1891
XÁC ƯỚP CÁC THẦY TƯ TẾ CỦA Amun: Bab el-Gasus
Khám phá / khai quật 1891 bởi Eugène Grébaut
Địa điểm Thebes (Deir el-bahri, mộ DBB)
Thời kỳ, Thời kỳ trung gian thứ 3, Triều đại thứ 21 , 1070- 945 trước Công Nguyên.
Ở Luxor người ta đã tổ chức một bữa tiệc chiêu đãi ông Grébaut để kỷ niệm việc tìm thấy ngôi mộ với một trăm sáu chục xác ướp.
CHARLES EDWIN WILBOUR
Việc khám phá nơi giấu những xác ướp hoàng gia lớn ở Deir el-bahri năm 1881 chứng tỏ đó là loạt đầu tiên nhóm chôn cất được đem ra ánh sáng trong hai thập niên kế tiếp. Vị trí của ngôi mộ xác ướp hoàng gia được Muhammad Abd el-Rassul tiết lộ cho nhà cầm quyền; và cũng chính Abd el-Rassul, vào năm 1891, giờ 1à nhân viên của Sở cổ vật, báo cho Eugène Grébaut, người kế nhiệm Maspéro làm giám đốc sở, về lăng mộ Bab el-Gasus – “cửa của các thầy tư tế”.
Ngôi mộ mới này cũng ở Deir el-Bahri, nằm về phía Bắc của cung điện hạ thuộc đền Hatshepsut, trong một khu vực chưa được đào lên trước đây. Dọn quang mặt bằng đầy gạch vụn, Grébaut tìm thấy một loạt những miếng rộng đá vôi phẳng và lớn phủ một lớp gạch - bùn và một lớp thứ 2 đá mỏng dẫn đến một hang sâu thẳng đứng và gần như hình tròn sâu 14m (46 ft). Trục này được lấp đầy những gói đá vôi nhỏ giữ phần đáy bởi một tường gạch-bùn.
Tháo một trong các xác ướp từ nơi cất giấu Bab el - Gasus: Bức họa cuối thế kỷ XIX của Paul Philippoteau Daniel Marie Fouquet, nhà giải phẫu học người Pháp, chỉ huy buổi xét nghiệm, Gaston Masners đẩy đà, đứng bên phải ông ta. Cử tọa gồm nhiều nhà Ai Cập học nổi tiếng thời đó cùng các bà vợ của họ.
Ghébaut cùng viên phụ tá Georges Daressy, chọc một lỗ vào chiếc tường ngăn còn nguyên vẹn này để luồn một ngọn nến và nhìn chằm chặp qua, nhưng không thấy gì cũng như xác định ngôi mộ mới này to bao lớn cỡ nào. Khi họ tập trung nhìn vào, họ thật sự ngạc nhiên vì không gian đó được xếp từ sàn đến trần những quan tài màu vàng véc-ni, trang trí lộng lẫy, và một đống những lễ vật phúng điếu khác bên cạnh. Và ngôi mộ hiện ra rất lớn - một hành lang ngăn nắp cắt ngang dưới 2 m (6 1/2 ft) rộng và cao, trên 90 m (295 ft) dài, với một phần mở rộng vô tận chạy dài 50m (164 ft) vế phía Tây đến một hầm mộ và một buồng kho độc nhất ở dưới cung điện hạ của đền thờ Hatshepsut. Đó là một cách bố trí nghiêm chỉnh, tương tự với ngôi mộ được dùng làm nơi chôn giấu đầu tiên của các xác ướp hoàng gia vào năm 1881.
Bản chất của việc tìm tòi dần dần hiện ra rõ ràng. Grébaut và Daressy may mắn rơi vào địa điểm chôn cất chưa bị xáo trộn và hầu như được báo toàn hoàn hảo của giới giáo sĩ Amun Triều đại thứ 21. Và khối lượng của nó thật khổng lồ : 153 bộ quan tài hình người (2/3 gồm có thùng ngoài và quách cùng một ván quan tài), 110 hộp - shabti (mỗi hộp có trên 400 tượng nhỏ bằng sứ) 77 tượng Osiris (đa số có chứa cuộn giấy cói chôn cất), 8 bia gỗ, một số tương đương các tượng gỗ sơn của các thần tang tóc Isis và Nephthys, và 4 rương trướng. Con số di vật đã được tìm thấy trước đây không thể sánh được với lần này.
Việc dọn quang hành lang bắt đầu từ ngày 05 tháng 02 năm 1891 và hoàn tất vào ngày 13 tháng 02, với hai đám rước quan tài và đồ tùy táng ra khỏi địa điểm diễn ra mỗi ngày dưới sự bảo vệ của lính gác có súng ống đảm bảo cho sự an toàn tương đối của chiếc tàu hơi nước của chính phủ. Những thứ chứa trong ngôi mộ đến Bảo tàng Giza an toàn và kiểm chứng bằng máy dò vào đầu tháng ba.
