truyền thông ngoại lai. Dòng chữ “Jeme souvién” (tôi nhớ) nổi bật trên tấm biểu tượng khi đến thành phố Québec, đã nói rõ đặc điểm này.
Québec là thủ đô của Nouvelle – France (nước Pháp mới) được Samuel de Champlain thành lập năm 1608, nằm trên một cao nguyên bằng phẳng nhìn xuống dòng sông Saint – Laurent. Khi Chamlain xây dựng ngôi nhà đầu tiên, vừa là nhà kho, vừa là nơi cư dinh và là nơi đồn trú trên bờ Bắc sông St. Laurent, nơi mà ngày nay là Quảng trường Hoàng gia, thì ông đã nuôi mộng: Québec sẽ trở thành cảng chính của thuộc địa, là trung tâm chính trị, tôn giáo, là đồn phòng ngự. Ở đây người ta đã xây một bức tường thành bằng đất sét kéo dài từ cửa sông St.Laurent đến tận vịnh Mexico.
Năm 1355, nhà thám hiểm người Pháp Jacque Cartier tuân lệnh của Francisco I, đã cùng một hạm đội đi tìm một hòn đảo nào đó gần New Faunland, nơi mà theo tài liệu có nhiều quặng vàng. Đó chính là Québec. Những người kế tục sự nghiệp của Cartier đã kéo tới nơi này từ các miền Normandy, Bretagne của nước Pháp.
Năm 1640, người Anh đã phái một hạm tàu gồm 34 tàu chiến và 2000 lính, tấn công vào Québec. Chỉ huy trưởng của đô thị này lúc bấy giờ là Fraultenau. Để chuẩn bị cuộc chiến trước đó ông đã cho xây thành lũy và pháo đào rất kiên cố. Khi quân Anh tấn công, ông ra lệnh nổ súng vào các hạm đội quân Anh, buộc quân Anh rút chạy.
Năm 1711, quân Anh lại tổ chức cuộc tấn công lần hai vào Québec, nhưng gặp phải cơn bão lớn, toàn bộ hạm tàu quân Anh bị chìm.
Mâu thuẫn giữa thực dân Anh và Pháp không ngừng tăng lên, người Anh tiếp tục gây ra cuộc chiến tranh 7 năm (1756 – 1763). Québec bị vây hãm, Pháp buộc phải ký hòa ước 1763, miền Novelle – France trở thành thuộc địa của Anh.
Những chiến thắng lừng lẫy của quân dân Québec qua hai cuộc chiến trước, đã được các nghệ sĩ tái tạo qua các tác phẩm nghệ thuật trên bàn thờ của nhà thờ Notre – Dame de Victoria, nằm trên quảng trường Hoàng gia, trung tâm thương mại của Québec cho đến năm 1832.
Năm 1759, Québec trở thành đầu mối giao lưu giữa hai bờ Đại Tây Dương, Québec chia làm hai khu vực khác nhau. Khu dưới thấp, khu phố cổ nhất, là khu buôn bán có cảng và có kè sóng, lập thành điểm tiến sâu vào lục địa của các tàu thuyền vượt đại dương cho tới thế kỷ XIX: Québec là cảng lớn thứ ba của Bắc Mỹ và là cửa ngõ chính cho các người nhập cư vào Canada. Khu trên cao trở thành trung tâm hành chính có thành luỹ, dinh thống đốc, các cơ sở tôn giáo.
Thành phố Québec, phân thành hai vùng, một thấp, một cao, có tường bao bọc gồm thành thượng và thành hạ. Trước khi bị người Anh đô hộ, Québec là thủ phủ của vùng thuộc địa Nước Pháp Mới là trung tâm truyền giáo cho phần lớn lãnh thổ Bắc Mỹ từ Đại Tây Dương đến Lousiana, đồng thời cũng là trung tâm giáo dục. Cũng chính tại nơi đây các nhà truyền giáo xuất phát đi tìm những vùng đất mới. Ngày nay đến Québec, gợi nhớ cảnh phố xá của Pháp ở thế kỷ XVIII. Trước pho tượng vua Louis XIV, dựng trên quảng trường Hoàng gia, người ta vẫn tổ chức các cuộc biểu diễn nghệ thuật. Dọc hai bên phố vẫn còn tồn tại những ngôi nhà cổ. Trên các tấm rèm trong những cửa hiệu nhỏ, có thể tìm thấy tên họ của những người Pháp, từng là chủ sở hữu ở đây là đằng sau cánh cửa hiệu này người ta vẫn làm các món ăn của người Pháp.
Đến Québec. người ta sẽ được đi trên những con đường dẫn tới Palace d’Arum, nơi trước đây tiến hành các cuộc diễn tập và diễu binh. Đến thăm chủng viện Québec, ngôi nhà đầu tiên của trường Đại học Công giáo La Valia, người sáng lập ra trường này là giáo chủ Francois de Lavale Monmoranci. Ông được người dân Québec kính trọng, tạc tượng đặt trước Trung tâm bưu điện thành phố.
Mặc dầu trải qua bao nỗi thăng trầm, chuyển biếnvề chính trị, kinh tế, xã hội quan trọng, nhưng Québec vẫn duy trì được tính kế thừa văn hóa. Nếu những tổng thể kiến trúc lớn đã thay đổi nhiều, thì diện mạo đô thị cổ cơ bản vẫn giữ nguyên theo một sơ đồ đồng tâm, tỏa tia – dưới mạng nhện và sự đan xen bàn cờ do kiến trúc sư Chaussegros de Lery ghép thêm vào giữa thế kỷ XVIII. Thành phố Québec thể hiện nét đặc trưng theo kiểu nhà ở Pháp và không có ngõ hẹp phía sau. Quy hoạch kiến trúc này tuy đã bị phá hủy sau cuộc xâm chiếm của người Anh năm 1759, nhưng nó đã được người dân Québec xây dựng lại và giữ được nét cổ truyền như xưa.
Dù ở bên kia bờ Đại Tây Dương, nhưng mối liên hệ truyền thống giữa “Tân Thế Giới” và Pháp chưa bao giờ gián đoạn. Còn dân chúng cho tới nay vẫn một mực đòi độc lập, tách khỏi Canada.