Sơ đồ mặt bằng và phân đoạn ngôi mộ Bab el-Gasus cho thấy sự giống nhau về hình dáng với hầm mộ gia đình Pinudjem II (DB320) dùng làm nơi giấu người chết trong hoàng gia thời Vương quốc mới khởi đầu thời kỳ Trung gian thư III.
| NHỮNG GÌ TÌM THẤY Ở CHỖ GIẤU CỦA CÁC THẦY |
| ĐỒ VẬT TÌM THẤY | SỐ LƯỢNG | CHÚ GIẢI |
| giỏ | 32 | 15 chứa thực phẩm 6 chứa vòng hoa |
| giường | 1 | |
| hộp | 6 | 5 chứa đồ gốm 1 chứa râu và tay từ quan tài |
| lọ trướng | 16 | |
| quan tài | 153 | 101 quan tài đôi 52 quan tài đơn |
| quạt | 2 | |
| dép xăng đan | 5 đôi | |
| hộp – shabti | 110 | |
| tượng | 79 | 77 tượng nhỏ Osiris (đa số chứa một sách cói), 1 tượng Isis, 1 Nephthys |
| thùng chứa | 5 | |
| bia gỗ | 8 | |
Bab el-gasus là một tồn tại kinh ngạc từ thời cổ đại; bi kịch là (như thường thấy trong lịch sử khảo cổ học Ai Cập) việc tìm tòi không bao giờ được công bố đầy đủ - và có lẽ đến nay là điều không bào giờ có thể. Nhiều cuộc kiểm tra số lượng các đồ vật và chúng bị phân tán liên tiếp – lúc đầu dành cho sự lựa chọn của một vài bảo tàng nước ngoài nhân dịp lễ đăng quang của Khedive Abbas II Hilmy, nhưng sau này ở nơi khác, đôi khi qua cửa hàng bảo tàng - có nhiều cố gắng đáng kể nhằm gỡ rối những điểm tinh tế của khảo cổ học lăng mộ. Các chỉ dẫn, tuy thế, là các xác ướp ở Bai el-Gasus kia được (tái) ký gửi trong một dịp độc nhất, trong một ngôi mộ được đào nhằm một mục đích đặc biệt đã dự kiến, suốt Vương triều của Triều đại thứ 21 vị pharaon Psasennes II - khoảng năm 950 trước Công Nguyên. Người chết tất nhiên được quét khỏi địa điểm chôn cất nguyên thủy, giống như các xác ướp hoàng gia trước đó, trong việc tái tổ chức qui mô hầm mộ của Thebes, xảy ra vào cuối thời kỳ Vương quốc mới.
Từ Grébaut đến Jacques de Morgan: 1892
“Một hay hai ngày sau tin của [Ngài Milner] đến: “Grébaut đã bị loại và một kỹ sư mỏ thay thế, hắn là kẻ hoàn toàn chưa nổi danh: Iacques de Morgan, người Pháp, tất nhiên”. Thật sự ông ta là con trai của Jack Morgan, một kỹ sư mỏ người xứ Wales, và anh của một nhà buôn bán cổ vật người Pháp. Ông ta chẳng biết gì về Ai Cập nhưng là người kinh doanh có năng lực, có cái đầu đáng kính trọng mà người Pháp có thể tìm thấy.”
W. M. FLINDERS PETRIE
Với sự từ chức của Grébaut không được lòng người “mọi người cảm thấy hài lòng và phấn khích”; và, mặc dù Petrie tiếp nhận miễn cưỡng việc thay thế, Jacques de Morgan được đón tiếp ân cần và chứng minh một cái đầu mạnh mẽ đặc biệt. Thời gian ông làm Giám đốc sở cổ vật là thời gian hữu ích và hấp dẫn với những khám phá ngoạn mục ở Dahshur, Naqada và, với việc phát hiện những ngôi mộ của đại Vương quốc cổ xưa ở Kagemni và Mereruka, và cả Saqqara nữa.
Tận dụng những kinh nghiệm thực tế của mình, phương pháp của de Morgan tỏ ra có tổ chức và hệ thống; ông bắt đầu công bố Tổng mục lục đầu tiên về các đại công trình nổi tiếng ở Ai Cập, rồi đăng ký và bắt đầu công việc đúng đắn là vẽ bản đồ các công trình chính trong lãnh vực này lần đầu tiên kể từ Lepsius. Mặc dù những dự án đầy tham vọng này không được các người kế tục ông theo đuổi, ít nhất de Morgan đã chỉ ra được con đường đến tương lai.
Nắp quan tài ngoài một phụ nữ Triều đại thứ 21, Taahuty - từ nơi giấu của các thầy tư tế ở Thebes. Nó được chính phủ Ai Cập tặng cho Bảo tàng Anh quốc năm 1893. Chính phủ Ai Cập không có khả năng đối phó với số lượng lớn những đồ tùy táng nên chịu thua bởi cuộc tìm tòi độc nhân và kinh ngạc này.
